Borstkankersterfte neemt met 5 procent per jaar af

Digitale borstfoto’s
Elsken van der Wall: “Landelijk wordt een nieuw systeem ingevoerd waarbij digitale in plaats van analoge borstfoto’s worden gemaakt. Hiermee kunnen we verdachte afwijkingen uitvergroten, zodat we nu dingen zien die we met de analoge foto’s niet zagen.”
Voordeel patiënt:
“Nog vroegere opsporing van borstkanker. Een nadeel: meer kans op een biopsie voor een plekje dat achteraf niet kwaadaardig blijkt te zijn.”

Verbeterde biopsie
“De meeste vrouwen krijgen na een borstoperatie chemotherapie en/of hormoontherapie om de kans kleiner te maken dat ze later uitzaaiingen krijgen. Een kwart van de borstkanker­patiënten zal echter geen uitzaaiingen krijgen en ondergaat dus onnodig chemo- of hormoontherapie. Met de MammaPrint lijken we nu veel beter te kunnen bepalen hoe agressief de ontdekte tumor is, en of een vrouw wel of niet chemotherapie nodig heeft. De Mamma­Print is een biopsie waarbij het tumorweefsel wordt gescreend op 70 genen die een rol spelen bij het vormen van uitzaaiingen. Binnen tien werkdagen weten we of je een laag of hoog risico hebt op uitzaaiingen. Je kunt dan beter voor jezelf uitmaken wat je wilt, en overleggen met de arts of chemotherapie of hormoontherapie écht nodig is. Het definitieve wetenschappelijke bewijs voor deze test moet nog komen, maar dat komt er – verwachten we – wel.”
Voordeel patiënt:
“Veel minder kans op onnodige chemo- of hormoontherapie. Als je weinig kans hebt op uitzaaiingen, kun je in overleg met de arts overwegen deze aanvullende therapieën achterwege te laten. Een nadeel: niet alle verzekeringen vergoeden op dit moment de MammaPrint.”
[PAGEBREAK]
Eenmalige bestraling
“Na een borstsparende operatie is altijd bestraling nodig; vijf tot zes weken lang elke dag. We onderzoeken nu wat het effect is van eenmalige bestraling in de operatiekamer, direct na het verwijderen van de tumor (intra-operatief). Over ongeveer vijf jaar hebben we zekerheid of de resultaten goed zijn.”
Voordeel patiënt:
“Veel minder belasting.”

Gerichte bestraling
“Op basis van een CT-scan zetten we een computergestuurde stralingsbundel heel precies op het risicogebied (intensity modulated radiotherapy). Op deze manier beperken we schade aan andere organen, zoals hart, longen en ­zenuwbanen. Die schade kun je met de klassieke bestraling nooit helemaal voorkomen. De nieuwe methode wordt al veel gebruikt en zal naar verwachting binnen twee jaar in de meeste ziekenhuizen gangbaar zijn.”
Voordeel patiënt:
“Geen bijkomende klachten door schade aan omliggende organen.”

Wegbranden met geluidsgolven
“Kleine tumoren kunnen we wegbranden in plaats van wegsnijden. Dat doen we met behulp van een dikke naald met zeer hoge geluidsgolven. Nu alleen nog in onderzoekssituaties, binnen vijf jaar weten we wat de waarde ervan is.”
Voordeel patiënt:
“Geen snede, dus geen litteken.”
[PAGEBREAK]
Betere borstreconstructie
“Er zijn veel nieuwe opties, zoals een directe reconstructie, waarbij de plastisch chirurg meteen na een amputatie een nieuwe borst creëert. Zo mogelijk wordt alleen het binnenste borstweefsel weg­genomen en de zogeheten huidenveloppe bewaard. Voor de nieuwe borst kunnen ­siliconen vullingen worden gebruikt maar als je voldoende eigen vetweefsel hebt, is ook een mooie, natuurlijke prothese mogelijk. Een reconstructie kan ook op een later moment. Verder kan soms de eigen tepel worden teruggeplaatst. En anders kan een ­tepelreconstructie worden gedaan waarbij we een stukje huid om een heel klein stukje bot (bijvoorbeeld uit het dijbeen) vouwen. Met een tatoeage brengen we daarop kleur aan.”
Voordeel patiënt:
“Het resultaat is vaak mooi. Maar niet alle ziekenhuizen kunnen alle vormen van reconstructie aanbieden. Het is ook niet allemaal bij iedere vrouw mogelijk, en helaas worden de mogelijkheden van reconstructie lang niet altijd met oudere vrouwen besproken. Vraag er dus altijd zelf om als u het wilt.”

Goed voornemen 2010
Direct actie als je iets voelt in de borst
Prof. Dr. Elsken van der Wall: “Voer geen struisvogelpolitiek: als je iets voelt of veranderingen aan je borst merkt, ga dan onmiddellijk naar de dokter. Zoek vooral een dokter in wie je vertrouwen hebt en bij wie je je veilig voelt. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Je hoeft niet meer dood te gaan aan borstkanker en kunt nog jaren leven in goede gezondheid. Sinds 2000 neemt borstkankersterfte met 5 procent per jaar af!”

Iedere vrouw heeft toegang tot alle - ook in dit artikel genoemde - behandelingen die in onderzoek zijn. Informeer bij uw arts of u daarvoor in aanmerking zou kunnen komen en waar u dan terecht kunt. Meer weten over (experimentele) behandelingen? Kijk op www.kankeronderzoek.info

Prof. Dr. Elsken van der Wall is internist-­oncoloog en hoogleraar interne geneeskunde bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU), hoogleraar bij de Universiteit Utrecht en aan de Johns Hopkins Universiteit in Baltimore (VS).