Lichamelijke veranderingen op een rijtje
De overgang is een volkomen natuurlijk proces, waarbij wordt gezocht naar een nieuw evenwicht. Dat gaat gepaard met lichamelijke ongemakken. Een opsomming.
Allereerst: de overgang gaat helaas bij (bijna) niemand zonder verschijnselen voorbij. Wanneer je een van onderstaande symptomen hebt, is het soms verstandig om bij de huisarts, drogist, apotheek, overgangsconsulent of gynaecoloog langs te gaan. Zij kunnen je optimaal informeren over de mogelijkheden om de symptomen te verlichten.
Opvliegers
Een opvlieger is een plotseling opkomend gevoel van hitte. Dit kan samengaan met transpireren, een versnelde hartslag, tintelingen, misselijkheid en zware en vermoeide ledematen. Gezicht, hals en borst kleuren meestal rood. De duur van een opvlieger en het aantal per dag/nacht kan per persoon sterk verschillen.
Innerlijke onrust
Veranderingen gaan vaak gepaard met hevige emoties. Zo ook de veranderingen in de overgang. Gevoelens van eenzaamheid, neerslachtigheid, huilbuien en prikkelbaarheid komen vaak voor. Natuurlijk spelen hormonen daarbij een rol. Maar bepaalde gebeurtenissen in deze levensfase, zoals kinderen die het huis uit gaan, zijn ook ingrijpend. Bovendien is het soms best moeilijk om te accepteren dat je oud wordt. Praat hierover met een goede vriendin of met vrouwen van hulporganisaties.
Huid
Oestrogeen is gunstig voor de huid. Als tijdens de overgang de oestrogeenhoeveelheid verandert, is het belangrijk om de huid goed te voeden. Door het verminderde oestrogeenniveau wordt de huid droger en slapper. De huid kan nu gevoeliger worden voor invloeden van buitenaf. Overigens speelt erfelijke aanleg hierbij ook een rol. In elk geval is het belangrijk om goed voor je huid te zorgen. Ga niet te veel in de zon en bescherm je huid met een goede crème.
Hoofdhaar
Als de oestrogeenhoeveelheid verandert, is het belangrijk dat de doorbloeding van de kleine bloedvaatjes van het lichaam wordt gestimuleerd. Dat geldt ook voor de bloedvaatjes in de hoofdhuid. Soms heeft dat gevolgen voor de conditie van het haar: als het niet gestimuleerd wordt, kan het haar dun en slap worden. Massage van de hoofdhuid helpt om de bloeddoorstroming te ondersteunen.
Lichaamshaar
Elke vrouw maakt behalve vrouwelijke hormonen ook mannelijke hormonen aan. Dit wordt het hormoonevenwicht genoemd. Tijdens de overgang verschuift dit evenwicht. Er worden minder vrouwelijke, maar nog steeds evenveel mannelijke hormonen gemaakt. Daardoor kun je last krijgen van extra haargroei op benen, bovenlip of kin. Harsen of epileren kunnen oplossingen zijn.
Gewicht
Veel vrouwen komen enkele kilo's aan tijdens de overgang. Dat heeft meer te maken met het ouder worden dan met de overgang. Mannen worden namelijk ook zwaarder rond deze leeftijd. Een verklaring is dat de stofwisseling langzamer gaat, terwijl het eetpatroon meestal niet verandert. Aandacht voor gezonde, volwaardige voeding is dan ook op z'n plaats. Het blijft echter de vraag of een paar extra kilootjes zoveel kwaad kunnen. Zeker als je bedenkt dat het vetweefsel na de menopauze de taak van de eierstokken gedeeltelijk overneemt en oestrogenen gaat aanmaken.
Borsten
Tijdens de overgang zullen je borsten waarschijnlijk veranderen. Aan de ene kant omdat bindweefsel - zowel bij mannen als bij vrouwen - slapper wordt naarmate de leeftijd vordert. Aan de andere kant speelt ook de afname van oestrogeen een rol. Daardoor verandert het melkklier- en vetweefsel en worden borsten minder stevig.
Ogen
Minder oestrogeen betekent ook minder traanvocht. Je krijgt daardoor misschien last van droge en geïrriteerde ogen. Vooral als je lenzen draagt, is dat vervelend. De lenzen af en toe een uurtje verwisselen voor een bril geeft verlichting.
Vagina
Verandering van de oestrogeenhoeveelheid beïnvloedt de doorbloeding van de geslachtsorganen. Daardoor kunnen de slijmvliezen van de vagina en urinebuis droog en gevoelig worden. Vrijen kan door een droge vagina minder makkelijk gaan en pijnlijk zijn. Gebruik dan een glijmiddel. Ook hygiëne is extra belangrijk, omdat de balans in de vagina zich niet meer zo snel herstelt. Een vaginale spoeling kan uitkomst bieden.
Bloeddruk
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd hebben over het algemeen minder last van een hoge bloeddruk dan mannen. Dat heeft onder andere te maken met de menstruatie. De maandelijkse bloeding is immers een soort 'aderlating'. Als de menopauze intreedt, verdwijnt deze 'aderlating' en kan de bloeddruk gaan stijgen. Wanneer je goed op je voeding let, zullen er minder problemen optreden.
Slaap
Je slaappatroon kan veranderen in de overgang. Vooral als je last hebt van opvliegers en transpiratie kan dat je nachtrust behoorlijk verstoren. Daarnaast kunnen ook emotionele kwesties ervoor zorgen dat je slechter slaapt. Overigens is het ook zo dat de behoefte aan slaap afneemt als je ouder wordt.
Osteoporose
Ongeveer 20 procent van de vrouwen krijgt in de overgang te maken met osteoporose of botontkalking. Je verliest dan botmineralen, en je botdichtheid en -sterkte nemen af. Botweefsel wordt tijdens je hele leven steeds weer opgebouwd en afgebroken, maar na je 45ste levensjaar begint de definitieve afbraak. Dat proces gaat nog sneller tijdens de overgang.
Door de afname van oestrogeen verliezen vrouwen in de overgang in enkele jaren tijd zo'n 10 tot 20 procent botmassa. Dat zorgt ervoor dat de botten op latere leeftijd gemakkelijker breken. Het is dus belangrijk calciumrijk voedsel te eten, regelmatig te bewegen en vooral niet te roken. Ook een speciaal voedingssupplement en/of extra calciuminname kan latere problemen voorkomen. Vrouwen die heel vroeg in de overgang zijn gekomen, lopen een verhoogde kans op botontkalking.