Vaak plassen door prostaatvergroting

Een vergrote prostaat is vaak goedaardig en wordt ook wel BPH genoemd: benigne prostaathyperplasie (oftewel goedaardige prostaat vergroting). Bij slechts een enkeling behoudt de prostaat zijn originele grootte, maar het is nog onduidelijk waarom dit zo is. 

Wat is de prostaat?

De prostaat is een klein orgaan dat alleen mannen hebben. Het bevindt zich aan de onderkant van de blaas en ligt rond het begin van de plasbuis. Ook ligt het aan de voorkant tegen het schaambeen aan, terwijl zich aan de achterkant van de prostaat de endeldarm bevindt. De prostaat is een verzameling klieren die zaadvocht produceren. Dit zaadvocht is het belangrijkste bestanddeel van sperma.

De prostaat is bij de geboorte al aanwezig, maar is dan nog erg klein. Tijdens de puberteit groeit de klier onder invloed van het mannelijk geslachtshormoon testosteron tot de volwassen grootte. Vanaf het 25e jaar begint de prostaat opnieuw langzaam te groeien, wat niet meer stopt. Het is deze tweede periode van groei die dus uiteindelijk de vergrote prostaat veroorzaakt.  

Testosteron of niet?

De reden voor de groei is niet helemaal duidelijk, maar er zijn wel een aantal ingewikkelde theorieën over. De prostaat groeit door invloed van het mannelijke hormoon testosteron. Toch is het niet zo dat mannen met een hoger testosterongehalte in het bloed eerder last van BPH krijgen. Het lichaam maakt bij het ouder worden steeds minder testosteron aan. Hierdoor neemt een ander hormoon, oestrogeen, in verhouding toe. Dit zou er voor zorgen dat de groeistimulerende stoffen in de prostaat steeds actiever worden en de prostaat hierdoor groeit.

Een tweede theorie is dat de stof dihydrotestosteron (DHT), dat wordt gemaakt uit testosteron, zich in oudere mannen ophoopt in de prostaat en de groei van cellen stimuleert. Dit klinkt aannemelijk, want mannen die geen DHT produceren, krijgen geen vergrote prostaat.   

Vaak plassen

Zo'n 50 procent van de mannen boven de 50 heeft een vergrote prostaat.  Er wordt wel gezegd dat iedere man in zijn leven last zal krijgen van een vergrote prostaat, als hij maar lang genoeg leeft. Wanneer er klachten zijn dan gaat het vaak om moeite met plassen. Doordat de prostaat om de plasbuis heen ligt, duwt hij langzaam maar zeker de urinebuis dicht. De klachten beginnen daardoor vaak met het minder krachtig worden van de urinestraal. Het kost wat tijd voordat de plas eruit komt. En het duurt langer voor je uitgeplast bent, doordat de urinestraal dunner is of druppelsgewijs gaat. 

Niet helemaal uitplassen

De vergrote prostaat kan ook de blaas gaan irriteren, zodat sommige mannen vaker na elkaar de aandrang hebben om te plassen, en ook ´s nachts hun bed uit moeten. Dat is slecht voor je nachtrust en ook hinderlijk voor een eventuele partner. Op gegeven moment kan de vergroting de plasbuis zo vernauwen dat de blaas niet meer helemaal geleegd wordt na het plassen.  De achtergebleven urine kan complicaties veroorzaken als blaasontstekingen, prostaatontstekingen, blaasstenen en zelfs nierproblemen. Opvallend is dat sommige mannen al last van klachten krijgen bij een kleine vergroting van de prostaat, terwijl andere mannen met een forse vergroting geen enkele moeite bij het plassen hebben.

De meest voorkomende plasklachten

• Je moet overdag vaker plassen.
• Je moet er ’s nachts vaak uit om te plassen, waardoor je minder goed slaapt (en je partner ook!).
• De plas komt moeilijk op gang of heeft een zwakkere straal.
• Na het plassen druppel je na.
• Je gaat naar het toilet om te plassen en vervolgens komt er (bijna) niets.
• Het lukt minder goed om helemaal uit te plassen.
• Het lukt minder goed om de plas lang op te houden.
• Soms kun je tijdelijk niet plassen. 

Wat kun je zelf doen bij plasklachten?

• Zitten is over het algemeen een betere houding om goed uit te plassen dan staan.
• Pers niet maar ontspan, wanneer je wilt plassen.
• Drink voldoende en eet vezelrijk, om je ontlasting soepel te houden. Obstipatie kan namelijk ook plasklachten geven.
• Merk je dat je overdag vocht vasthoudt? Ga dan vaker met je benen omhoog zitten, op deze manier kan je lichaam makkelijker het vocht mobiliseren.
• Drink 's avonds na 20.00 uur niets meer. Vermijd vooral koffie, alcohol, koude dranken en frisdranken, want die maken je blaas overactief. 
• Rook niet.
• Doe bekkenbodemoefeningen. Als je wat ouder wordt, kunnen de spieren rond de blaas wat zwakker worden. Een goedaardige prostaatvergroting kan extra druk zetten op je blaas. Versterking van deze spieren kan je helpen om plasklachten te verminderen.
• Zorg voor voldoende beweging.