Grote bestanden zitten soms flink in de weg. Vooral als je ze wilt versturen naar iemand via mail of op een andere manier. Ze komen dan niet aan omdat ze te groot zijn. Gelukkig kun je ze heel makkelijk laten krimpen.
Te groot
Veel mensen hebben weleens meegemaakt dat een e-mail of bericht verstuurd met een groot bestand als bijlage, niet aankwam bij de ontvanger. Het enige dat na een tijdje wel aankwam was een foutboodschap, waarin stond dat er problemen waren met de aflevering van het te grote bestand. Of het nou gaat om foto’s, documenten of video’s: vroeg of laat heb je een exemplaar dat je met het huidige formaat niet kan versturen.
De reden daarvoor is dat er een limiet wordt gesteld aan het aantal megabyte (MB) dat mee mag met een mail of bericht. Dat is onder andere om te voorkomen dat de ontvanger ongevraagd wordt opgescheept met te grote bestanden, die onnodig veel ruimte innemen op een computer of smartphone. Ook kosten te grote bestanden extra ruimte op de computers van internetproviders en andere aanbieders en beïnvloeden ze de snelheid van het verwerken. Iemand die kwaad wil kan zo zelfs systemen platleggen door grote aantallen mails en berichten met enorme bestanden te versturen.
Hoeveel aan MB je mee mag sturen met een mail of bericht, is afhankelijk van je internetprovider of de aanbieder van een berichtenapp. Vroeger was het minder dan 10 MB, tegenwoordig mag je vaak al meer meesturen.
Zippen
Gelukkig is er een manier om bestanden van een maatje te groot toch via internet te delen met familie, vrienden en bekenden. Je laat ze gewoon krimpen tot een kleiner formaat, zonder dat er informatie verloren gaat. Dat wordt comprimeren of inpakken genoemd. Er wordt daarbij een kopie van een bestand gemaakt voor het comprimeren. Zo blijft je originele bestand altijd nog in zijn gewone bestaan.
Vroeger moest je een speciaal programma downloaden van internet of kopen in de winkel om bestanden kleiner te maken. Een hele bekende naam was WinZip. Hier komt de bijnaam zippen voor het comprimeren van een bestand vandaan.
WinZip bestaat nog steeds, maar die heb je eigenlijk niet meer nodig als je Windows gebruikt op je computer. Windows heeft al een aantal jaren een ingebouwde compressie optie waarmee je bestanden kleiner kan maken. Dit zit wel wat verborgen, dus niet iedereen is bekend met deze mogelijkheid. In deze workshop leer je praktisch hoe je de Windows zip-functie gebruikt.
Een bestand kleiner maken
Als je een bestand hebt dat je graag wilt versturen maar te groot blijkt, kun je dat comprimeren in Windows:
• Open Verkenner.
• Ga naar de map met het bestand dat je kleiner wilt maken.
• Klik op het bestand.
• Rechtsklik op het bestand.
• Hou de muispijl op de optie Kopiëren naar.
• Klik op Gecomprimeerde (gezipte) map.
Er verschijnt nu automatisch een nieuw bestand met de naam van het originele bestand en daarachter eventueel .zip. Dat laatste alleen als op jouw computer ingesteld is dat de extensie -het deel van de bestandsnaam achter de punt- moet worden weergegeven. Zo niet, dan kun je het bestand ook herkennen aan het pictogram van een geel mapje met een ritssluiting ervoor. Dit is een kopie van het originele bestand, maar dan ingekrompen. Bij een bestand comprimeren krijgt het zip-bestand automatisch dezelfde naam als dat oorspronkelijke bestand.
• Typ eventueel een andere naam voor het bestand als je dat wilt.
• Druk op de Enter-toets.
Zo groot is het bestand nu
Je kan zo meestal niet zien hoe groot het gecomprimeerde bestand nu is. Om dat wel te zien, moet je iets aanpassen in Verkenner:
• Klik boven in het venster van Verkenner op het tabje Beeld.
• Klik op Details.
Je ziet nu als het goed is het formaat van de bestanden staan onder Grootte. Zo kun je het originele bestand en de gecomprimeerde versie met elkaar vergelijken. Soms is er een flink verschil, in andere gevallen maakt het amper iets uit. Dat laatste gebeurt bij bepaalde typen bestanden waarin informatie eigenlijk al gecomprimeerd is opgeslagen. Een goed voorbeeld zijn fotobestanden van het type jpg. In dat soort gevallen heeft comprimeren dus weinig zin, maar je hebt het in ieder geval geprobeerd.
Het zip-bestand is nu klaar om eventueel te versturen, bijvoorbeeld via e-mail. Je voegt het bestand net als een gewoon bestand toe als bijlage aan een mail en verzend die.
Meerdere bestanden comprimeren
Je hoeft het zippen van je bestanden niet bij een te laten. Je kan ook meerdere bestanden samen in een gecomprimeerd bestand zetten. Dat bespaart ruimte en tijd. Het heeft als bijkomend voordeel dat je zo bij elkaar horende bestanden netjes samen in een pakketje kan versturen in plaats van als allemaal losse bestanden. Dat is ook fijner voor degene die het pakketje ontvangt.
