Een stukje hartige taart opwarmen in de magnetron is niet ideaal (want dag krokante korst), en een soep zet je niet in de oven om op te warmen want dat duurt veel te lang. Maar als je de juiste manier van opwarmen kiest, kun je een dag – of enkele dagen later – nog prima eten van een extra portie of restje. Op een goede manier opwarmen betekent onder andere kiezen voor het juist apparaat en zorgen dat je gerecht door en door verhit wordt. Dat verhitten tot het gerecht stomend heet is, is belangrijk omdat je zo alle bacteriën doodt. Warm kliekjes nooit voor een tweede keer op.

Welke manier van opwarmen past bij mijn maaltijd?  

• Oven: vooral geschikt voor quiches, pizza's, ovenschotels (zoals gratins of lasagne) en stoofschotels
• Magnetron: geschikt voor alles, alleen funest voor krokantheid. Een pizza of quiche warm je dus liever op in een gewone oven
• Stoomoven: geschikt voor het opwarmen van alle maaltijden. Check de handleiding van je oven
• Pan: voor alle 'vochtige' gerechten zoals soepen, sauzen en stoofschotels. Maar ook een stamppot kun je in een pan verwarmen. Vaak zijn ze ‘opgebakt’ zelfs nog lekkerder. Een wok is geschikt voor het opwarmen van pasta- en rijstgerechten

Opwarmen in de oven

Laat het gerecht eventueel eerst ontdooien in de koelkast. Belangrijk als je een gerecht opwarmt in de oven: met aluminiumfolie over het gerecht, voorkom je dat je eten uitdroogt. Ook een deksel of omgekeerd bord op een ovenschaal of vuurvaste pan voorkomt dit. 
Zet de oven op de juiste temperatuur en tijd. Een goede richtlijn is 10-15 minuten op 180 graden. Maar afhankelijk van de hoeveelheid kan het langer of korter duren voor het gerecht goed heet is.

Opwarmen in de magnetron

Een magnetron zet met microgolven de moleculen in voedsel in beweging. Die bewegende moleculen zorgen voor wrijvingswarmte en warmen zo je eten of drinken op. Eten opwarmen in de magnetron is makkelijk, maar heeft ook een nadeel. De buitenkant van je gerecht kan flink heet zijn, terwijl de binnenkant nog koud is. In die koude gedeeltes kunnen nog bacteriën zitten waar je ziek van kunt worden als je het gerecht deels koud eet. Om de hitte goed te verdelen, helpt het om het gerecht regelmatig om te roeren. Eventueel kun je het gerecht in kleine porties verdelen. Warm dus bijvoorbeeld voor ieder gezinslid een bordje met eten apart op. Zo kunnen de magnetronstralen beter het hele gerecht bereiken. Het helpt ook om de maaltijd af te dekken en daarnaast zorgt afdekken ervoor dat je gerecht niet uitdroogt. Hoe lang je iets moet verhitten hangt vooral af van de hoeveelheid eten en hoe compact het is. En als je kiest voor een lager vermogen (bijvoorbeeld 800 watt in plaats van 1000 watt), dan moet je langer verhitten. Veel magnetrons hebben een stand waarmee je aangeeft dat je wilt opwarmen, voor het gewicht van je maaltijd kiest en de magnetron de duur van het verwarmen bepaalt. Anders is het vooral een kwestie van uitproberen of het hele gerecht goed heet is.

Opwarmen in de stoomoven

Je leftover opwarmen in een stoomoven is heel eenvoudig. Stoomovens hebben daar een “regenereer”-programma voor. Regenereren betekent 'herstellen'. Via warmte én vocht lijkt je maaltijd net vers bereid en je gerecht droogt niet uit. Via het regenereer-programma kies je de tijd en temperatuur die bij je gerecht past. Een indicatie: soep heeft 10 minuten nodig op 100 graden, een stamppot 15 minuten op 120 graden en een vleesgerecht 20 minuten op 130 graden. De hoeveelheid van een gerecht heeft geen invloed op de tijd, zoals bij een magnetron. In een stoomoven kun je daarom ook grotere hoeveelheden vrij snel verwarmen. De structuur van een gerecht heeft wel invloed op de bereidingstijd. Het verwarmen van een compact gerecht duurt langer dan het verwarmen van een losser gerecht.

Opwarmen in de pan of wok

Een roerbakschotel kun je het beste gewoon opnieuw opbakken. Zorg dat de pan of wok goed heet is, voeg een beetje olie toe en roerbak je restje totdat het gerecht door en door verhit is. Pasta’s en pastasauzen warm je liever juist rustig op, zodat de saus niet schift (bij roomsauzen) of aanbrandt. Blijf in de pan en wok goed roeren. Soep en stoofschotels warm je al roerend op, terwijl je de pan zachtjes verwarmt. En stamppot bak je op met een scheutje olie in de pan. Tip voor opwarmen in de pan: voeg eventueel wat extra vocht toe om te voorkomen dat een gerecht aanbakt.

En hoe zit het met de voedingsstoffen?

Tijdens het opwarmen van eten gaan wat vitamines verloren. Vooral de in water oplosbare vitamines B en C zijn gevoelig voor lucht, licht en warmte. Toch is de hoeveelheid niet extreem en blijven er nog voldoende vitamines in een gerecht aanwezig. En soms voeg je dus wat vet of vocht (bouillon met zout) toe. Maar verder is er niet zoveel verschil tussen vers en opgewarmd.

Hoelang kan ik een kliekje bewaren?

Het is belangrijk dat je een gerecht goed verhit voordat je het eet. Maar om ziekteverwekkers zo min mogelijk kans te geven, is goed bewaren minstens zo belangrijk. Kliekjes (restjes van de maaltijd) kun je in een goed afgesloten bewaarbakje 2 à 3 dagen in de koelkast bewaren. Als je kliekjes van een maaltijd in de vriezer bewaart, kun je het tot 3 maanden later opeten.

Snel invriezen

De belangrijkste tip is misschien wel om te zorgen dat je een gerecht dat je wilt bewaren voor later, zo snel mogelijk afkoelt. Zo hebben bacteriën in de tussentijd minder kans zich te vermenigvuldigen. Wil je een restje of een complete maaltijd invriezen? Koel het gerecht dan zo snel mogelijk helemaal af. Bijvoorbeeld door het eten over diepvriesbakjes te verdelen en deze bakjes in een bak koud water te zetten. Laat het eten bij voorkeur niet in de nog warme pan afkoelen. Eenmaal in de vriezer is het ook goed dat het invriezen snel gebeurt. Hoe sneller je kunt invriezen, hoe minder ijskristallen zich vormen en hoe beter de smaak van het gerecht blijft. Heeft je vriezer 'een snel vriezen' of invriesstand? Gebruik die dan. Zeker bij grote porties invriezen.

Christel Vondermans is diëtist. Ze geeft graag praktische adviezen en begrijpelijke uitleg, zodat een gezonde leefstijl voor iedereen een stukje haalbaarder en leuker wordt.