7 tips voor kritische patiënten

1. Wissel gerust van arts

Ellen Smets: "Patiënten die zich veilig voelen bij hun dokter durven meer uitleg te vragen wanneer iets niet duidelijk is. Die kennis maakt dat ze zich strikter houden aan medicijn- en leefstijlvoorschriften. Heeft u geen goed gevoel bij uw arts? Vraag uzelf dan af of u wel wilt blijven en wat je precies zoekt. Veel ervaring bijvoorbeeld, of goede communicatie. Bespreek met uw huisarts, vrienden en kennissen of ze zo’n arts kennen. Mensen voelen zich vaak bezwaard om te wisselen van dokter, maar de relatie met uw arts is te belangrijk voor uw welbevinden en gezondheid om dit een struikelblok te laten zijn."

[ITEMADVERTORIAL]

2. Durf te vragen

Rob van Marum:"Stel: u slikt verschillende medicijnen vanwege een hoge bloeddruk en hartproblemen. En dan blijkt u ook suikerziekte te hebben. Automatisch krijgt u een cholesterolverlager voorgeschreven om het risico op een hartinfarct of beroerte te verkleinen. Alleen: tachtig mensen moeten cholesterolverlagers slikken om één hartinfarct te voorkomen. De kans is dus groot dat u die pillen voor niets slikt. Wilt u dat risico op een hartinfarct wel op die manier behandeld hebben? Misschien wordt u moe van die medicijnen, of krijgt u er spierpijn van. Bespreek dit met uw arts: ‘Wat gebeurt er als ik de medicijnen niet ga slikken? Wat zijn mogelijke bijwerkingen als ik ze wél slik? Hoe groot is dán het risico op een hartinfarct?’ Durf te vragen. Bent u daar niet zo goed in, neem dan iemand mee die er wel goed in is."

3. Bereid u voor op het gesprek

"Patiënten die goed geïnformeerd zijn over hun ziekte zijn over het algemeen tevredener, minder angstig, en gaan beter om met de gevolgen ervan. Een goede voorbereiding op het gesprek met de arts is daarbij belangrijk. De beste informatie krijgt u als u eerst bedenkt wat u wilt weten. Het is niet altijd makkelijk daar achter te komen. Voordat u in gesprek gaat met uw arts, kunt u een brochure met voorbeeldvragen raadplegen, bijvoorbeeld 'In gesprek met je arts' van het KWF. Schrijf uw vragen op, vertel aan het begin van het gesprek dat u daar graag antwoord op wilt en hou op die manier de regie in handen. U hoeft niet bang te zijn dat het consult hierdoor uitloopt; goed voorbereide gesprekken verlopen vaak efficiënter," aldus Ellen Smets.

4. Hou het overzicht

"De ene specialist weet veel van het hart, de ander van de nieren. De huisarts weet meestal meer van u als geheel. Krijgt u een nieuwe aandoening, bespreek dan met uw huisarts of u die aandoening wel of niet wilt laten behandelen. Welke gezondheidsklachten heeft u verder nog, hoe ziet uw leven eruit, wat vindt u belangrijk? En als u al meerdere medicijnen slikt: overleg met de apotheker wat de combinatie van al die middelen met u dóet. Komen uw huisarts en apotheker er samen niet uit, vraag dan of ze er een geriater bij betrekken. Hij of zij heeft ervaring met de combinatie van aandoeningen, geneesmiddelen en bijwerkingen," vertelt Rob van Marum.

5. Doe de hoe-voel-ik-me-test

Ellen Smets: "Het is niet altijd makkelijk om bij een arts onder woorden te brengen hoe u zich voelt. Wilt u daar vóór een consult meer inzicht in krijgen, dan kunt u de lastmeter invullen. Bij deze test geeft u met rapportcijfers aan hoe het onder andere lichamelijk en emotioneel met u gaat. Wanneer u zelf weet hoe u ervoor staat, kunt u dat beter bespreken met de arts."

6. Neem de regie

Rob van Marum: "U bent zelf het deskundigst waar het uw lijf betreft. Misschien heeft u  bijvoorbeeld een hoge bloeddruk én bent u ook iemand die snel het evenwicht verliest. Wilt u dan de rest van uw leven bloeddrukverlagers slikken? Deze middelen vergroten de kans dat u valt en dat u daarbij een heup breekt. Per jaar breken in ons land 17.000 55-plussers een heup. Bij 97 procent komt dat door een val. Een kwart van de mensen die een heup breekt, leeft na een jaar niet meer. Dan heeft u  dus geprobeerd om te voorkomen dat u een hartinfarct krijgt, maar de bijwerkingen kunnen alsnog uw leven verpesten. Neem de regie en zie de dokter als de adviseur die u helpt beslissingen te nemen."

7. Hulp bij keuzestress

"Als een arts zegt dat u kunt kiezen welke behandeling u gaat krijgen, dan zult u moeten nadenken over wat u ermee wilt bereiken. En ook: wat wilt u ervoor doen en laten? Hoe lastig vindt u het om medicijnen te slikken? Wat zijn de bijwerkingen? Stel dat u een tumor heeft: wat is de kans dat die verdwijnt, wat zijn de overlevingskansen? Zo zijn er nog veel meer afwegingen. Op kiesbeter van Zorginstituut Nederland vindt u goede keuzewijzers voor ziekten, aandoeningen en operaties."

Ellen Smets is hoogleraar medische communicatie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze doet onderzoek naar communicatie tussen patiënten en zorgverleners. Zoals: hoe kan een arts ervoor zorgen dat de patiënt zich prettig bij hem of haar voelt en de beste medische behandeling krijgt? En wat kan de patiënt er zelf aan doen?

Rob van Marum is geriater in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Hij behandelt daar onder anderen oudere patiënten die verschillende soorten chronische aandoeningen hebben. Daarnaast is hij aan het VUmc hoogleraar Farmacotherapie bij ouderen.