Goed nieuws over longziekten

Prof. dr. Dirkje Postma is longarts en hoogleraar pathofysiologie van de ademhaling aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Ze behoort tot de wereldtop van onderzoekers op het gebied van astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem). [ITEMADVERTORIAL]

Andere en nieuwe medicijnen

Prof. dr. Dirkje Postma: "Mensen met astma krijgen ontstekingsremmers met luchtwegverwijders. Maar zelfs daarmee houdt 40 procent van de astmapatiënten klachten. Dat zijn de mensen met zogeheten ongecontroleerde astma. Sinds kort weten we dat die groep veelal gebaat is bij een lang werkende luchtwegverwijder, tiotropium, die tot nu toe alleen aan CODP-patiënten werd gegeven."
 
"Verder hebben we ontdekt dat deze mensen niet alleen last blijken te hebben van hun grote luchtwegen, maar ook van hun kleine luchtwegen. De standaardmedicijnen tegen astma dringen daar niet door – de stofdeeltjes zijn te groot. Inmiddels zijn er middelen op de markt die ook in de kleine luchtwegen komen: ciclesonide, beclometason en beclometason/formoterol. Ze geven verlichting als je astma niet onder controle krijgt met de gebruikelijke medicatie. Op dit moment zijn ze alleen beschikbaar voor astmapatiënten, maar er wordt onderzocht of ze ook bij COPD helpen."

Voordeel voor de patiënt: "Een betere longfunctie en minder klachten."

Opvlammingen zijn te voorkomen

"Opvlammingen – periodes waarin je zoveel moet hoesten dat je er benauwd en ziek van bent – zijn de naarste periodes voor astma- en COPD-patiënten. Bovendien veroorzaken ze blijvende schade aan de longen, waardoor die steeds verder achteruitgaan. Gelukkig zijn zulke opvlammingen met medicijnen tegenwoordig goed te voorkomen. Het gaat om stoffen als salmeterol/fluticason, formoterol/budesonide en tiotropium. Nadeel is dat je die middelen niet alleen tijdens de opvlammingen, maar altijd moet nemen; anders komen de klachten terug."

Voordeel voor de patiënt: "Een betere kwaliteit van leven, een beter uithoudingsvermogen, minder kuurtjes met antibiotica of prednison en minder ziekenhuisopnamen."

Eén inhaler in plaats van drie

"CODP-patiënten gebruiken vaak twee of drie geneesmiddelen die ze meerdere keren per dag moeten innemen. Daarvoor hebben ze meestal meerdere inhalers nodig. Fabrikanten werken er hard aan om het gebruik van al die medicatie simpeler en handiger te maken. Zo is er al een combinatie-inhaler voor verschillende medicijnen op de markt. Verder worden er langer werkende versies van bekende geneesmiddelen (zoals salmeterol, formoterol en tiotropium) ontwikkeld, die maar één keer per dag hoeven worden ingenomen. Naar verwachting zal dat binnen vier à vijf jaar zover zijn."

Voordeel voor de patiënt: "Meer vrijheid. Je hoeft niet meer de hele dag met je ziekte bezig te zijn. Misschien wordt het zo ook makkelijker om alle medicatie op het juiste moment in te nemen: een betere therapietrouw."

Sneller herstellen met een actieplan

"Het COPD-actieplan is een vorm van begeleiding op maat. Het wekelijks invullen van een korte vragenlijst helpt de patiënt om opvlammingen beter te herkennen en daar op tijd wat aan te doen, bijvoorbeeld door de dokter te bellen. Patiënten herstellen daardoor sneller en hebben minder kans op ziekenhuisopname. Dat blijkt uit onderzoek van Jaap Trappenburg van de Universiteit Utrecht. Niet elke patiënt krijgt zo’n actieplan aangeboden, maar je kunt de longarts er wel om vragen."

Voordeel voor de patiënt: "Meer grip op je klachten en sneller herstel. Bovendien helpt tijdig ingrijpen bij opvlammingen een verslechtering van de longen op de lange duur te voorkomen."

Meer aandacht voor hartfalen

"Mensen met COPD hebben een vergrote kans op hartfalen, zo hebben we ontdekt. Sterker nog, één op de vier CODP-patiënten lijdt daaraan. Huisartsen en specialisten zijn er gelukkig steeds alerter op, zodat klachten tijdig worden aangepakt. Verder wordt er onderzoek gedaan naar het nut van speciale revalidatieprogramma’s voor mensen met zowel COPD als hartfalen, waarbij een aangepaste training met een fysiotherapeut en het herkennen van klachten centraal staan. Hoe dan ook raad ik mensen met COPD aan om hun hartfunctie een keer door hun huisarts en/of longarts te laten controleren."

Voordeel voor de patiënt: "Het vroeg opsporen van hartfalen kan ergere hart- en longklachten voorkomen of in ieder geval uitstellen. Een goede behandeling vergroot de kwaliteit van leven."

"Nu echt stoppen met roken"

Prof. dr. Dirkje Postma: "Roken blijkt niet alleen je eigen risico op longziekten te vergroten, maar ook de kans dat je kinderen én je kleinkinderen daar last van krijgen. Dat komt door de veranderingen in het erfelijke materiaal, die door roken ontstaan. Geef het goede voorbeeld door te stoppen met roken en moedig je kinderen en kleinkinderen aan hetzelfde te doen. Dat geldt des te meer voor vrouwen, want zij zijn – om nog onduidelijke redenen – extra gevoelig voor de ontwikkeling van veel longziekten."