Om meerdere bestanden samen in te pakken:
• Open Verkenner.
• Ga naar de map met de bestanden die je wilt comprimeren. Staan de bestanden die je samen wilt inpakken in verschillende mappen? Zet die bestanden of kopieën daarvan dan eerst samen in een map, eventueel een nieuwe map.
• Klik op een bestand dat je wilt inpakken.
• Houd de Ctrl-toets ingedrukt en klik op de andere bestanden die je ook wilt inpakken. Ze zijn nu allemaal geselecteerd.
• Rechtsklik op een van de geselecteerde bestanden.
• Hou de muispijl op de optie Kopiëren naar.
• Klik op Gecomprimeerde (gezipte) map.
Er verschijnt nu automatisch een nieuw bestand met de naam van een van de bestanden en daarachter eventueel .zip. Geen zip? Dan kun je het bestand ook herkennen aan het pictogram ervoor van een geel mapje met een ritssluiting. In dit zip-bestand staan de bestanden die je geselecteerd had voor het comprimeren.
Bij een bestand comprimeren krijgt het zip-bestand automatisch dezelfde naam als dat bestand. Dat is gewoonlijk handig. Bij meerdere bestanden krijgt het zip-bestand de naam van een van de bestanden in het pakket. Dat is lang niet altijd even duidelijk. Het is dan beter het zip-bestand een naam te geven die het pakket goed beschrijft. Bijvoorbeeld: Foto’s zomervakantie 2023.
• Typ eventueel een andere naam bij het zip-bestand.
• Druk op de Enter-toets.
Een zip-bestand bekijken
Om te controleren of alle bestanden die je wilde inpakken ook echt meegenomen zijn, kun je de inhoud van het zip-bestand controleren. Dat doe je zo:
• Dubbelklik op het zip-bestand.
• Het bestand wordt geopend in een eigen map met daarin de ingepakte bestanden.
Onder het kopje Compressieverhouding zie je met hoeveel procent de grootte is afgenomen.
Je kan nu zelfs de individuele bestanden in het zip-bestand openen in een programma:
• Dubbelklik op een bestand in het geopende zip-bestand.
• Het bestand wordt geopend in het programma dat erbij hoort, bijvoorbeeld een document in Word. Je kan dat bestand eventueel bewerken en opslaan.
Om het programma weer te sluiten:
• Klik op het kruisje rechtsboven van het geopende programma.
Bedenk je bij nader inzien dat je een van de bestanden liever niet in het zip-bestand wilt hebben? Dan kun je het verwijderen:
• Klik op het bestand.
• Rechtsklik op het bestand.
• Klik op Verwijderen.
• Geef aan je dat het bestand wilt verplaatsen naar de Prullenbak of direct verwijderen. Dit is afhankelijk van de instellingen in Windows. Hou er rekening mee dat je hiermee alleen een kopie van het originele bestand verwijdert, niet het originele bestand.
Klaar met het geopende zip-bestand?
• Ga terug naar de vorige map met het pijltje naar links of pijltje omhoog linksboven in Verkenner.
Bestanden uitpakken
Meestal wil je de bestanden in een zip-bestand vroeg of laat in hun gewone vorm terug hebben. Bijvoorbeeld de ontvanger van de bestanden zal daar graag ook iets mee doen, al is het alleen maar de bestanden op zijn of haar computer zetten.
Bestanden uit een zip-bestand halen wordt decomprimeren, unzippen of uitpakken genoemd. Dat doe je op deze manier:
• Als je het zip-bestand naar je verstuurd is, sla het dan eerst op in een map in Verkenner.
• Ga naar de map met het zip-bestand.
• Klik op het zip-bestand.
• Rechtsklik op het zip-bestand.
• Klik op Alles uitpakken…
• Je kan nu de map opgeven waarin de bestanden worden uitgepakt. Het is het handigst gewoon de automatisch gekozen map te nemen. Je kan dan later de bestanden naar een andere map verplaatsen als je dat wilt. Staat er al een map met dezelfde naam? Pas dan de naam achter de laatste \ aan.
• Klik op Uitpakken.
Er staat een nieuwe map in het venster, gewoonlijk met dezelfde naam als het zip-bestand.
• Dubbelklik op deze map.
Je ziet nu de uitgepakte bestanden staan. Ze zijn beschikbaar om mee te werken in een programma, maar je kan ze ook verplaatsen of kopiëren naar een andere map.
Op zich heb je nu het zip-bestand niet meer nodig. Je kan het eventueel verwijderen:
• Ga terug naar de vorige map met het pijltje naar links of pijltje omhoog linksboven in Verkenner.
• Klik op het zip-bestand.
• Druk op de Delete-toets.
• Geef aan je dat het bestand wilt verplaatsen naar de Prullenbak of direct verwijderen. Dit is afhankelijk van de instellingen in Windows.
