Waarom word je chagrijnig als je honger hebt?

Het is voor velen geen onbekend fenomeen. Het ene moment ben je hartstikke vrolijk en goedgehumeurd terwijl je het volgende moment prikkelbaar bent, snauwt of je ineens slecht voelt. De oorzaak? Honger. In het Engels bestaat er zelfs een woord voor: hangry, een samentrekking van hunger (honger) en angry (boos).

Bestaat dat echt: hangry of in het Nederlands hongerchagrijn? Het antwoord lijkt ja: het is een natuurlijke reactie van de hersenen op een lege maag. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen.

Zo zijn er in de hersenen specifieke neuronen die je vertellen wanneer je moet eten. Als je niet direct eet, blijven deze neuronen actief en activeren ze ook andere hersengebieden waaronder die voor angst en stemming. Je hersenen gaan je lichaam steeds dringender vertellen dat je iets moet eten. Je wordt eigenlijk op een negatieve manier gemotiveerd om iets te eten: je wilt dat dat onrustige, negatieve gevoel weg gaat.

Tekort aan glucose

Een tekort aan glucose - ook wel bloedsuiker - lijkt ook een rol te spelen. Een onderzoek aan de Ohio State University met stellen en voodoopoppen liet bijvoorbeeld zien dat deelnemers met een laag bloedsuikerniveau op het moment van prikken de pop twee keer zo erg toetakelden als de groep met de hoogste bloedsuikerspiegel.

Je hersenen zijn namelijk afhankelijk van glucose als brandstof. Bij een tekort gaan de hersenen in spaarstand: een overlevingsmodus. Minder cruciale hersenfuncties – zoals de zelfbeheersing – worden dan tijdelijk op een laag pitje gezet.

Daarnaast maakt je lichaam bij een glucosetekort ook de stresshormonen cortisol en adrenaline aan om de glucoseaanmaak te bevorderen. Je lichaam komt in een staat van paraatheid die vroeger vast van pas kwam als je hard moest werken voor of zoeken naar je eten, maar tegenwoordig zorgt het enkel voor lichte ontvlambaarheid.

Genen

Een andere verklaring is dat honger en boosheid door dezelfde genen worden gecontroleerd. Het product van één van die genen is neuropeptide Y, een stof in de hersenen die vrijkomt als je hongerig bent. Het stimuleert vraatzuchtig gedrag door in te spelen op verschillende receptoren in de hersenen waaronder de Y1-receptor.

Neuropeptide Y en receptor Y1 spelen ook een rol bij het reguleren van angst en agressie. Mensen met grote hoeveelheden van neuropeptide Y in hun hersen-ruggenmergvocht vertonen meer impulsieve agressie. Hangry zijn, lijkt dus een overlevingsmechanisme: als hongerige voorouders vriendelijk anderen eerst lieten eten, hadden ze kunnen uitsterven.

Hangry voorkomen

Hoewel hongerchagrijn een natuurlijk proces is en je er dus niet echt iets aan kunt doen, behoort voorkomen gelukkig wel tot de mogelijkheden. En eigenlijk is dat heel gemakkelijk: zorg dat je op tijd (iedere 4 uur) eet of probeer iets te eten als het al zo ver is. Kies bij voorkeur natuurlijke producten rijk aan voedingstoffen als eiwitten of vezels. Fruit is dankzij de suiker een goede keuze als je al een beetje hangry bent. Andere voedingsmiddelen met veel suiker zorgen voor een korte suikerpiek en kun je daarom beter niet nemen.

Behoort eten - om wat voor reden dan ook - even niet tot de mogelijkheden, weet dan in ieder geval dat je lichaam hard werkt om het glucoseniveaus te stabiliseren. Volhouden dus. En bewaar moeilijke beslissingen of discussies liever voor een later moment. Ook als je niet chagrijnig wordt van honger, reageert je lichaam op een tekort aan voedingsstoffen in de vorm van vermoeidheid en concentratieproblemen.