5 misverstanden over ons pensioen

1. Pensioenfondsen bezitten miljarden; ons pensioen kan best omhoog.

De kassen van de fondsen en de verzekeraars zijn inderdaad goed gevuld. De Nederlandse pensioenspaarpot bevat 1700 miljard euro, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Daarmee zijn we wereldkampioen sparen voor de oude dag. Maar er staan verplichtingen tegenover. Het geld is bestemd voor het uitbetalen van alle toekomstige pensioenen. Van oud en jong. Doordat wij gemiddeld steeds langer leven, moeten de fondsen steeds meer geld voor ons oppotten.

Hoeveel er in kas moet zijn, hangt onder meer af van de rente. Die is nu al lange tijd extreem laag. Pensioenfondsen worden door de overheid gedwongen met een lage rente te rekenen. Volgens veel economen is dat verstandig, maar daardoor moeten de pensioenfondsen nu wel ieder jaar 100 miljard euro toevoegen aan hun reserves. Of beter gezegd: aan ónze reserves. Daardoor kan het pensioen dus niet omhoog.

2. Ouderen worden beroofd van hun pensioen.

Gepensioneerden zijn de afgelopen jaren flink geraakt door de crisis. Veel pensioenen zijn gekort, iets wat je als gepensioneerde alleen maar tandenknarsend kunt ondergaan. Mocht het enige troost bieden: iedereen krijgt ermee te maken. Want als de fondsen vanwege de tegenvallende rente-inkomsten moeten korten op de pensioenen, tast dit niet alleen de uitkeringen van de huidige gepensioneerden  aan. Het verslechtert ook de toekomstige pensioenen voor jongeren. Die merken er nu minder van, maar ze bouwen minder op. Zo verdelen de fondsen de pijn zo veel mogelijk over de generaties. Niet alleen ouderen worden beroofd, iedereen levert in.

3. Ouderen bijten nu op een houtje.

Gepensioneerden waren in het verleden relatief arm. Om de koopkracht te versterken werden 65-pluskaarten ingevoerd en belastingvoordelen voor lager betaalden. Er werd geld van rijk naar arm gebracht. Met succes. Nu zijn de meeste 65-plussers niet zo arm meer, blijkt uit cijfers van het CBS. Nederlandse babyboomers, geboren na 1945, zijn inmiddels de rijkste bevolkingsgroep geworden. Zij hebben gemiddeld zowel hoge inkomens als flinke vermogens. Er is wel een ‘maar’: 65-plussers zijn er de afgelopen acht jaar meer op achteruitgegaan dan veel 65-minners. Dat komt vooral door het korten van de pensioenen. Maar op een houtje bijten? Nee. Echte armoede is onder 65-plussers lager dan onder alle andere leeftijden.

4. Heb ik dan voor niets  pensioenpremie betaald?

Niet voor niets, maar wel voor andere verwachtingen. Bij het berekenen van je pensioenpremie gingen de pensioenfondsen uit van een bepaalde rente (en dus van een bepaalde renteopbrengst). Die valt tegen. Ook gingen de fondsen uit van een bepaalde levensverwachting. Die valt mee, want we worden ouder. Maar financieel gezien is dat een tegenvaller: we moeten langer doen met hetzelfde geld.  De huidige werkenden krijgen hiervoor de onaangename rekening gepresenteerd. Om de uitkering aan gepensioneerden op de lange duur betaalbaar te houden, verhoogde bijvoorbeeld het ambtenarenfonds ABP de premie met 2,3 procent. Dit raakt niet-gepensioneerden die nu nog werken en pensioen opbouwen harder dan een dreigende pensioenkorting van gepensioneerden. U hebt dus niet voor niets premie betaald.  Het probleem is dat er jarenlang  te weinig premie is betaald.

5. De rente stijgt alweer, dus het pensioenprobleem waait wel over.

Was het maar waar. Honderden pensioenfondsen zaten eind 2016 opnieuw in het nauw. Hun vermogen balanceerde op de rand van een dekkingsgraad van 90 procent. Die grens wordt als kritisch gezien. Zakken de reserves van een fonds daaronder, dan moet het korten op de pensioenen. Dat hoefde nu niet omdat de rente een klein beetje steeg. Zeven miljoen gepensioneerden konden opgelucht ademhalen.

Maar een dekkingsgraad van 90 procent betekent dat een fonds ‘in onderdekking verkeert’: gepensioneerden krijgen 10 procent méér uitgekeerd dan er op lange termijn in kas is. De financiële wereld houdt er rekening mee dat de lage rente nog wel enkele jaren kan aanhouden. Bovendien leven Nederlanders steeds langer, waardoor de kosten voor de pensioenfondsen blijven stijgen. Dus ja: de rente stijgt. Maar de pensioenproblemen waaien daardoor niet zomaar over.

Lees hier hoe veel AOW u dit jaar ontvangt.

Dit artikel is eerder verschenen in Plus Magazine mei 2017. Nog geen abonnee van Plus Magazine? Abonnee worden doet u in een handomdraai!