Wandelen met Hella: ik voel me prima in mijn eentje in Ierland

Het enthousiasme spat van de brief die Liz Dwyer schrijft aan Plus Magazine. Hierin nodigt ze mij uit om de Gap of Dunloe met haar te wandelen. “Dat is een van Ierlands oudste en mooiste wandelgebieden, omgeven door de zes hoogste bergen”, schrijft Liz trots.

Perfecte uitvalsbasis

We ontmoeten elkaar terwijl zo’n typisch miezerig Iers regenbuitje valt. “Met dit weer kun je maar beter opgeruimd van aard en zeer zelfstandig zijn, net als ik. Dat is je redding voor een prettig leven.” De vraag: wat voor weer wordt het? vindt Liz dan ook onzinnig. “Doe ’s ochtends je gordijnen open en je ziet het!”, lacht ze. We vertrekken richting de beroemdste bergpas van Ierland. Het stadje Killarney, op een uur rijden van Cork, is de perfecte uitvalsbasis voor deze en veel andere mooie wandelingen.

Op haar 18de ging Liesbeth (Liz) als au pair naar Ierland om op eigen benen te leren staan. “Ik was een lastpost. Ik wilde Frans leren, want mijn moeder kwam uit een Franse familie. Maar ik moest eerst Engels leren.” In Frankrijk is ze nooit aangekomen, want al na een paar weken wist ze dat Ierland haar land was.

Gap

Vandaag zien we iets wat herinnert aan het Ierland van vroeger: de paardenkoetsjes aan het begin van de Gap of Dunloe. De route is uitgestippeld voor de Britse koningin Victoria, die de Ring of Kerry aflegde in 1861, een rondrit waarvan de Gap of Dunloe een onderdeel vormt. Tegenwoordig wandelen de meeste toeristen de 11 kilometer lange heenweg door de Gap en sommigen pakken een paardenkoets terug. Liz vertaalt de Ierse teksten op hun achterkant. Zoals: ‘Keep your hair on chum’ (‘Doe maar rustig aan, vriend’). “Dat betekent bijna hetzelfde als ‘Don’t get your knickers in a twist’”, lacht Liz, die zich de Ierse volksaard goed heeft eigen gemaakt.
We beginnen aan de groene Gap of Dunloe, die in de laatste IJstijd is ontstaan als gletsjerdal. Het mooie mos dat hier overal lijkt te groeien, doet ­denken aan de filmserie The Lord of the Rings.

Toen Liz haar latere echtgenoot leerde kennen op een feestje, was het liefde op het eerste gezicht. Op 11 februari gingen ze voor het eerst uit en al op 16 maart vroeg Peter Liz ten huwelijk. Toen ze trouwden, nam Liz direct de Ierse nationaliteit aan. “Er waren Nederlanders die riepen: wat doe je? Maar ik heb er geen seconde spijt van gehad.” Een jaar later zet ze de eerste van haar vijf kinderen op de wereld. Engels is de voertaal in het gezin. Liz heeft wel spijt dat ze geen Iers heeft geleerd. “Ik bén Iers, maar als je de taal niet spreekt, kun je de ziel van een land nooit helemaal doorgronden.”

Ook al was Peter haar grote liefde, makkelijk maakte hij het Liz niet altijd. Hun huwelijk was er een van ups en downs. Toen Peter net 50 was, werd hij ontslagen. “Hij zat lekker wijntjes te drinken!” Liz’ gezichtsuitdrukking houdt het midden tussen boos en begripvol. Om zichzelf af te leiden, wijst ze naar de berm. “Kijk, een vleesetend plantje, een Pinguicula vulgaris. De mooie paarse bloemen werden vroeger op de Ierse postzegels afgebeeld.”

Aanvankelijk had Liz niet in de gaten dat haar echtgenoot een drankprobleem had. Toen ze erachter kwam, redde haar Hollandse nuchterheid haar en startte ze, om inkomsten te genereren, met breien op bestelling. Een succes: “Binnen de kortste keren had ik 350 mensen voor me breien.” Met zijn ervaring in de weverij wist Peter de gebreide panden netjes aan elkaar te maken. De business liep goed. Maar toen kreeg Peter longkanker. Ook bleek dat hij de btw over hun opbrengsten niet had afgedragen. Na zeven jaar hard werken konden ze weer opnieuw beginnen. “We waren toen, net als veel mensen in Ierland, echt arm”, constateert Liz rustig.

In een ratelende paardenkoets passeren een paar Japanse toeristen. Lange tijd was vakantie hier alleen weggelegd voor de allerrijksten. “Het Ierse volk is gevormd door grote honger, armoede, katholieke emancipatie en de migratie.” We stoppen even op de zogenaamde ‘wensbrug’ en turen de grijze verte in. Eerlijk is eerlijk, de Gap of Dunloe is behalve betoverend mooi, af en toe ook een ‘tochtgat’.
Maar dat accepteert iedereen wonderlijk genoeg, net als het Ierse weer. Liz houdt haar grijze kort­geknipte koppie recht in de wind.

Het verdere verhaal

Toen kort achter elkaar haar moeder, oudste broer, haar man Peter, haar zusje en ook haar tweede echtgenoot stierven, wankelde ze. “En toen de postbode ook nog mijn hond overreed, wist ik echt even niet meer waar ik het zoeken moest.” In deze moeilijke tijd ontdekte Liz het wandelen. “Als het woelt in mijn hoofd, weet ik al wandelend vaak ineens: zo moet het!” Wandelen helpt haar om haar zinnen te verzetten en verdriet te overdenken. Zo vergeet ze nooit meer die ene keer in haar eentje op de Shetland Eilanden. “Ik zat daar tussen wel duizend papegaaiduikertjes. Dat was zo overweldigend en troostend. Daar kwam ik erachter dat het niet aan mij lag dat ik iedereen was kwijtgeraakt.”

We passeren een van de vijf meertjes in de bergkloof. “Het water is heel zacht en goed voor je huid. Maar vanwege de turf in de bodem is het bruingekleurd en wil niemand erin zwemmen.” Zelfs de stoere Liz niet.
In de jaren tachtig, toen er nauwelijks werk was in Ierland, begon ze haar tweede leven als reisleidster. Ze laat Ierland zien aan Nederlandse en Duitse toeristen en Nederland aan Ierse vrienden. Ze heeft organisatietalent en regelt ook ons uitstapje met een vanzelfsprekend gemak. Het houdt haar jong, zegt ze, en ze blijft onder de mensen. Omdat vier van haar vijf kinderen in het buitenland wonen, is ze grotendeels op zichzelf aangewezen. Maar zoals de meeste Ieren gaat dat Liz ook goed af. “Van huis uit ben ik een eigengereide tante. Ik voel me prima in mijn eentje in Ierland.”

Aan het einde van onze wandeldag zijn ook de koetsiers klaar met hun werk; ze brengen de paarden afgezadeld terug naar de stal. Het lijkt een beeld van het vroegere Ierland, toen deze Black Valley alleen per paard bereikbaar was. We bezoeken Ross ­Castle, waar de laatste koning van Ierland heeft gestudeerd, en duiken daarna Kate Kearney’s Cottage in voor een drankje. Hier heeft destijds ook koningin Victoria van een kopje thee genoten.
Liz bekent weinig van Nederland te missen, behalve speculaas. “Met speculaaskruiden maak ik wel appeltaart, waar mijn Ierse vrienden dol op zijn.” Haar Hollandse genen verraadt ze als ze enthousiast roept hoe héérlijk het oud worden is in Ierland: “Het is nog voordelig ook, want boven de 66 jaar mag je gratis met de bus, boot en trein!”