Pijn bij het vrijen of andere seksuele problemen? Zoek hulp!

De mens heeft eten, drinken, zuurstof en slaap nodig om te overleven. Dat zijn onze basisbehoeften. Maar voor gezondheid is er zoveel meer nodig. Zoals beweging, liefde, zingeving en… seks. Want ook seks is een belangrijk onderdeel van een goede gezondheid. Seksuele gezondheid betekent dat seks een plaats in je leven heeft, en dat je er tevreden over bent. Hoe een goed seksleven eruit ziet, kan voor iedereen verschillend zijn. Maar wat als seks alleen maar pijn en stress oplevert? Seksuoloog Marja Ramakers weet raad.

Pijn bij het vrijen

In haar praktijk Censere in Voorschoten behandelt Ramakers mannen en vrouwen met verschillende seksuele problemen. Ramakers is gespecialiseerd in de behandeling van pijn bij het vrijen. De oorzaak van de pijn ligt meestal bij twee gebieden. Ten eerste is dat de bekkenbodem, een grote spier in het onderlichaam. Op het moment dat die spier zich samentrekt, wordt de vagina nauwer en kan seks daardoor pijnlijk aanvoelen. Ramakers: "De spanning en de pijn veroorzaken stress in het brein, en dat proces kan zichzelf steeds versterken tot een vicieuze cirkel ontstaat. Dit kan uiteindelijk leiden tot een diepe angst (een fobie) voor penetratie. Dat wordt ook wel vaginisme genoemd. De oplossing vergt geduld, ontspanning en veel oefening van de vrouw."

Eczeem

Een andere oorzaak van pijn bij het vrijen is dat de vagina van de vrouw te droog is. Ramakers: "Dat kan bijvoorbeeld komen door te weinig opwinding, als de vagina nog niet voldoende vochtig is geworden. Maar het kan ook komen doordat de huid gevoelig is door eczeem. Veel vrouwen weten niet dat eczeem ook rond de schaamlippen en bij de ingang van de vagina kan optreden. Door het eczeem ontstaan gemakkelijk kleine wondjes en dat kan veel pijn veroorzaken. Daardoor kan de vrouw weer moeilijk ontspannen, wat het vochtig worden belemmert en dan is de cirkel weer rond." De oplossing: een tijd lang stoppen met penetratie, de huid goed verzorgen met een vette zalf of hormoonzalf en ontspannende oefeningen doen. Ramakers benadrukt dat seks vaak teveel is gericht op penetratie en orgasme. "Voor de man is dit onderdeel van seks meestal het fijnst, maar voor vrouwen niet per se. Er zijn zoveel andere manieren van vrijen."

Erectieproblemen

Ramakers ziet in haar praktijk ook mannen. Zij hebben vaak erectieproblemen. "Daar kan een lichamelijke oorzaak voor zijn, bijvoorbeeld problemen met de bloedvaten of veroudering", zegt Ramakers. "Vuistregel: zolang er nog een ochtenderectie is, is er eigenlijk lichamelijk niets aan de hand. Maar, net zoals bij vrouwen, kan er bij mannen ook sprake zijn van stress. Mannen voelen dat ze tijdens de seks moeten 'presteren' en dat geeft druk en spanning. Dan is de erectie niet blijvend." De oplossing is ook hier weer: de druk van de ketel. Minder prestatiegericht vrijen en proberen de spanning te verminderen. Soms kan medicatie een oplossing zijn bij lichamelijke problemen, al kunnen die ook weer bijwerkingen geven.

Praten helpt

Nog een veel voorkomend probleem in de praktijk van een seksuoloog: partners waarvan één van de twee geen zin (meer) heeft in seks. Praten is het toverwoord, zegt Ramakers. "We verwachten meestal dat seks vanzelf loopt, en dat het altijd zou moeten blijven zoals in het begin. Maar zo werkt het niet. Je moet praten over je behoeften, je wensen, de voorwaarden voor seks. Ik vergelijk het vaak met eten: de ene keer eet je tapas, de andere keer boerenkool. Waarom zou je altijd hetzelfde doen op het gebied van seks? En natuurlijk verschillen de behoeften en de ritmes van twee partners. Dat is op heel veel gebieden in het leven volkomen geaccepteerd, maar niet als het om seks gaat. Praten over seks is voor veel mensen moeilijk. Maar het is nodig, en het helpt om elkaar – weer-  te vinden op dit terrein."

Wat kun je zelf doen?

Er zijn veel dingen die je zelf kunt doen als het met de seks niet zo lekker verloopt. Praten met je partner, zeker bij pijn of stress. Eventueel eczeem goed verzorgen en behandelen. De seks minder op penetratie richten. Heb je echt professionele hulp nodig, ga dan naar een hulpverlener die is aangesloten bij de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie. Die zijn te herkennen door de letter NVVS achter hun (praktijk)naam. "Helaas wordt deze hulp sinds enige jaren niet meer vergoed door de zorgverzekering. Dat zou de toekomstige Minister van Volksgezondheid moeten rechtzetten," vindt Ramakers. "Een goed seksleven is heel goed voor de algehele gezondheid!"

De podcast met Marjo Ramakers is hieronder te beluisteren.