Yvonne Kroonenberg: 'Het caviapaleis'

“Dieren horen niet in een kooi,” zei een vriendin die op bezoek was, “ze horen in de vrije natuur.”

Daar had ze natuurlijk gelijk in, maar je doet cavia’s beslist geen plezier als je ze in de tuin loslaat of in Zuid-Amerika, waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Dieren in de vrije natuur worden al gauw opgegeten. Tamme cavia’s kunnen tenminste vijf jaar oud worden. Inmiddels rennen die van mij vrolijk op en neer in hun nieuwe paleis.

Ik heb wel meer dieren in een ­omheining: drie kippen in een ren en drie zebra­vinken in een volière. Dat vindt die vriendin ook zielig. “Vogels moeten ­vliegen”, zegt zij. Maar vogels gaan niet zomaar voor de lol een eindje vliegen. Als je een meeuw heerlijk door het luchtruim ziet zeilen, of een buizerd, gedragen door de thermiek, dan zijn ze op zoek naar voedsel. Als het niet nodig is, blijft een vogel op een tak zitten. Of in een ­andere schuilplaats.

Veiligheid is voor dieren veel belangrijker dan vrijheid. Voor mensen ook, trouwens. Jonge mensen willen nog wel op avontuur gaan, maar dat willen ze lang niet allemaal, en als ze een gezin hebben is het uitzonderlijk dat ze de bergen ­intrekken met hun kinderen om te kijken of er wat te beleven valt.

Ik ben een cavia in het diepst van mijn gedachten

Ik ben ook niet meer zo ondernemend. Ik heb een volkstuin. De hele zomer breng ik er door en ik denk nooit: zat ik maar in Cambodja met een rugzak. Net als veel andere oude mensen houd ik van het dagelijkse leven. Ik hecht aan kleine bezigheden, ik voel me gelukkig als ik onbekommerd kan ­rondscharrelen. Er zijn altijd achterstallige karweitjes, boodschappen, plannetjes die ik nog wil uitvoeren.

Ik mag wel uitkijken dat ik niet al te erg op mijn moeder ga lijken. Zij werd ziek toen ze net 40 was, ze kreeg MS. Ze had een tamelijk milde vorm, ze heeft tot aan haar dood min of meer kunnen lopen, maar ze was altijd moe. “Ik kan niks meer”, klaagde ze geregeld. Eerst bedoelde ze daarmee dat ze haar droom niet meer kon waarmaken. Ze was opgeleid tot verpleegkundige en had dolgraag nog eens willen werken. Daar had ze de kracht niet meer voor. Ze kon steeds minder en dat vond ze vreselijk. Toen ik jong was, begreep ik haar niet. “Wat wil je dan?” vroeg ik.

Getty Images

“De keukenkast schoonmaken”, zei ze. “Wat heb je dáár nou aan?” riep ik dan uit. Maar nu ik zelf van alles niet meer kan, begrijp ik haar. Ik zie het in de volière, in de kippenren en in de caviakooi: alle levende wezens willen het liefst een beetje rond-otteren. Zorgen dat er iets te eten en te drinken is, een schuilplaats waar je kunt slapen, een schoon onderkomen en contact met ande­re dieren die op je lijken. Ik ben een cavia in het diepst van mijn gedachten.