Jan Knaapen is op reis geweest naar India om daar deel te nemen aan de Mancotta tea estate waarin hij zich geheel begeeft in de indrukwekkende productie van thee. Een topvakantie voor theeleuten dus!
Assam
Het namiddagzonnetje kietelt mijn wangen. Dromerig staar ik over de weelderige tuin voor me, aangelegd in Engelse stijl. Hij heeft een strak gemaaid gazon en keurige bloemenbedden, maar is omgeven door kronkelige sal-bomen, waarin tropische klimplanten vechten om een plaatsje op de hoogste takken. Een exotisch orkest van buulbuuls, minivets (rupsvogels) en wielewalen klinkt uit het gebladerte. Ik ben in India. Om precies te zijn: in Assam, in het uiterste noordoosten.
Assam is vooral bekend om zijn thee. Het is dunbevolkt, heeft weinig spectaculaire attracties en figureert zelden in reisbrochures. Juist daarom is het volgens menig Indiakenner ’s lands best bewaarde geheim. Het leven hier is als de rivier de Brahmaputra: doortrokken van een trage, tijdloze rust. Het is dé plaats om het Indiase platteland in zijn oorspronkelijke vorm te beleven.
Het rijke leven
Ik ben zojuist gearriveerd op de Mancotta Tea Estate, een theeplantage nabij het stadje Dibrugarh. Na – hoe kan het ook anders – een heerlijke kop thee brengt mijn gastheer, manager Herojit Singh, me naar mijn onderkomen: een rustiek, statig gebouw op palen, 158 jaar oud. Oorspronkelijk leefde hier de manager van de theeplantage met zijn gezin. De huidige eigenaar heeft de bungalow veranderd in een toeristenverblijf. Er zijn echter alleen minimale veranderingen aangebracht, zoals modern sanitair en een externe keuken. Voorop stond het behouden van de oorspronkelijke sfeer, vertelt Herojit.
Het is duidelijk dat de planters vroeger niet van het sobere type waren. De bungalow heeft een woonkamer, vier slaapkamers als balzalen, een open en gesloten eetkamer, een bibliotheek, een rondlopende veranda en een dakterras. Zware hardhouten vloeren, meubilair van het allerdegelijkste type, zijden lakens en massief zilveren servies behoren tot de standaarduitrusting. En om een voor de hand liggend misverstand uit de weg te ruimen: dit is geen erfenis van het koloniale Brits-Indië, maar exemplarisch voor het rijke leven van de negentiende-eeuwse Indiase theeplanters. Manoj Jalan, de huidige eigenaar van de Mancotta Tea Estate, vertegenwoordigt de vijfde generatie van de Jalan-dynastie. In de jaren ’30 van de negentiende eeuw was zijn bet-betovergrootvader een van de eerste Indiase theeplanters.
Destijds woonden vrijwel alle theeplanters en andere vooraanstaande lieden in dergelijke woonhuizen, vertelt Herojit. Op vier of vijf meter hoogte en daardoor gevrijwaard van onplezierige ontmoetingen met tijgers en olifanten. “Hoewel dat op sommige theeplantages nog steeds niet te voorkomen is”, zegt Herojit. Mancotta wordt regelmatig bezocht door luipaarden en grote koningscobra’s – de grootste gifslang van India en de schrik van alle theeplukkers.
Een pond per week
De volgende ochtend word ik gewekt door de eerste zonnestralen. Even later, exact op het afgesproken tijdstip, wordt er op de deur geklopt. Mijn bed tea wordt geserveerd. Tijdens het ontbijt zie ik vanuit de eetkamer hoe het schuin invallende zonlicht de dauw op de theestruiken in damp doet opgaan. De vogels zijn allang wakker en even later mengt hun gezang zich met de gedempte stemmen van de theeplukkers, die zich met lege manden op hun rug verspreiden tussen de theestruiken.
Na het ontbijt neemt Herojit me mee voor een wandeling over de plantage. Slenterend tussen de glimmend groene theeblaadjes wordt me duidelijk dat er over thee nog veel te leren valt. Simpel is de theeproductie allerminst. Thee is als wijn: de bodem, het klimaat, het theeras, de leeftijd en de verzorging van de planten – het heeft allemaal invloed op de kwaliteit. En vooral welke blaadjes geplukt worden en wanneer.
