Prinsjesdag gaat vaak over tienden van procenten erbij of eraf. Maar dit jaar gaat het over heel veel extra geld. Waar komen de miljarden terecht om de koopkracht overeind te houden?
Energiepijn wordt verzacht
Energietoeslag
Dit jaar krijgen huishoudens met een laag inkomen (tot 120 procent van het sociaal minimum) een toeslag van 1.300 euro. Deze toeslag blijft ook in 2023 bestaan én gemeenten mogen daarvan 500 euro dit jaar al uitkeren, als dat nodig is.
Prijsplafond energie
Daarnaast komt er vanaf 1 januari 2023 een ‘prijsplafond’ voor de energieprijzen. Hoe dat er precies uit komt te zien is nog niet duidelijk, maar nu liggen er plannen om de prijs voor gas vast te zetten tot een verbruik 1200 kuub (m3) per jaar tegen een prijs van 1,50 euro per kuub. Voor elektriciteit geldt dan een maximumprijs van 70 cent per kilowattuur (kWh) tot een verbruik van 2400 kWh per huishouden.
Deze grens is gebaseerd op het gemiddelde verbruik en zo’n 60 procent van de huishoudens zou niet meer verbruiken. Verbruik je wél meer, dan betaal je daarover het hogere tarief. Dat hogere tarief zal waarschijnlijk verder stijgen, omdat de nu nog geldende verlaging van de energiebelasting per 1 januari 2023 verdwijnt. Het begrip ‘plafond’ wekt de suggestie dat je niet ‘niet meer gaat betalen dan…’, maar dat is dus niet het geval.
Veelverbruikers gaan volgend jaar, ondanks dit plafond, méér betalen voor energie. Daardoor blijft het ook in 2023 belangrijk om zo zuinig mogelijk met energie om te gaan.
Noodfonds
Voor de honderdduizenden huishoudens en bedrijven die nu al worstelen met een torenhoge energierekening komt er een noodfonds. Wie de energierekening niet kan betalen, kan daar een beroep op doen, om zo niet verder in de problemen te raken. Hoe en wie een beroep op dit fonds wordt nog verder uitgewerkt. Het is de bedoeling dat er tot het eind van dit jaar geen huishoudens worden afgesloten.
AOW omhoog
Het minimumloon gaat per 1 januari 2023 in één keer met 10 procent omhoog. Omdat de AOW gekoppeld is aan dat minimumloon, betekent dit dat de AOW per 1 januari 2023 ook met 10 procent stijgt.
Aanvullende pensioenen omhoog
Er wordt nog volop gesleuteld aan de nieuwe Pensioenwet, maar volgens het Nationaal instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) stijgen de aanvullende pensioenen die werknemers hebben opgebouwd bij hun werkgever volgend jaar met gemiddeld 2,5 procent. Dit kan per sector verschillen.
Ouderenkorting omhoog
De ouderenkorting voor stellen stijgt met 109 euro naar 1.835 euro en de alleenstaande ouderenkorting stijgt met 29 euro naar 478 euro. Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat ouderen netto meer overhouden. Ook dit fiscale voordeel merken we pas bij de aangifte over 2023, dus na maart 2024.
Zorgpremie omhoog
Ook de zorgverzekering wordt volgend jaar duurder en het Kabinet houdt rekening met een stijging van zo’n 10 euro per maand. Het basispakket zou daardoor gemiddeld zo’n 137 euro per maand kosten. Dit is een schatting, uiteindelijk bepalen de zorgverzekeraars medio november de premies. Het is al wel zeker dat de collectieve korting wordt afgeschaft en zorgverzekeraars worden steeds selectiever de contracten met aanbieders. Dus niet alleen de zorgpremie gaat volgend jaar veranderen, ook de mogelijke vergoedingen zijn in beweging. Dat maakt het nóg belangrijker om eind dit jaar de zorgverzekeraars met elkaar te vergelijken.
Zorg- en huurtoeslag omhoog
Om de extra zorgkosten te compenseren stijgt ook de maximale zorgtoeslag naar 412 euro per jaar, de huurtoeslag gaat structureel omhoog met bijna 17 euro per maand. Dit kan per huishouden verschillen.
Inkomstenbelasting omlaag
Tot zo’n 70.000 euro betalen werkenden vanaf 1 januari 2023 minder belasting in Box 1, het belastingtarief in de eerste schijf gaat van 37,07 procent naar 36,93 procent. De arbeidskorting stijgt met 792 euro naar 5.052 euro. Beide maatregelen moeten ervoor zorgen dat werkenden netto meer overhouden, bij een middeninkomen zou het gaan om zo’n 500 euro per jaar. Dat kans bestaat dat we dat fiscale voordeel pas merken bij de aangifte over 2023, dus na maart 2024.
De onbelaste reiskostenvergoeding gaat omhoog van 19 naar 21 cent per kilometer. De onbelaste thuiswerkvergoeding stijgt waarschijnlijk mee met de inflatie en gaat van 2 euro naar 2,13 euro per dag.
De Telegraaf schrijft dat volgens salarisverwerker Visma|Raet Jan Modaal per maand, netto ruim 90 euro meer overhoudt.
