De maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus blijven van kracht, zolang er nog geen goed medicijn of vaccin is. Hoe ver staat het nu eigenlijk?
Wetenschappers zijn sinds de uitbraak druk bezig met het verzamelen van onderzoeksgegevens. Er zijn 1800 klinische onderzoeken op touw gezet naar medicijnen, waarvan een deel al is afgerond. Dat klinkt hoopvol, maar veel onderzoeken zijn klein en vaak kennen ze gebreken, dus de definitieve antwoorden hebben we nog niet. Die zijn hard nodig, want zonder onderzoek weten we niet of een medicijn echt werkt tegen covid. Een artikel in de BMJ zette de beschikbare onderzoeksresultaten naar een medicijn tegen coronaziekte op een rijtje. Dat geeft een aardig beeld van hoe ver we nu staan.
Levensreddend
Te beginnen met het belangrijkst: welk medicijn redt levens? De resultaten zijn mager – alleen corticosteroïden (zoals dexametason) verminderen de sterfte door covid. Malariamiddel hydroxychloroquine maakte geen verschil, en dat geldt ook voor de virale remmers lopinavir/ritonavir en umifenovir. Remdesivir heeft weliswaar een registratie gekregen als covid-medicijn, onder meer omdat het levensreddend leek, maar dat maken deze onderzoeksresultaten nog niet waar, volgens de onderzoekers.
Symptomen
Gelukkig zijn de medicijnen wel nuttig bij het bestrijden van de symptomen zoals benauwdheid. Hydroxychloroquine, lopinavir/ritonavir en remdesivir verlichten allemaal de symptomen van covid. Malariamiddel hydroxychloroquine het meest, maar dat middel heeft als nadeel dat het schadelijke bijwerkingen heeft. Mogelijk lig je hiermee juist langer in het ziekenhuis. Positieve conclusie is daarentegen dat de corticosteroïden zorgen dat er minder beademing nodig is. Daarmee zijn de corticosteroïden voorlopig de winnaar van dit overzicht in de BMJ.
Vaccins
Hoe zit het met het vaccin? De twee grote onderzoeken in de Lancet naar de nieuwe coronavaccins waren hoopvol. Het Oxford vaccin en het Chinese vaccin van CanSino gaf antilichamen bij gezonde proefpersonen. In China krijgen militairen het vaccin al toegediend. Maar zoals een zwaluw nog geen zomer maakt, zo maakt een antilichaam nog geen immuunrespons, waarschuwen immunologen. We weten nog niet hoeveel antilichamen voldoende zijn voor weren van het virus. En eigenlijk gaat het niet om de antilichamen, maar om het leger aan diverse T-cellen die in het geweer komen op afroep van de antilichamen. T-cellen zijn veel lastiger te meten, maar het lijkt erop dat deze geteste vaccins de T-cellen inderdaad stimuleren.
Bill Gates
Beide vaccins zijn gebaseerd op verzwakte verkoudheidsvirussen met een corona-stukje erin verstopt, die het lichaam indringen en daar prikkelen om antilichamen te maken. Dit is al een redelijk nieuw werkingsmechanisme, maar er zijn nog veel spannendere vaccins in de maak. De RNA-vaccins, zoals die van Moderna en van BioNTech/Pfizer, zijn echt een nieuwe tak van sport. De fase 3 onderzoeken naar deze vaccins gaan nu ook van start. Ze kunnen zorgen voor een grote doorbraak op vaccingebied, maar er is ook een keerzijde, waarschuwt filantroop-miljardair Bill Gates in dit lezenswaardige interview in Wired. Gates investeert al jaren in vaccins tegen ziekten als malaria en ebola, vooral voor de armere landen. De nieuwe high tech vaccins zijn moeilijk te maken en op te schalen, waardoor armere landen die nieuwe vaccins niet kunnen toepassen. Gates zet ook vraagtekens bij de werkzaamheid bij ouderen van deze nieuwe vaccins. De fase 3 onderzoeken die nu lopen moeten uitsluitsel geven over de werkzaamheid en veiligheid.
