Wachtwoord: het slot op de digitale deur

Of het nu gaat om het wachtwoord voor een account op de computer of voor een website: je mag bijna altijd het wachtwoord zelf bedenken. Dat heeft als voordeel dat je de keuze volledig in eigen hand hebt. Maar het brengt ook de verantwoordelijkheid met zich mee een goed wachtwoord te kiezen.

Zwak of sterk

Bij het instellen van een wachtwoord wordt bijna altijd vermeld uit hoeveel tekens het minimaal en maximaal moet bestaan, en welke tekens je mag of zelfs moet gebruiken. Gewoonlijk zijn dat hoofdletters, kleine letters en cijfers. Soms ook speciale tekens zoals ?, # of @. Een wachtwoord dat makkelijk te ­raden is voor anderen wordt een zwak wachtwoord genoemd. Het is dan bijvoorbeeld te kort, een bestaand woord, of opgebouwd uit alleen maar één soort tekens (zoals 1234).

Sterke wachtwoorden bestaan uit een lange reeks van hoofdletters, kleine letters en cijfers in willekeurige volgorde, bijvoorbeeld P53kr76Lp. Dat maakt het onmogelijk te raden. Trap niet in de tip om een 'i' te veranderen in een 1 of een 'z' in een 2, hackers lachen daarom. Vaak staat bij het wachtwoordvak een indicator die aangeeft hoe sterk een wachtwoord is. Zie ook het kader ‘Sterk wachtwoord maken’.

Zichtbare tekens

Als beveiliging tegen ongewenst meelezen door anderen worden de ingetypte tekens in het wachtwoordvak standaard verborgen achter bolletjes of sterretjes. Dat maakt het lastig te onthouden wat al is ingetikt. Gelukkig staat achter het tekstvak vaak een knopje met bijvoorbeeld een oog, waarmee je het wachtwoord kunt laten weergeven zonder de bolletjes.

Is die optie er niet? Zet dan eerst het wachtwoord voor jezelf op papier, zodat je het teken voor teken kunt overtypen. Nog handiger is om het wachtwoord eerst even in een leeg document te tikken. Daarna kun je het foutloos kopiëren en plakken in het wachtwoordvak. Let op dat je geen spatie meetikt aan het einde van de tekens.

Wachtwoordhulpjes

Is het lastig een sterk wachtwoord te bedenken? Er zijn verschillende online gereedschappen die een handje helpen. Een daarvan is de automatische wachtwoord­generator, zoals https://identitysafe.norton.com/nl/password-generator. In het vakje Wachtwoorden maken geef je de lengte van het gewenste wachtwoord op en welke tekens je wil gebruiken. Eventueel maak je meerdere wachtwoorden tegelijk aan met Aantal. Klik op Wachtwoord(en) genereren en één of meer willekeurig aangemaakte wachtwoorden worden getoond. Deze kopieer je vervolgens naar het vak waarin je een wachtwoord moet instellen.

Veilig

Wie zich afvraagt of wachtwoord­generators wel veilig zijn: ja, dat zijn ze. Wil je het wachtwoord van een online wachtwoordgenerator extra veilig maken, vervang dan zelf willekeurig nog een paar tekens in het woord. Let bij wachtwoordhulpjes altijd op ‘https’ aan het begin van het webadres, voor de veiligheid.

Een andere hulp bij het maken van een sterk wachtwoord is de wachtwoordtestsite, zoals https://www.digisafe.info/sterkte-en-veiligheid-wachtwoord-testen. Het wachtwoord wordt hier niet opgeslagen, alleen maar getest. Haal het vinkje bij Verberg wachtwoord weg om het jezelf makkelijker te maken. Typ achter Uw wachtwoord je wachtwoord. Automatisch verschijnt de score én de sterkte. Hoe dichter bij de 100%, hoe sterker het wachtwoord is.

Wachtwoordkluis

Bij verschillende moeilijke wachtwoorden, is het onmogelijk die allemaal te onthouden. Je zult ze dus voor jezelf ergens moeten bewaren. Daarvoor is een digitale kluis handig: een computerprogramma dat gegevens veilig opslaat in een speciaal bestand. Je hoeft dan nog maar één wachtwoord te onthouden (dat van de digitale kluis) om toegang te ­krijgen tot alle andere wachtwoorden. Goed en veilig is LastPass, gratis te downloaden op https://lastpass.com/nl. Het werkt via de cloud, zodat je vanaf iedere computer of mobiel je inloggegevens kunt ­bereiken. Er zijn ook alternatieven voor LastPass.

Sterk wachtwoord maken

Zo kies je een wachtwoord dat niet makkelijk gekraakt of geraden kan worden:

• Maak het wachtwoord lang. Minimaal 8 tekens is aan te ­raden; ieder extra teken maakt het nog sterker.
• Combineer hoofdletters, ­kleine letters, cijfers en ­eventueel speciale tekens(als deze zijn toegestaan).
• Gebruik nooit een hele rij van dezelfde tekens achter elkaar, zoals aaaaa of 55555.
• Zorg ervoor dat het wachtwoord niet lijkt op (een deel van) je gebruikersnaam of gewone naam.
• Gebruik geen bestaande woorden of bekende ­gegevens van jezelf, zoals een geboortedatum.
• Kies verschillende wachtwoorden voor verschillende websites.
• Verander geregeld het wachtwoord op belangrijke websites, zoals die van de bank. Let hierbij ook op berichten in de media over gehackte websites of services.
• Met behulp van phishing en spyware kunnen onbevoegden aan wachtwoorden komen. Reageer dus nooit op verzoeken via phishingmails en controleer de computer regelmatig met een anti­malware-programma.