Thee is het ‘groene goud’ van Assam en ondanks de wereldwijde opkomst van koffie nog altijd de belangrijkste bron van inkomsten voor Assam. Dat is overigens vooral te danken aan de binnenlandse consumptie. Een Indiaas gezin verbruikt al gauw een pond thee per week.
De omvang van de theeplantages is verbazingwekkend. Mijlenver strekken ze zich uit. Aansluitend op de Mancotta Tea Estate bezitten de Jalans nog vijf andere theeplantages. Ik zou er de hele dag kunnen doorbrengen zonder ze te verlaten. En saai is dat allerminst: de theetuinen vormen een uiterst aangenaam parklandschap.
De theestruiken staan in lange hagen die aan de bovenkant strak zijn afgeschoren. De bovenste, jongste blaadjes vormen zo een perfect vlak tapijt op plukhoogte. Tussen de theehagen groeien acaciabomen. De fijne blaadjes van de acacia’s filteren het zonlicht, als een natuurlijke pergola. Maar deze bomen zijn niet geplant voor de romantiek, vertelt Herojit. Ze beschermen de theeplanten – en de theeplukkers – tegen te veel zonlicht. Bovendien brengen ze extra stikstof in de bodem.
Palin was here
De schoonheid en idyllische rust van de Mancotta-theeplantage zijn in het begin, gek genoeg, overdonderend. Om er werkelijk van te kunnen genieten, moet het hoofd eerst leeg van de Nederlandse hectiek. En dan... dan wil je er niet meer weg. Gasten zonder vast reisprogramma plakken er steevast een paar daagjes aan vast, vertelt Herojit. Of zelfs een paar weekjes, zoals Michael Palin deed toen hij hier werkte aan zijn documentaire over de oostelijke Himalaya.
Dat laatste hoor ik van eigenaar Manoj Jalan, als ik ’s middags bij hem op de thee ben. Palin zou oorspronkelijk slechts enkele dagen in de Mancotta-bungalow blijven, maar haalde zijn producer over om ook voor opnames verder weg Mancotta als uitvalsbasis te gebruiken. “Hij was hier niet weg te slaan”, vertelt Jalan. Zijn glimlach verraadt een zweem van trots.
Jalan kan uiteraard uren over thee praten. Maar liever nog heeft hij het over zijn hobby: Engelse volbloedpaarden. De stallen achter zijn huis worden bewoond door een twaalftal glanzende viervoeters. Enkele nemen regelmatig deel aan internationale paardenraces. De paarden vinden een kalm ritje door de theetuinen en over de oevers van de Brahmaputra echter ook prima. Veel van Jalans gasten komen dan ook om paard te rijden.
Orthodoxe thee
De volgende dag breng ik een bezoek aan een theefabriek. De productie van thee gaat een stuk sneller dan die van wijn. Niet meer dan vierentwintig uur zijn nodig tussen plukken en thee zetten. In die tijd worden de blaadjes gedroogd, gekneusd, verwarmd, gefermenteerd en weer gedroogd. Althans bij het zogenaamde orthodoxe proces, voor exportthee. Indiërs bereiden hun chai anders dan wij – ze koken de blaadjes – en dat vraagt om een ander verwerkingsproces: CTC. Dat staat voor cut, tear, curl (snijden, scheuren, rollen).
In het proeflokaal probeer ik theeën van verschillende melanges uit. De in beslag gefrituurde theeblaadjes zijn absoluut een verrassing, maar het valt niet te verwachten dat deze snel hun weg naar McDonald’s vinden.
India praktisch
Bereikbaarheid
Air India en Jet Airways vliegen een aantal malen per week van Calcutta op Dibrugarh, nabij de Mancotta Tea Estate. Calcutta is bereikbaar vanaf Amsterdam met onder meer Air India (met overstap) en KLM.
Verblijf
De enige Nederlandse organisatie die georganiseerde reizen aanbiedt waarbij de Mancotta Tea Estate wordt aangedaan, is Labrys
Reizen. 024-360 36 37 of
www.labrysreizen.nl
Beste reistijd
Oktober tot en met maart is de beste reisperiode voor Assam. De temperatuur ligt dan overdag gemiddeld tussen 20 en 25 graden.
Reisdocumenten
Voor India is een visum verplicht. Verkrijgbaar bij de Indiase ambassade: 070-346 97 71 of www.indianembassy.nl
Informatie
Indiaas Verkeersbureau: 020-620 89 91 of www.indiatourismamsterdam.com.
Specifiek voor de noordoostelijke staten is www.indiawijzer.nl
een aanrader.
