Feiten en fabels over natuurbegraafplaatsen

Een natuurbegraafplaats is een begraafplaats in een natuurgebied zoals een bosachtige omgeving, heide of een landgoed. Een natuurgraf gaat op in de natuurlijke omgeving. Respect voor natuur en milieu staat centraal.

Een overzicht van alle natuurbegraafplaatsen in Nederland vind je hier.

1. Een natuurbegraafplaats is een herkenbare plek

FABEL. Op een natuurbegraafplaats liggen graven in een natuurgebied met ruimte tussen de graven voor bomen en planten om te groeien. De afstand tussen de graven varieert per natuurbegraafplaats. Voor een kist wordt over het algemeen een plek van drie bij drie meter aangehouden en voor een urn een plek van één bij één meter. Anders dan bij een reguliere begraafplaats zijn er meestal geen geasfalteerde paden aangelegd. Een natuurbegraafplaats is over het algemeen geen afgezet gebied en de graven zijn te herkennen aan een natuurlijk gedenkteken. Natuurbegraafplaatsen hebben vaak plattegronden beschikbaar, zodat bezoekers de graven van hun dierbaren kunnen vinden.

2. Er zijn geen grafstenen op een natuurbegraafplaats

FEIT. Op een natuurbegraafplaats zijn alleen gedenktekens toegestaan van materialen die al onderdeel zijn van de natuurlijke omgeving of materialen die biologisch afbreekbaar zijn. Denk hierbij aan een boomstamschijf, zwerfkei of natuurlijk stuk steen. Een persoonlijke inscriptie in een natuurlijk gedenkteken, zoals in een boomstamschijf, is mogelijk. Nabestaanden bepalen wat ze op het gedenkteken zetten. Grafstenen en andere blijvende gedenktekens zijn op veel natuurbegraafplaatsen verboden. Ornamenten en beeldjes zijn ook niet altijd toegestaan. De specifieke regels voor gedenktekens verschillen per natuurbegraafplaats.

3. Een partnergraf of familiegraf is mogelijk op een natuurbegraafplaats

FEIT. Op de meeste natuurbegraafplaatsen bestaat de mogelijkheid om samen in een natuurgraf voor twee - of meer - personen begraven te worden. Dit kan ook als één persoon kiest voor begraven en de ander voor cremeren. Je kiest zelf het omhulsel waarin het lichaam of de as wordt begraven. Voorwaarde is dat het materiaal afbreekbaar is. Een kist, opbaarplank of urn gemaakt van kunststof of metaal is niet toegestaan. Een mand van wilgentenen, zeegras of bamboe, een kist van ongeverfd hout en een lijkwade van wol zijn voorbeelden van mogelijkheden.

4. Een natuurbegraafplaats biedt ruimte voor een uitvaartdienst

FEIT. Bij een deel van de natuurbegraafplaatsen is een ceremonieruimte die geschikt is voor een afscheidsceremonie of condoleance. Het is vaak ook mogelijk om een ceremonie rondom het natuurgraf te houden. De uitvaart zelf, waaronder het opbaren, vervoer en de invulling van het afscheid, regelt een uitvaartonderneming naar keuze. Denk hierbij aan landelijke uitvaartondernemingen als Dela en Monuta, maar ook aan lokale uitvaartbedrijven in dorpen en steden en uitvaartbegeleiders die als zzp’er werken. Als een natuurbegraafplaats beschikt over een ceremonieruimte beslis je als nabestaande zelf of je er gebruik van maakt. Het is mogelijk te begraven in de natuur en de ceremonie bijvoorbeeld in de kerk te houden en de condoleance in een stamcafé.

5. Voor een natuurgraf gelden dezelfde grafrechten als voor een regulier graf

FABEL. In tegenstelling tot reguliere graven, worden natuurgraven nooit geruimd. Met een plek op een natuurbegraafplaats heb je in vrijwel alle gevallen eeuwigdurende grafrechten. Dit is één van de redenen waarom mensen voor een natuurbegraafplaats kiezen. De grafrechten worden vastgelegd in een grafakte waar onder andere de coördinaten van de plek staan. Ook op deze regel zijn trouwens uitzonderingen. Er zijn natuurbegraafplaatsen waar je voor dertig of vijftig jaar grafrecht betaalt.

