Uw gezondheid: kanker

Sommige vormen van kanker kun je wellicht voorkomen door verstandig te leven, maar toch kan zelfs de grootste gezondheidsfreak kanker krijgen. Bij de meeste soorten is het zaak er snel bij te zijn, om te proberen de ziekte een halt toe te roepen.

Goedaardig of kwaadaardig

Het vermogen om te delen is een van de belangrijkste eigenschappen van onze lichaamscellen. Tijdens ons hele leven sterven constant cellen af, die worden vervangen door nieuwe. De celdeling wordt door het lichaam doorgaans streng gecontroleerd, maar een enkele keer gaat het mis en ontstaat een gezwel dat ongeremd blijft groeien.
Er zijn twee soorten gezwellen. De goedaardige (benigne) en de kwaadaardige (maligne). Een goedaardig gezwel gedraagt zich als een ballon die je steeds verder opblaast. Dat kan soms problemen geven, bijvoorbeeld als het in het hoofd zit of tegen een buikorgaan drukt, maar kwaadaardige gezwellen zijn veel agressiever. Ze groeien dwars door andere weefsels heen en richten een spoor van vernieling aan. Bloedvaten kunnen lek raken, zenuwbanen gaan stuk, botten verliezen hun stevigheid en kunnen spontaan breken. Van kanker kun je daarom van alles krijgen. Een kwaadaardig gezwel kan ook een darm, een luchtweg of een bloedvat afsluiten, omdat het stug weefsel maakt op een plek waar dat slecht uitkomt.

Uitzaaien

Een belangrijke eigenschap van kwaadaardige gezwellen is dat ze kunnen uitzaaien (metastaseren). Kankercellen kunnen losraken en meestromen met de lymfe en in de lymfeknopen verder gaan met delen. Een gezwel kan een bloedvat ingroeien en van daaruit cellen loslaten die zich met het bloed laten meevoeren en ergens anders een nieuw gezwel vormen. Vaak is die plaats van neerstrijken te voorspellen. Bloed uit de darmen stroomt eerst door de lever voordat het verder gaat. Darmkanker zaait daarom eerst uit in de lever. Bijna alle kwaadaardige tumoren geven metastasen (uitzaaiingen) in de longen, omdat al het bloed eerst door de longen gaat voordat het een nieuwe rondgang maakt door het lichaam.

Zorg dat je er snel bij bent

De beste manier om een kwaadaardig gezwel te bestrijden, is het weg te halen. Hoe sneller je erbij bent, hoe groter de kans het in zijn geheel te verwijderen voordat het is uitgezaaid. Een andere manier om kankercellen te vernietigen, is met radioactieve straling. Vormen van kanker die uit heel veel kleine cellen bestaan (bijvoorbeeld bloedkanker of lymfeklierkanker) zijn vaak goed te behandelen met chemotherapie.
Niet roken vermindert de kans op longkanker, evenals op blaaskanker. Gezonde voeding met veel groenten, fruit en vezels biedt ook bescherming. Voldoende beweging en niet te veel zon kunnen ook de kans op kanker verminderen. Maar echt voorkomen kun je de ziekte niet. Het is daarom belangrijk om er snel bij te zijn.

Ga naar de huisarts bij:

• iedere knobbel of bobbel
• zweertjes en wondjes die niet 
genezen
• wratten of moedervlekken die 
veranderen
• heesheid of hoesten langer dan 
drie weken
• problemen met slikken
• ongewoon bloedverlies of afscheiding uit lichaamsopeningen (vaginaal bloedverlies, bloed bij de ontlasting, bloed opgeven, afscheiding uit een tepel enzovoort)
• aanhoudende veranderingen van 
de stoelgang
• gewichtsverlies zonder duidelijke oorzaak.

Prostaatkanker: wel of niet ingrijpen?

Momenteel lijden 31.700 mannen aan prostaatkanker; in 2020 zijn dat er waarschijnlijk 53.034. Deze forse stijging komt doordat de ziekte vooral op latere leeftijd voorkomt en het aantal ouderen toeneemt. Ook laten steeds meer mensen zich testen. Dit blijkt uit het rapport ‘Niet van later zorg’ van het Ministerie van Volksgezondheid over snel stijgende ziektes (2007).
Prostaatkanker is de enige kanker waarbij er discussie is of je wel vroeg moet ingrijpen. Veel oudere mannen hebben namelijk kwaadaardige cellen in de prostaat (tot 90 procent), maar zullen er nooit last van krijgen. Sommigen echter wel - prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en kan dodelijk zijn. Dus wat te doen? Een prostaat verwijderen leidt vaak tot impotentie en een hormonale behandeling ook. De kwestie is extra lastig geworden nu er een bloedtest bestaat op prostaatkanker: de PSA (prostaatspecifiek antigeen) die iedereen bij de apotheek kan halen.
Volgens de huidige inzichten hebben mannen die tussen de 50 en de 65 jaar oud zijn als prostaatkanker wordt vastgesteld, een grote kans dat de kanker zich agressief zal gedragen. Zij moeten zich dus laten testen. Jongere mannen hoeven dat niet - want ze hebben bijna nooit prostaatkanker - en oudere ook niet, want de kans is groot dat de kanker zich koest zal houden.

Informatie: www.kwfkankerbestrijding.nl of tel. 0800-022 66 22