6 vragen over de zelftest van een uitstrijkje

1. Wat test je precies met de zelfafnameset?

Met de zelfafnameset kun je zelf 'vaginaal materiaal' afnemen. Het laboratorium test dit vervolgens op het humaan papillomavirus (HPV). Is er HPV gevonden? Dan moet je alsnog een uitstrijkje laten maken bij de huisarts. Dat uitstrijkje kan het laboratorium verder onderzoeken op afwijkende cellen die door het virus zijn veroorzaakt. Dat is belangrijk, want afwijkende cellen geven een hoger risico op baarmoederhalskanker. Ga daarom naar de huisarts voor een uitstrijkje als blijkt dat je HPV hebt.

2. Waarom is het belangrijk om je te (laten) testen op HPV?

Vaak geeft baarmoederhalskanker - vooral in het begin - geen klachten. Het wordt meestal ontdekt bij het uitstrijkje. Als je er vroeg bij bent, kan baarmoederhalskanker worden voorkomen. Daarom is het heel belangrijk om je te (laten) onderzoeken eens in de vijf jaar.

3. Waarom bestaan er ook zelftests?

Veel vrouwen vinden het niet prettig om naar de huisarts of het ziekenhuis te gaan om een uitstrijkje te laten maken. Sommigen voelen zich er angstig door, vinden het niet aangenaam of ongemakkelijk. Dat is helaas ook te zien aan de cijfers: vorig jaar liet minder dan vijf op de tien vrouwen na een oproep een uitstrijkje maken. In 2021 en 2020 waren dat er nog zes op de tien. In de jongste groep van 30 tot 35 jaar liet zelfs minder dan 40 procent een uitstrijkje maken. Een zelftest moet ervoor zorgen dat het uitstrijkje laagdrempeliger wordt, waardoor meer vrouwen meedoen aan het bevolkingsonderzoek.

4. Hoe kan ik een zelfafnameset ontvangen?

Vanaf je dertigste word je elke vijf jaar opgeroepen om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Je ontvangt hiervoor een uitnodiging als het zover is. Heb je al eerder meegedaan aan dit onderzoek en heb je weer een uitnodiging ontvangen, dan kun je de zelftest aanvragen via Mijn Bevolkingsonderzoek met jouw DigiD. Krijg je als dertiger vanaf dit jaar voor het eerst een uitnodiging? Dan ontvang je, als het goed is, standaard een zelfafnameset. (Let op: vanaf wanneer dit precies ingaat, is nog onduidelijk. Dus houd dit in de gaten of vraag hem alsnog zelf aan.)

5. Hoe gebruik je een zelfafnameset?

De zelftest is eenvoudig te gebruiken en bestaat uit een doorzichtige huls met vleugeltjes, een kwastje, een draaiknop en een dop. Download voor gebruik de gebruiksaanwijzing. Het is belangrijk om hygiënisch te werk te gaan en het kwastje niet aan te raken met je handen. Dat kan de uitslag van de test namelijk beïnvloeden. Ben je klaar, dan stuur je het in de bijbehorende retourenvelop weer op. Vervolgens krijg je de uitslag binnen drie weken per brief.

6. Is de zelfafnameset net zo betrouwbaar als het uitstrijkje?

Ja, volgens het RIVM zijn de zelftest en het uitstrijkje even effectief en betrouwbaar. De zelftest is een betrouwbare manier om HPV op te sporen. De test is alleen niet geschikt om afwijkende cellen te ontdekken. Dat kan alleen via een uitstrijkje. Blijkt dus uit de zelftest dat er HPV is gevonden? Dan moet je alsnog een afspraak maken bij de huisarts voor een uitstrijkje.