Hoe goed ben je op de hoogte van de laatste slinkse trucs van oplichters die uit zijn op je geld? Doe de quiz die Fraudehelpdesk.nl maakte in samenwerking met Plus Magazine en kom erachter. Meerdere antwoorden zijn mogelijk.
1. Wat is de meestgebruikte truc van oplichters om je ‘blind’ van vertrouwen te maken?
A. Net doen alsof ze een bekende zijn.
B. U overtuigen dat ze contact opnemen namens een betrouwbare instelling.
C. Een emotionele reactie oproepen, zoals angst of hebberigheid.
D. Onmiddellijk naar privacygevoelige informatie vragen.
2. Welke bedrijven en organisaties mogen een kopie van je paspoort vragen?
A. Je sportclub.
B. Een koper via Marktplaats.
C. Je nieuwe werkgever.
D. Je bank.
3. Welke berichten zijn wellicht afkomstig van criminelen?
A. Een attente medewerker van Microsoft belt en biedt aan het veiligheidslek op je computer te repareren via een meekijkprogramma.
B. De Belastingdienst vraagt onmiddellijk een belastingschuld te voldoen via de bijgevoegde link.
C. De bank vraagt je IBAN-nummer en inlogcode te bevestigen via de mail.
D. De internetleverancier vraagt onmiddellijk een onbetaalde rekening te voldoen via de bijgevoegde link; want anders...
4. Je wilt online een tweedehands fiets kopen. Hoe pak je dat veilig aan?
A. Je vindt een droomfiets in een webshop en bestelt voordat iemand anders je voor is.
B. Je vindt een droomfiets in een webshop, controleert of deze is aangesloten bij Thuiswinkel.org, zoals op de website staat, leest de voorwaarden en bestelt.
C. Je vindt een droomfiets via Marktplaats bij een particuliere verkoper. Je betaalt het hele bedrag inclusief bezorgkosten vooruit en wacht geduldig op de postbode.
D. Je vergelijkt online en vindt een droomfiets bij een particuliere verkoper. Hoe is het mogelijk? Zijn prijs ligt vijf keer zo laag als elders! Je brengt onmiddellijk een bod uit.
5. Je hebt een nieuwe liefde gevonden via een datingsite. Hoe weet je dat Cupido het goed met je voor heeft?
A. Je nieuwe liefde overlaadt je al wekenlang met complimenten, stuurt foto’s van zichzelf, familie en vrienden en chat er lustig met je op los. Wel jammer van die kapotte webcam en de grammatica-fouten.
B. Wat een leuk mens zie je daar door de webcam en wat praat hij/zij leuk. Morgen hebben jullie een eerste koffieafspraak. Yes!
C. Je hebt je in tijden niet zo goed gevoeld. Wel jammer dat hij/zij in het buitenland zit en tijdelijk geen geld heeft. Geen probleem want je hebt geld zat en betaalt zijn/haar ticket gewoon.
D. Zijn/haar profielfoto’s liegen er niet om. Het lijkt wel alsof je een fotomodel aan de haak hebt geslagen. En hij/zij vindt je nog leuk ook. Fantastisch!
6. Hoe handel je verantwoord als iets mis lijkt te gaan bij een geldopname?
A. Dat is vreemd. Er komt na het intoetsen van de pincode geen geld uit de gleuf van de geldautomaat. Je denkt aan een storing en vertrekt om het later nog eens te proberen.
B. Je bankpas wordt ingeslikt door de geldautomaat. Je spoedt je naar een rustig plekje en belt de bank.
C. Er komt geen geld uit de geldautomaat. Je blijft waar je bent, belt de bank en wacht op verdere instructies.
D. Je bankpas wordt ingeslikt. Zou er een storing zijn? Je spoedt je naar huis om via de goed beveiligde thuiscomputer de digitale afschriften te controleren.
