In het eerste deel maakte u kennis met het verschijnsel hoaxbericht en zag u een aantal populaire voorbeelden. In dit tweede deel ziet u nog een aantal varianten en leest u hoe u het beste met hoaxes om kunt gaan.
Geluk of ongeluk
Net als de virushoax is er nog een categorie hoaxberichten die het moet hebben van het aanjagen van angst: de (on)gelukskettingbrief. Dit zijn hoaxes die de ontvanger aansporen het bericht door te sturen naar zoveel mogelijk mensen om geluk te vinden en ongeluk te ontlopen. Er wordt hierbij ingespeeld op het bijgeloof van degene die het bericht ontvangt.
De tekst gaat gewoonlijk over zogenaamd waargebeurde verhalen van mensen die het bericht wel of juist niet doorstuurden. Bij degenen die de instructies keurig opvolgden, kwam het geluk in allerlei vormen op hun pad. Men vond de ware liefde, kreeg promotie, een mooi huis, werd rijk, en ga zo maar door. Maar wee degenen die het bericht niet doorstuurden: die kregen te maken met ongeluk, ziekte en zelfs de dood.
Vanzelfsprekend kan er weinig kloppen van de beweringen in zo’n (on)gelukshoax, aangezien degene die hem ooit als eerste verstuurde nooit iets kan weten van de gebeurtenissen daarna. Die zijn dan ook van begin tot eind uit de duim gezogen. Desondanks worden dit soort berichten toch vaak weer doorgestuurd omdat 'je maar nooit kan weten.' Het gevolg is natuurlijk dat nog meer mensen mee worden lastiggevallen.
Goedbedoeld
Naast deze vervelende hoaxberichten zijn er nog wat andere populaire varianten. Deze zijn soms meer goedbedoeld, maar schieten uiteindelijk ook helemaal hun doel voorbij.
Een versie is het opsporing verzocht-bericht, met als onderwerp meestal een vermist kind. Hoewel het hierbij vaak om niet bestaande kinderen gaat, met bijbehorend verzonnen zielig verhaal, zijn er ook echte vermissingszaken die op deze manier worden benaderd. Het probleem is dat de zaak vaak allang is opgelost en de persoon terecht, terwijl het bericht nog jarenlang rondgaat over internet.
Ook worden regelmatig kettingberichten gebruikt om handtekeningen te verzamelen voor ideologische doeleinden, al dan niet echt bestaand. Helaas voor degenen die de keten ooit goedbedoeld hebben gestart, is het resultaat alleen een eindeloze reeks e-mails en berichten met handtekeningen en ondersteuningen die nooit aankomen waar ze moeten aankomen.
Een andere categorie hoaxes valt onder de roddels. Deze berichten proberen in te spelen op boosheid over schandalen, die bijna altijd verzonnen zijn. Een bekend voorbeeld uit het verleden zijn de zogenaamde Bonsai kittens. Ooit begonnen als een hoax op een website, waarbij mensen werd wijsgemaakt dat kleine poesjes in flessen werden gestopt en in leven gehouden als een soort levende scheepjes in fles. Zelfs vervalste foto's waren op de site te zien. Veel mensen trapten erin en de boze roep om acties was groot, onder andere nadat een hoaxmail de aandacht op de 'misstand' vestigde. De website is inmiddels gesloten, maar de mail gaat nog steeds rond.
Doorbreek de keten
U kunt zelf eenvoudig bijdragen aan het stoppen van hoaxberichten. De eerste stap is het herkennen van een hoax. Hoaxberichten, zowel in het Engels als Nederlands, zullen altijd proberen te waarschuwen voor een bepaald gevaar of probleem en dat in opvallend dringende bewoordingen doen. En zonder uitzondering willen ze dat u het bericht aan zoveel mogelijk mensen doorstuurt. Het spoor van een kettingmail is vaak terug te vinden in de mail zelf: aan de hand van de lange lijst van berichten en adressen die erin staan en die de doorzenders niet hebben gewist. Die mailadressen worden overigens soms weer geoogst door spammers om ongewenste reclamemail naar te sturen.
Willig het verzoek om een hoaxbericht door te sturen in ieder geval nooit in. U heeft daarmee dan tenminste een klein ketentje van de ketting doorbroken.
Het is vrij eenvoudig om meer informatie over hoaxes op internet te vinden. Door in Google te zoeken op de titel van het bericht of een opvallende zin uit de tekst, ziet u meestal al snel of het gaat om een hoaxbericht. Zo’n beetje alle hoaxes zijn namelijk inmiddels al wel bekend op internet. Er zijn ook handige websites en Facebookpagina’s met meer informatie over hoaxberichten, zoals https://www.facebook.com/breakthechain.org
Het is verder een goed idee om degene die u het bericht heeft gestuurd, een berichtje terug te sturen dat hij te maken heeft gehad met een hoax: met eventueel een korte beschrijving van wat dat is en een verwijzing naar bovenstaande pagina.