Huren omlaag
Huurders met een inkomen in een corporatiewoning krijgen per 1 juli een huurverlaging die onder meer afhankelijk is van inkomen en huurprijs, maar de verwachting is dat ruim een half miljoen huishoudens hierdoor gemiddeld zo’n 57 euro per maand minder gaan betalen.
Belastingaftrek omlaag
Het maximale tarief voor aftrekposten zoals de hypotheekrente, de ondernemersaftrek, de zorgkosten enzovoort gaat ook omlaag naar het tarief van de eerste schijf: 36,93 procent.
Aftrekpost kleine hypotheekschuld verder afgebouwd
Bij geen of een kleine hypotheekschuld kan het eigenwoningforfait hoger zijn dan de aftrekbare kosten, zoals de hypotheekrenteaftrek. Volgens de Wet Hillen heb je dan recht op een extra aftrekpost ter grootte van het verschil. Deze aftrek wordt sinds 2019 in 30 jaar afgebouwd en in 2023 is dit nog 83,34 procent van het verschil. In 2022 was dit 86,67 procent. Dit kan leiden tot meer inkomstenbelasting.
Verlaging eigenwoningforfait
Voor woningen met een WOZ-waarde tot 1,2 miljoen gaat het eigenwoningforfait naar 0,35 procent (was 0,45 procent). Voor woningen boven de 1,2 miljoen blijft het percentage 2,35 procent. Deze verlaging kan leiden tot een lagere belastingaanslag in 2024, maar Vereniging Eigen Huis voorziet voor volgend jaar een sterke stijging van de WOZ-waarde van zo’n 15 procent. Dat zou de verlaging van het forfait teniet doen.
Jubelton afgeschaft
De ‘Jubelton’ wordt grotendeels afgeschaft en dat maakt een eind aan de mogelijkheid om belastingvrij meer dan honderdduizend euro te schenken aan iemand tussen de 18 en 40 jaar. In 2023 bestaat nog wel de mogelijkheid om 28.947 euro belastingvrij te schenken. Omdat dit geld alleen gebruikt mocht worden voor de aanschaf van een eigen woning, hoopt de overheid zo de huizenmarkt wat af te koelen.
Vrijstellingen schenk- en erfbelasting omhoog
De precieze bedragen worden pas eind dit jaar bekend gemaakt, maar de belastingexperts van PWC gaan uit van de volgende aanpassingen, gebaseerd op inflatie.
Middelingsregeling afgeschaft
Wie voor het eerst met pensioen gaat, ontvangt vaak voor het eerst inkomen uit verschillende bronnen. Dat kan leiden tot een tegenvaller bij de aangifte, omdat de heffingskortingen niet meteen goed worden toegepast. Door de aangifte uit te smeren over meerdere jaren, het zogeheten middelen kon je dat leed enigszins verzachten. Maar die mogelijkheid wordt vanaf 2023 afgeschaft.
Fiscale oudedagsreserve afgeschaft
Zelfstandig ondernemers die naast de AOW ook aanvullend pensioen willen opbouwen, kunnen dat doen met de fiscale oudedagsreserve (FOR). Zo kunnen ondernemers een deel van de winst reserveren voor pensioen. Die mogelijkheid wordt afgeschaft.
Vennootschaps- en vermogensbelasting omhoog
De rekening voor de extra miljarden die de overheid uitgeeft wordt deels neergelegd bij ondernemers en vermogenden. De vennootschapsbelasting gaat in de eerste schijf tot 200.000 euro omhoog van 15 naar 19 procent. De zelfstandigenaftrek waar veel ZZP’ers nu gebruik van maken wordt afgebouwd en daalt met 1.278 euro naar 5.033 euro.
De vermogensrendementsheffing (of spaartaks) wordt nu berekend aan de hand van een verondersteld rendement waarover 31 procent wordt geheven. Dat percentage gaat naar 32 procent. Het vrijgestelde vermogen stijgt met ruim 6.000 euro naar 57.000 euro voor alleenstaanden en 114.000 euro voor stellen.
Vliegen duurder
De vliegtaks stijgt met 8 euro naar ruim 26 euro per vertrekkende passagier.
Kindgebonden budget, kinderbijslag en basisbeurs omhoog
De kinderbijslag gaat per kwartaal met zo’n 30 euro omhoog, afhankelijk van de leeftijd van het kind. Ook het kindgebonden budget voor het eerste en het tweede kind stijgt met 36 euro per maand. Vanaf het derde kind gaat het budget omhoog met 44 euro per kind per maand. Studenten krijgen weer een basisbeurs, uitwonende studenten krijgen er per maand 165 euro bij.
Nibud: 2023 wordt beter, maar niet voor iedereen
Volgens het Nibud pakken de maatregelen voor veel huishoudens goed uit, maar niet voor alle. Komend jaar is er een koopkrachtstijging van rond de 3,9 procent en de allerlaagste inkomens gaan er meer op vooruitgaan dan de inkomens rond en boven modaal. De stijging is niet voor iedereen voldoende om uit de geldzorgen te zijn. In de berekeningen heeft het Nibud nog niet het prijsplafond mee kunnen nemen omdat de details daarvan nog niet bekend zijn.