7. Je ontvangt per e-mail bericht dat je een erfenis ontvangt van een ver familielid. Hoe weet je of dit bericht klopt?
A. Je geliefde oom Henk uit Australië is overleden. Je had dit bericht verwacht.
B. De mail is voorzien van officiële documenten en certificaten.
C. Je moet ‘slechts’ een paar honderd euro overmaken om de erfenis vrij te maken.
D. De mail is verstuurd via Gmail en van dat programma maak je zelf ook gebruik.
8. Je hebt een flink geldbedrag gewonnen. Hoe weet je of dit bericht klopt?
A. Je hebt recent een lot gekocht van de loterij waarvan deze mail afkomstig is.
B. De afzender maakt gebruik van Yahoo, een fijn mailprogramma dat je vertrouwt.
C. Je moet ‘slechts’ vijftig euro overmaken om de prijs te laten vrijvallen.
D. Je hebt gebeld naar het nummer in de mail en een vriendelijke mevrouw legde uit dat je om het geld te kunnen innen een kopie van je paspoort moest sturen.
De antwoorden
---
1. Wat is de meestgebruikte truc van oplichters om je ‘blind’ van vertrouwen te maken?
Antwoord: C.
Oplichters zullen eerst je vertrouwen proberen te winnen door een emotionele reactie op te roepen. Ze beweren bijvoorbeeld dat ze namens de Belastingdienst bellen over een openstaande belastingschuld die onmiddellijk moet worden betaald (schrik). Of ze zeggen dat je een prijs hebt gewonnen (blij); om die te innen moet je je rekeningnummer doorgeven. Je kunt het best zo snel mogelijk ophangen en naar de betreffende instelling bellen om te vragen of het bericht klopt.
---
4. Je wilt online een tweedehands fiets kopen. Hoe pak je dat veilig aan?
Antwoord: B
Webshops die zijn aangesloten bij Thuiswinkel.org, de belangenvereniging voor webwinkeliers, moeten voldoen aan belangrijke kwaliteitscriteria. Controleer of de webshop daadwerkelijk is aangesloten, want sommige winkels voeren ten onrechte het Thuiswinkel Waarborg.
Koop je iets via een handelssite? Dan geldt het credo: lijkt het te mooi om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo. Betaal ook het liefst contant bij aflevering en maak nooit gebruik van anonieme betaalmethoden, zoals Western Union.
---
7. Je ontvangt per e-mail bericht dat je een erfenis ontvangt van een ver familielid. Hoe weet je of dit bericht klopt?
Antwoord: A
Bij erfenisfraude ontvang je een brief of e-mail waarin staat dat een grote erfenis kunt verwachten van een ver familielid of naamgenoot. Om het verhaal geloofwaardig te maken, voegt de oplichter authentiek lijkende certificaten en documenten toe. Daarna vraagt de fraudeur geld over te maken om de erfenis vrij te laten vallen. Je raadt het al: je kunt fluiten naar de zogenaamde erfenis want die bestaat helemaal niet. Wees alert op erfenisfraude als: de communicatie in gebrekkig Engels verloopt; de documenten uit Afrikaanse landen, het Oostblok, Engeland of Spanje komen en ze vol staan met taalfouten; er gebruik wordt gemaakt van algemene mailadressen; en als je geld moet overmaken.
---
3. Welke berichten zijn wellicht afkomstig van criminelen?
Antwoord: A,B, C en D
Organisaties en instanties zullen doorgaans nooit via de mail vragen naar persoonlijke gegevens. Doen zij dit wel, dan is er waarschijnlijk sprake van phishing, het hengelen naar persoonsgegevens. Door bijvoorbeeld kwaadaardige software op de computer te installeren kunnen criminelen achter je inloggegevens van de bank komen.
---
5. Je hebt een nieuwe liefde gevonden via een datingsite. Hoe weet je dat Cupido het goed met je voor heeft?
Antwoord: B
Datingfraudeurs maken jacht op alleenstaanden, vrijgezellen en mensen die open staan voor een relatie. Ze zoeken hen via een datingsite of sociale media. Ze noemen zichzelf gewoon Jan, Piet of Truus en gaan geraffineerd te werk. Wees alert bij de volgende signalen: ze verklaren bijvoorbeeld snel hun liefde; maken veel grammatica-fouten en vragen om geld; hun profielfoto’s en familiekiekjes zien er gelikt uit en zijn veelal gepikt van andermans online-profielen.
