Het zal je maar overkomen als weduwe of weduwnaar. Na het overlijden van de partner stopt het pensioenfonds met betalen, terwijl je had gerekend op een partnerpensioen. Hoe kan dat en is er dan toch een oplossing?
Els en Hans zijn met pensioen en willen graag verhuizen naar een rustige omgeving. Ze hebben een huis op het oog en gaan naar een hypotheekadviseur. Maar als die hun pensioenpapieren bekijkt, komt hij tot een teleurstellende conclusie. Hun inkomen is nu nog wel hoog genoeg, maar stel dat Hans overlijdt: dan is er een probleem. Want voor Els blijkt geen partnerpensioen te zijn verzekerd. En van alleen haar AOW kan zij de hypotheek niet betalen.
Voorbeelden als deze komt de Ombudsman Pensioenen geregeld tegen. Meestal wordt een stel verrast door een partnerpensioen van nul euro. Dat is een flinke tegenvaller wanneer er was gerekend op enkele honderden euro’s per maand.
Partnerpensioen uitruilen
Veel pensioenfondsen leggen deelnemers kort voor hun pensioendatum een keuze voor: ze kunnen hun recht op een opgebouwd partnerpensioen inleveren in ruil voor een ouderdomspensioen dat soms wel honderden euro’s per maand hoger is. Kiezen ze niét voor dit ‘uitruilen’ dan krijgt de partner van degene die het pensioen heeft opgebouwd na diens overlijden gewoon een partnerpensioen. Kiezen ze wél voor uitruilen dan kunnen ze samen profiteren van een hogere pensioenuitkering. Maar alleen zolang de pensioenontvanger in leven is. Na het overlijden van de pensioenontvanger krijgt de achterblijver niets meer van het pensioenfonds van de overleden partner. Als de achterblijver een eigen salaris of pensioen heeft, kan het leven gewoon doorgaan. Maar zonder eigen inkomen moet zij of hij het vanaf de AOW-leeftijd doen met alleen de AOW.
Onduidelijk formulier
Partners die kiezen voor een hoger pensioen ten koste van het partnerpensioen moeten daar allebei hun handtekening voor zetten. Toch is het in veel gevallen geen weldoordachte beslissing. Dat komt doordat pensioenfondsen niet altijd duidelijk maken waar je precies voor tekent. Bijvoorbeeld omdat het bedrag van ‘nul euro partnerpensioen’ op de ene pagina staat en de handtekening op een andere. Of omdat in het document verschillende scenario’s worden beschreven, zonder dat duidelijk is voor welk scenario iemand nu eigenlijk tekent. Eigenlijk zou er dít moeten staan, vindt de Ombudsman Pensioenen: ‘Als u hier uw handtekening zet, betekent dit dat u geen partnerpensioen krijgt als (naam deelnemer pensioenfonds) overlijdt. U krijgt na dat overlijden nul euro aan pensioen.’
Bemiddeling
Een handtekening is belangrijk, maar een toereikend pensioen om van te kunnen leven is dat ook. Daarom zijn sommige pensioenfondsen uit coulance soms bereid een weduwe of weduwnaar tegemoet te komen. Henriëtte de Lange, tot 1 november 2021 Ombudsman Pensioenen, heeft een paar keer succesvol bemiddeld tussen gepensioneerden en pensioenfondsen. Bijvoorbeeld voor een echtpaar dat pas na pensionering ontdekte dat het partnerpensioen voor de vrouw was verdwenen met het zetten van één simpel kruisje en een handtekening op een formulier. Het kruisje stond bij ‘partnerpensioen aan mijn pensioen toevoegen’. Het stel realiseerde zich niet dat daardoor na het overlijden van de man er geen partnerpensioen meer zou zijn voor de vrouw. Onduidelijke communicatie, vond de Ombudsman. Zeker als het gaat om zo’n belangrijke zaak als partnerpensioen. “Na mijn bemiddeling was het pensioenfonds gelukkig bereid om de keuze terug te draaien. Het stel moest wel €30.000 terugbetalen, maar dat hadden ze er graag voor over”, vertelt Henriëtte de Lange.
Partner alsnog verzekeren
Wat kun je doen om problemen te voorkomen? Controleer zo snel mogelijk of er een partnerpensioen is verzekerd. Dat kan bijvoorbeeld in het pensioenoverzicht van het pensioenfonds of op MijnPensioenoverzicht.nl (allebei inloggen met DigiD).
Is er geen partnerpensioen omdat dit is geruild voor een hoger ouderdomspensioen en was dat niet de bedoeling? Vraag dan aan het pensioenfonds of dit kan worden teruggedraaid.
U hebt hier geen recht op, maar als het fonds u overduidelijk op het verkeerde been heeft gezet, hebt u wel een punt. Houd er rekening mee dat u het teveel ontvangen ouderdomspensioen moet terugbetalen. Wil de pensioenuitvoerder niet meewerken dan kunt u een klacht indienen bij de Ombudsman Pensioenen. Sinds 1 november 2021 is dat Jeroen Steenvoorden. In sommige gevallen kan hij bemiddelen. Kijk voor meer informatie op www.ombudsmanpensioenen.nl.
Houd er rekening mee dat het niet zal lukken het partnerpensioen alsnog te verzekeren. Er zit dan niets anders op dan financieel de zeilen bij te zetten. Misschien is het nog mogelijk om iets bij te verdienen, te sparen of zuiniger te leven. Ook een eigen huis met overwaarde maakt het makkelijker om straks met minder geld rond te komen.
Vervalste handtekening
Een weduwe die pas na het overlijden van haar partner ontdekt dat haar partnerpensioen is uitgeruild, is bijna altijd te laat. Maar er zijn uitzonderingen. Het is weleens voorgekomen dat degene die het pensioen had opgebouwd de handtekening van de partner vervalste om zo een hoger pensioen voor zichzelf te regelen. Als daar aanwijzingen voor zijn, controleert het pensioenfonds dit door een handschriftdeskundige in te schakelen. In een enkel geval kreeg een weduwe hierdoor alsnog haar partnerpensioen.