6. Een graf op een natuurbegraafplaats reserveer je op elk moment

FEIT. Op elk moment in je leven kun je een plek reserveren op een natuurbegraafplaats. Je kiest zelf een plek die bij je past. Voordat je een plek reserveert, bieden natuurbegraafplaatsen vaak de mogelijkheid voor een informatiewandeling over het terrein. Zo kies je de plek voor jezelf of een van je dierbaren die je het mooist vindt. In het grafregister legt de natuurbegraafplaats de coördinaten van de gereserveerde plek vast.

7. Een natuurgraf is duurder dan een regulier graf

FABEL. Er zit variatie in de kosten voor een natuurgraf, maar deze hoeft niet duurder te zijn dan een graf op een reguliere begraafplaats. Een natuurgraf kost gemiddeld rond de vierduizend euro. Dit is inclusief eeuwigdurende grafrechten. De kosten voor een graf op een reguliere begraafplaats verschillen sterk per gemeente. Gemiddeld kost een particulier graf vierduizend euro voor een looptijd van twintig jaar. Na deze periode kunnen nabestaanden het graf vaak verlengen. Op een natuurbegraafplaats zijn er geen kosten voor het grafmonument en jaarlijks onderhoud.

8. Alleen duurzame materialen mogen mee in een natuurgraf

FEIT. Net zoals het gedenkteken van afbreekbaar materiaal moet zijn, geldt dit ook voor de kleding. Denk bijvoorbeeld aan linnen, wol, (ruwe) zijde, biologisch katoen, hennep, bamboe  of jute. Synthetische kleding en panty’s zijn vaak niet toegestaan. Ook kleding met ritsen, knopen en klittenband wordt afgeraden. Sieraden van volledig biologisch afbreekbaar materiaal, zoals kurk of hout, mogen mee in het graf. Brillen en accessoires die niet afbreekbaar zijn, moeten vooraf verwijderd worden. Elke natuurbegraafplaats heeft zijn eigen richtlijnen over wat mee mag in het graf.

9. Natuurbeheerders beheren de natuurbegraafplaats

FEIT. Bij natuurbegraafplaatsen die zijn aangesloten bij branchevereniging Brana dragen natuurbeheerders zorg voor het gebied. Is een natuurbegraafplaats niet aangesloten bij de  branchevereniging? Dan is er mogelijk geen natuurbeheerder in dienst. De natuurbeheerders kijken in het natuurgebied of het mogelijk is een plek te graven. Ze doen van tevoren vaak een flora - en faunacheck. Is er bijvoorbeeld een broedvogel of een dassenburcht in de buurt waar rekening mee gehouden moet worden? Over het algemeen geldt dat het gebied in eerste instantie een natuurgebied is waar mensen wandelen en hardlopen. Er lopen soms dieren over de natuurgegraafplaats, zoals dassen, reeën en zwijnen. Risico dat wilde dieren de lichamen opgraven is er niet. Het is wettelijk verplicht dat de afdekking met aarde boven het begrave lichaam minimaal 65 centimeter is. Dieren zijn met name op zoek naar wormen en larven in de bovenste grondlaag.

10. Bloemen plaatsen op een natuurbegraafplaats is verboden

FABEL. Bloemen en bloemstukken die nabestaanden meenemen bij een uitvaart mogen ze op het graf leggen. Bij de meeste natuurbegraafplaatsen blijven bloemen ongeveer twee weken liggen. Daarna haalt een medewerker van de natuurbegraafplaats de bloemen van het graf. Op deze manier herstelt de grond. In bloemen zitten vaak bestrijdingsmiddelen die een negatieve invloed hebben op de grondkwaliteit. Nabestaanden mogen op elk moment losse snijbloemen en veldbloemen bij het graf leggen.

Met dank aan Lou de Jong, medewerker natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide