Zorg op afstand: de patiënt heeft de regie

We mailen met (klein)kinderen, familie en kennissen, boeken onze vakanties online en vinden op internet vrienden of een nieuwe liefde. Maar digitale zorg? Dat voelt nog raar. Toch lijkt ook die ontwikkeling niet te stoppen.

eHealth-tijdperk
Deskundigen weten het zeker: we staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk in de gezondheidszorg, het zogeheten eHealth-tijdperk. Een andere benaming voor eHealth is 'zorg op afstand'. Maar eigenlijk doet eHealth het tegenovergestelde: het brengt de zorg dichterbij. Je haalt via de computer de dokter, verpleegkundige of thuiszorgmedewerker in huis.

"Vroeger was de dokter almachtig", zegt Lisette van Gemert-Pijnen, hoofd van het Center voor eHealth Research & Disease Management van de Universiteit Twente. "Wat hij zei, werd onvoorwaardelijk voor waar aangenomen. Tegenwoordig zoeken we massaal op internet naar onze klachten voordat we naar de huisarts gaan. We zijn daardoor nadrukkelijker bij de behandeling betrokken. Patiënten krijgen steeds meer de regie in handen. De dokter is tegenwoordig een coach, die de patiënt begeleidt."

Gemak alom
Het grootste eHealth-aanbod is er voor mensen die gezonder willen leven (afvallen, stoppen met roken), gevolgd door patiënten die een psychologische therapie willen volgen. Mailen met de dokter begint op te komen. En patiënten met diabetes en andere chronische aandoeningen kunnen een advies op maat krijgen. Soms kunnen patiënten zelfs hun bloedwaardes thuis meten en via de computer aan de arts doorgeven, zodat ze minder vaak naar het ziekenhuis hoeven. Gemak alom.

Toch maken nog maar weinig mensen gebruik van dergelijke toepassingen. Hoe zit dat? Om te beginnen is lang niet alle zorg geschikt voor een online aanpak. Verder zitten sommige patiënten helemaal niet te wachten op een digitale dokter. Anderen stoppen zonder de menselijke stok achter de deur al gauw weer met een begeleidingsprogramma op afstand.

"Patiënten weten vaak niet dat er voor hun probleem ook digitale oplossingen bestaan", aldus Van Gemert-Pijnen. "Niet iedereen die er baat bij heeft, benut dus de mogelijkheden. Bovendien staan lang niet alle zorgverleners achter de onlinemogelijkheden. Zij hebben (nog) niet geleerd hoe ze dit soort technologieën kunnen gebruiken."

Hobbels
Er moeten dus nog een hoop hobbels worden genomen. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Van Gemert-Pijnen: "Zorgtechnologie gaat patiënten veel vrijheid geven. Vooral chronisch zieken en ouderen zullen daar op den duur van profiteren, bijvoorbeeld doordat ze minder vaak naar de dokter hoeven terwijl er wel altijd hulp beschikbaar is, en doordat ze langer thuis kunnen blijven wonen. Over vijf jaar is digitale hulp van je dokter net zo gewoon als die e-mail van je kleinkind. Al zal de computer persoonlijk contact natuurlijk nooit helemaal kunnen vervangen."