Ze staan op de rotsen, omspoeld door de zee, of te midden van landerijen. Volg met de auto vanuit Edinburgh de Castle Trail en bezoek het imposante culturele erfgoed van Schotland.
Met de woorden: “Dit is het mooiste kasteel”, ontvangt gids Morag Craib ons in Tolquhon Castle. Ze is trots op deze kasteelruïne, maar beseft dat bezoekers het nogal eens onderschatten. “Ze zien het als een ruïne, daar willen ze niet voor betalen. Maar zodra ze door de poort zijn, zijn ze verkocht.”
Gedekte tafels en muziek
Tolquhon (spreek uit tol-hoon, het hoge huis, vanwege de toren) is een bescheiden kasteel. Het enige koninklijke bezoek was dat van James VI in 1589. Verder bleef Tolquhon tamelijk onbekend. Maar we begrijpen Craibs enthousiasme wanneer we van kamer naar kamer dwalen en in de grote hal met schouw over de originele zeshoekige zandstenen flagstones lopen. In de torenkamer stellen we ons voor hoe de zevende graaf van Forbes tegenover gasten opschepte over zijn uitgestrekte landerijen, die van hieruit zichtbaar waren.
“Bijna alle kamers zijn intact”, vervolgt Craib. “Je kunt je een beeld vormen van gedekte tafels en de muziek die werd gespeeld. Dat maakt het bijzonder. Ook de binnenplaats is een juweeltje.”
Jaloerse echtgenoot
Schotland en kastelen zijn bijna synoniem. Dat begint al in Edinburgh, waar je niet om twee wereldberoemde koninklijke residenties heen kunt: Edinburgh Castle en Holyroodhouse. Het hoog op de rotsen gelegen Edinburgh Castle met magnifiek uitzicht herbergt onder meer het vijftiende-eeuwse koninklijke paleis. Hier beviel Mary Queen of Scots in 1566 van zoon James. Ter gelegenheid van zijn bezoek in 1617 – hij was inmiddels koning van Schotland en Engeland – werd het complete interieur aangepast. Na James’ vertrek was zijn zoon Charles I de enige van de familie die hier nog de nacht doorbracht, daarna was het afgelopen met de functie van paleis. Pas in 1997 bracht Historic Scotland, een overheidsorganisatie die zich onder meer bezighoudt met monumentenzorg, de koninklijke vertrekken in de oude staat terug. 
Vóór de bevalling woonde Mary Queen of Scots in Holyroodhouse, anderhalve kilometer verderop. We lopen er door haar voormalige privévertrekken en zien de kamer waar Mary’s jaloerse echtgenoot haar secretaris Rizzio vermoordde. Maar we zien ook de vertrekken die koningin Elisabeth gebruikt wanneer zij in Schotland is. Kamers met prachtige plafonds en staatsieportretten aan de muren. Het kost weinig moeite om de diners en de ontvangsten voor je te zien die koningin Elisabeth hier geeft.
Bal met minstrelen
Vanuit Edinburgh rijden we anderhalf uur noordwaarts naar het witte Blair Castle van de hertog van Atholl. Gids Renée Livesey vertelt dat de hertog in vrouwelijke lijn afstamt van Willem de Zwijger. Sterker nog, vult een andere gids aan: Willem had de Spanjaarden misschien niet eens kunnen verdrijven zonder de hulp van zo’n 15.000 protestante Schotten. “We zijn een krijgshaftig volk”, zegt hij trots.
Livesey vertelt dat de hertog het enige privéleger van Europa aanvoert: de Atholl Highlanders. “Koningin Victoria gaf de toenmalige hertog toestemming hiervoor. Er zijn zo’n honderd Highlanders die nog regelmatig trainen.” Jaarlijks komen ze met de hertog bij elkaar voor het bal in de enorme balzaal uit 1877, compleet met galerij voor de minstrelen. Verder noordwaarts begint de Castle Trail. Daarvoor rijden we dwars door het Cairngorms National Park, waar ruige bergen en bergriviertjes de dienst uitmaken. Fazanten steken doodgemoedereerd de weg over. Bordjes vragen ons voorzichtig te rijden.
De kastelenroute voert langs meer fraaie ruïnes. Zoals Kildrummy Castle, dat vooral imponeert door ligging en omvang. Het afgelegen Glenbuchat staat niet op de Castle Trail. Toegang wordt er ook niet gevraagd, waardoor het voelt alsof we het kasteel, waarvan nog flink wat muren overeind staan, zelf hebben ontdekt. Hoog op groen en geel getinte kliffen, omspoeld door de zee, baadt Dunnottar Castle in de ochtendzon. We vragen ons vol bewondering af wie in de dertiende eeuw al die stenen naar boven hebben gezeuld.
Landinwaarts komen we bij Drum Castle, van 1323 tot 1975 in handen van dezelfde familie. Nu is het eigendom van de Schotse National Trust, die het natuurlijke en culturele erfgoed beschermt. Vooral de middeleeuwse woontoren is spectaculair. Je kunt hem beklimmen en ziet dan hoe middeleeuwse families leefden. Met metersdikke vensterbanken en een waterput.
Illegale whisky
Van een andere orde is Corgarff Castle. Dit onbewoonde, witte kasteeltje moet het vooral hebben van zijn schitterende en verlaten ligging in het Cairngorms Nationaal Park. Kennelijk werd er in de omgeving veel illegale whisky gestookt, want vanaf midden achttiende eeuw waren er in Corgarff soldaten gelegerd die daartegen moesten optreden. Pikant detail: toen het kasteel rond 1820 even particulier eigendom was, werd in een van de bijgebouwen ongegeneerd whisky gestookt. Illegaal, denken we.
Bekijk ook de reizen van Plus Magazine naar Schotland:
- Plus Magazine
