14 intieme mannenvragen: van Viagra tot PSA-waarde

1. Kan ik nog een actief seksleven hebben?

Ik ben een man van 75 en ben onlangs een leuke vrouw tegengekomen. Ik wil graag een stapje verder, maar vraag me af: kan ik op mijn leeftijd nog wel een actief seksleven hebben? IJzerman: “Jazeker! Dat gaat eeuwig door. Veel mensen van 75 jaar en ouder zijn seksueel actief en tevreden over hun seksleven. Hoewel dit natuurlijk ook afhangt van de behoefte van de partner. Vaak wordt het seksleven zelfs mooier en intiemer. Door eventuele fysieke beperkingen ontdekt men nieuwe manieren om seksueel plezier te beleven.”

2. Mag mijn man Viagra?

Mijn man heeft medicijnen voor zijn prostaat en kan geen erectie meer krijgen. Mag hij wel Viagra-pillen gebruiken? “Viagra mag vrijwel altijd, tenzij er bepaalde hartmedicatie wordt gebruikt: het mag namelijk nooit gebruikt worden in combinatie met geneesmiddelen die nitraat bevatten. Bij gebruik van deze geneesmiddelen moet uw man eerst overleggen met zijn arts. De vraag is natuurlijk of pillen slikken wel de oplossing is. Ik zou eerder een afspraak bij de uroloog maken om te kijken wat andere opties zijn.”

3. Wat te doen tegen scheurtjes in de voorhuid?

Mijn man heeft last van scheurtjes in zijn voorhuid. Hij heeft hier zalf voor gehad, maar het komt steeds terug. Het doet geen pijn. Mijn man wil zijn voorhuid kunnen terugduwen om zijn penis goed schoon te houden, maar dat is vaak moeilijk. En een kapotte huid is toch ook een risico voor infecties en ontstekingen. Volgens de huisarts heeft verwijzing naar een specialist geen zin, want besnijden doen ze toch niet. Of dat met zijn leeftijd – hij is 71 – te maken heeft, weet ik niet. Wat kan hij nog proberen? “Zalven zijn altijd de eerste behandelmethode. Als die onvoldoende helpen is een besnijdenis zeker een optie, ook als je wat ouder bent. Vraag de huisarts nogmaals om een verwijzing naar de uroloog.”

4. Oefen ik te veel mijn bekkenbodemspieren?

’s Nachts moet ik er tweemaal uit om te plassen en als ik voor het slapen nog een bakje fruit eet, nog een keer extra. Overdag plas ik normaal (om de drie uur) met een redelijke straal. Ik doe iedere dag bekkenbodemoefeningen. Tien keer vijftien keer aanspannen en ontspannen. Span ik juist die spiergroepen soms te veel aan? “Relaxatie is hier het toverwoord, want het lijkt er inderdaad op dat er sprake is van enige ‘overtraining’. Het voldoende relaxeren ofwel ontspannen van de bekkenbodemspieren is heel belangrijk om goed uit te plassen. Ik zou dus iets minder trainen of kiezen voor meer ontspanningsoefeningen. Een bekkenbodemfysiotherapeut kan hier eventueel bij helpen. Wat het fruit betreft: dat zou u eerder op de dag kunnen nemen. Let ook op het soort fruit. Fruitsoorten als aardbei, meloen en peer werken vochtafdrijvend; daarvan moet je dus eerder naar het toilet.”