2. Welke bedrijven en organisaties mogen een kopie van je paspoort vragen?
Antwoord: C en D
Criminelen kunnen je gegevens misbruiken en bijvoorbeeld uit jouw naam dubieuze spullen verkopen via Marktplaats. Slechts enkele organisaties mogen een kopie vragen, zoals je werkgever en bank. Nieuwe werknemers moeten ook hun paspoort laten controleren. Schrijf bij twijfel op het printje dat het om een kopie gaat, voor wie die is bedoeld en de datum. Streep ook het burgerservicenummer door.
---
6. Hoe handel je verantwoord als iets mis lijkt te gaan bij een geldopname?
Antwoord: C
Cash-trapping is een methode waarbij criminelen de bankbiljettengleuf met dubbelzijdig plakbank van binnenuit dichtplakken. Als de pashouder vervolgens geld opneemt, gaat de gleuf niet open. Als hij vertrekt, opent de crimineel de gleuf en kan hij zijn zakken vullen. Bij card-trapping blijft de pas vastzitten in een door de crimineel geprepareerde pasgleuf. Als de pashouder wegloopt, haalt de crimineel deze met een tangetje tevoorschijn. De pincode heeft hij eerder afgekeken. Bingo!
---
8. Je hebt een flink geldbedrag gewonnen. Hoe weet je of dit bericht klopt?
Antwoord: A
Bij loterijfraude krijg je een telefoontje, mail of sms met de boodschap dat je een groot geldbedrag hebt gewonnen in een loterij. De oplichters tonen vaak authentiek lijkende certificaten en documenten. Je moet je legitimeren met bijvoorbeeld een kopie van paspoort of rijbewijs en je moet betalen om de prijs te laten vrijvallen.
Maar helaas: er is geen prijs en je kunt bent je geld kwijt. Je kunt bovendien ten prooi vallen aan identiteitsfraudeurs die uit jouw naam, dankzij de gegevens op het paspoort, anderen oplichten. Wees alert bij de volgende signalen: de mail komt uit het buitenland; het gaat om een algemeen mailadres van bijvoorbeeld Gmail of Hotmail; het bericht is in het Engels geschreven en staat vol taalfouten; de ‘officiële documenten’ zijn in Word bijgevoegd; je moet geld overmaken en een kopie sturen van paspoort of rijbewijs.
Realiseer je dat je geen prijs kunt winnen zonder lot. Een rechtmatige loterij zal bovendien nooit om geld vragen. Twijfel je of het buitenlandse bericht rechtmatig is? Laat het dan controleren door bijvoorbeeld de ambassade of de marechaussee. Gaat het om een oplichter? Stuur de mail dan ook door naar de e-mailprovider, zodat het bedrijf weet dat er fraudeurs actief zijn.
---
Wat te doen?
1. Is een aanbieding te mooi om waar te zijn? Dan is dit meestal het geval.
2. Moet je snel reageren? Realiseer je dat dit een beproefde tactiek is van oplichters om je over de streep te trekken.
3. Bent je ongevraagd benaderd met een aanbieding (via post, telefoon, e-mail, fax, aan de deur)? Weet dat dit een oplichter kan zijn.
4. Moet er vooraf betaald worden? Doe dat alleen als je zeker weet dat de andere partij betrouwbaar is.
5. Ben je eerder slachtoffer van fraude geweest? Let extra goed op! Oplichters kunnen gegevens aan elkaar doorgeven.
6. Wordt er om persoonlijke (bank)gegevens gevraagd? Nooit geven, fraudeurs maken hiervan misbruik.
7. Zit een aanbieding vol taalfouten? Wees alert, dit kan een indicatie zijn voor fraude.
8. Vertrouw je iets niet? Bekijk de actuele fraudemeldingen op de website van de Fraudehelpdesk via www.fraudehelpdesk.nl of neem contact op met de organisatie die je (zogenaamd) benadert.
