De redactie van Plus tipt wekelijks een film, serie, documentaire of een televisieprogramma. Deze week de BBC-documentaire They shall not grow old.
Het is komende zondag 11 november precies 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog werd beëindigd met een wapenstilstand. Hoewel deze oorlog de wereld radicaal veranderde, staan we er in Nederland niet grootschalig bij stil omdat ons land neutraal was en relatief gezien weinig van merkte. Maar in bijvoorbeeld België, Frankrijk en Groot-Brittannië, die miljoenen soldaten en burgers verloren en een deel van hun land omgewoeld zagen, krijgt de honderdste ‘Armistice Day’ komende zondag een grote nationale herdenking.
In opdracht van de BBC en het Imperial War Museum in Londen heeft de filmmaker Peter Jackson, die wereldberoemd is geworden met zijn “Lord of the Rings”-filmserie, een documentaire gemaakt over de Grote Oorlog. Die bestaat volledig uit oude archiefbeelden uit die tijd. Op zichzelf is dat niets nieuws. Maar wat “They shall not grow old”, zoals de titel luidt, zo bijzonder maakt, is dat Jackson de oude, schokkerige zwart-witbeelden digitaal heeft bewerkt. Hij voegde realistische kleuren toe, en de minieme pauze tussen de verschillende filmbeelden die films uit die tijd zo schokkerig maakt – de filmtechniek stond toen immers nog in de kinderschoenen – is digitaal opgevuld. Daardoor oogt de documentaire nu vloeiend en realistisch. Je ziet bijvoorbeeld een paard en wagen, gevuld met soldaten, een rivier doorwaden, en soldaten lachend aan een tafel in de open lucht zitten. Je zou er zo naast kunnen gaan zitten.
Ook heeft Peter Jackson liplezers ingehuurd om te achterhalen wat de mensen op de beelden zeiden. Vervolgens zijn die opnamen nagesynchroniseerd met hulp van stemacteurs. De perfectionist Jackson heeft zelfs aan de hand van merktekens op de uniformen achterhaald uit welke streek van Groot-Brittannië de legereenheid in kwestie afkomstig was, zodat de stemacteur met precies het juiste accent kon spreken.
Dit is natuurlijk allemaal fascinerend. Jackson zei in een interview dat hij steil achterover sloeg toen hij zag waartoe moderne computertechniek in staat is. Maar zou slechts technische spielerei zijn als het niet een doel diende. Het effect dat Jackson wilde bereiken, is dat die oorlog van een eeuw geleden naar de moderne tijd wordt gebracht. Omdat de beelden nu zo toegankelijk ogen, krijg je als kijker opeens een gevoel bij de mannen die je ziet rondlopen. Het zijn geen kartonnen figuurtjes uit een geschiedenisboekje meer, maar mensen van vlees en bloed. De film is een gevoelig eerbetoon aan al die miljoenen mensen die vreselijk leden en vaak hun leven voor anderen gaven. “Ik wilde deze mensen door de mist van de geschiedenis heen trekken, zodat ze geen Charlie Chaplin-achtige figuurtjes in een stokoude film meer waren, maar opnieuw menselijke wezens”, zei Jackson.
De fascinerende trailer van de film bekijkt u hieronder.
“They shall not grow old”, zondag 11 november om 22.30 uur op BBC 2. Er wordt ook gesproken over een vertoning in de Europese bioscopen. Daags erna is om 20.30 uur een ‘making of’-documentaire te zien op BBC Four.