5. Wat is voor mij een normale PSA-waarde?

Ik ben 64 en heb een PSA-waarde van vier. Mijn arts noemt dit ‘het grijze gebied’ en doet verder niets. Wat zijn normale PSA-waarden? Ik ben bang voor prostaatkanker. “Met de leeftijd stijgt de PSA-waarde in het bloed. We spreken van een normale PSA-waarde bij lager dan tweeënhalf op de leeftijd van 55 tot 65 jaar. Van 65 tot 75 jaar is dat tussen de drieënhalf en vier. Een PSA-waarde van vier is ‘hoog normaal’ en daar wordt over het algemeen niets aan gedaan. Wel is het belangrijk de waarde te blijven controleren, waarbij gekeken wordt naar hoe snel ze stijgt. Boven de tien is een te hoge PSA-waarde. Een verhoogde waarde is geen absolute indicator voor prostaatkanker en een lage PSA-waarde betekent ook niet dat je het zeker niet hebt. Als er een indicatie is om een PSA-waarde te bepalen, dan is één waarde dus niet voldoende om hieruit een conclusie te trekken. Het gaat vooral om het verloop van de PSA-waarde in combinatie met de grootte van de prostaat.”

‘Hoge PSA-waarden gaan niet altijd samen met plasklachten’

6. Hoe voorkom ik heftige aandrang?

Op enkele plaatsen in mijn huis – bij de voordeur, bij het aanrecht en bij de wastafel – krijg ik telkens sterke aandrang om te plassen. Ook als de kraan niet loopt! Ongewild urineverlies is dan vaak aan de orde. Kan dit voorkomen worden? “Spanning op de bekken­bodem triggert de blaas. De oplossing is dus dat u het bekken moet ontspannen. Als u niet goed weet hoe dit moet, kan een bekken­fysiotherapeut helpen met oefeningen. Mocht dit onvoldoende werken, dan zijn er eventueel ook medicijnen die kunnen helpen. Die zijn op recept, dus daarvoor moet u naar de huisarts.”

7. Kan ik mijn penis laten dotteren?

Ik heb erectieproblemen, en Viagra en andere middelen helpen me niet. Bestaat er een soort dotterbehandeling voor de bloedvaten in de penis? “Zo’n operatie wordt niet gedaan. Het zou ook niet helpen, want niet de bloedvaten ín de penis maar de bloedvaten náár de penis zijn hier het probleem. Een bezoek aan de cardioloog is wel op zijn plaats, zodat deze de aderen kan controleren.”

8. Hoe kan ik mijn libido verbeteren?

Ik raak niet meer opgewonden, dus krijg ook geen erectie. Ik heb wel een licht gevoel van warmte, wat wellicht een aanzet tot erectie is. Viagra doet niets. Moet ik dit accepteren of kan ik iets doen om mijn libido te verhogen? “U kunt uw testosterongehalte laten controleren. Testosteron is nodig om seksueel opgewonden te raken. Als u een tekort aan dit hormoon hebt, is smeren met een testosterongel een optie. Dit verhoogt de zin in seks en maakt u energieker. Bijkomend voordeel: u krijgt er ook meer energie van voor andere dingen.”

‘Bij een tekort aan testosteron kan smeren met testosterongel een optie zijn’

9. Waarom moet ik twee keer plassen?

Als ik naar het toilet ben geweest om te plassen, moet ik binnen vijf à zes minuten weer. Daar heb ik nooit last van gehad. Hoe komt dit? “Het klinkt alsof u de blaas niet goed leeg plast. Dat is vaak een kenmerk van een vergrote prostaat. De plasstraal wordt hierdoor minder krachtig en er kan urine achterblijven in de blaas. Neem meer tijd voor het toiletbezoek. Plas ook liever niet staand, maar zittend. Bij zitten zijn de spieren in benen en bekken meer ontspannen, zodat je de blaas beter kunt legen.”

10. Waarom worden mijn teelballen kleiner?

Ik heb het idee dat mijn teelballen in de loop der jaren kleiner en zachter zijn geworden. Ook mijn schaamhaar lijkt steeds minder te worden. Is dit normale veroudering of moet ik me zorgen maken? “Dat is normaal. Verschrompeling van de teelballen hoort bij het verouderingsproces. Je produceert minder testosteron in de ballen, waardoor ze krimpen.”

11. Hoe verbeter ik mijn erectie?

Mijn penis wordt niet hard genoeg voor penetratie. Ik wil liever geen pillen. Wat kan ik doen om een betere erectie te krijgen? Ik drink alleen in het weekend alcohol en sport twee keer per week. Met roken ben ik vijf jaar geleden gestopt. “Waarschijnlijk is de schade aan de bloedvaten door het roken te groot om een stevige erectie te krijgen. In dat geval helpen erectiepillen juist heel goed. Als u echt geen pillen wilt slikken, kan de uroloog Androskat voorschrijven. Dit middel dient u dan zelf, na uitleg van de arts, in de penis te injecteren. U kunt ook voor een penispomp kiezen, die zijn verkrijgbaar als handpomp of elektrische pomp.”

12. Wat is de beste oplossing voor bloed in sperma?

Sinds enige tijd zit er soms bloed in mijn sperma als ik klaarkom. Af en toe voel ik dan ook lichte pijn, maar niet altijd. De uroloog wil mijn prostaat ‘leegschrapen’, met kans op niet meer normaal kunnen klaarkomen, impotentie en urineverlies. Is er een andere oplossing? “Bloed in het sperma komt vaak voor en is meestal onschuldig. Hier klinkt het als chronische irritatie van de prostaat. Schrapen van de prostaat is in dit geval een goede oplossing. Een gevolg daarvan is inderdaad dat sperma tijdens het klaarkomen niet meer naar buiten komt, maar de blaas in gaat. Je plast het sperma met de urine uit. Dit verschijnsel wordt droog klaarkomen genoemd. Het gevoel is anders, maar niet per se minder. Impotentie en blijvend urine­verlies komen tegenwoordig vrijwel nooit meer voor na schrapen. Ik neem aan dat de uroloog de PSA-waarde gecontroleerd heeft en dat die in orde was. U kunt de uroloog nog vragen naar medicijnen om beter te plassen; dit wil weleens helpen. Ook bekkenfysiotherapie om beter uit te plassen kan de prostaatirritatie verminderen.”

13. Hoe kan ik mijn PSA-waarde verlagen?

Ik gebruik al zes jaar Dutas­teride en plas daardoor weer normaal. Maar mijn PSA-waarde bleek bij mijn laatste bloedonderzoek 13.1. Hoe krijg ik die omlaag? “Dat is de verkeerde insteek. We behandelen geen bloedwaarden, maar patiënten. De ontwikkeling van de PSA-waarde over de tijd is een indicator voor onderliggende problemen. Maar het kan ook heel goed zijn dat iemand al tien jaar dezelfde stabiele, hoge PSA-waarde heeft, zonder plasklachten of prostaatproblemen. Bij een hoge PSA-waarde is onderzoek nodig door een uroloog om de oorzaak te bepalen. De uroloog zal onderzoeken of er sprake is van prostaatkanker, een goedaardige prostaat­vergroting of een ontstoken prostaat. Als er een probleem gevonden wordt, zal de PSA-waarde door de behandeling weer zakken.” 

14. Hoe snel werkt een TURP-operatie?

Drie maanden geleden heb ik een TURP-operatie (gedeeltelijke verwijdering van de prostaat) gehad. Alles verliep vlekkeloos en ik moet ’s nachts minder vaak plassen. Maar als ik een lange wandeling maak, zoek ik onderweg nog steeds vaak een boom op. Gaat dat over? “Ja, dat zou moeten overgaan. Met drie maanden zit u precies op de grens; het zijn nog naweeën van de operatie. Mocht het veel langer aanhouden, dan zou ik het melden bij de specialist, zodat er gekeken kan worden waardoor het komt en wat er aan te doen is.”

Dr. Willem IJzerman is als uroloog werkzaam bij Gelre Ziekenhuizen. Zijn specialisaties zijn plasklachten bij de man, goedaardige prostaatvergroting, urine-incontinentie en bekkenbodemproblematiek, nierstenen en seksuele disfunctie van de man.

Lees ook: Alles over de prostaat: van plasklachten tot prostaatkanker

Meer lezen?

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine juni 2024. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai.