De omikron-variant van het coronavirus verspreidt zich razendsnel. De laatste cijfers van het RIVM melden bijna een kwart miljoen positieve coronatesten in een week. Met alle zorgen en onzekerheden zou de moed je bijna in de schoenen zakken. Maar er is ook reden voor enig optimisme, want er zijn gelukkig ook veel lichtpuntjes te zien.
1 Omikron maakt minder ziek dan delta
Het omikronvirus is echt minder ziekmakend dan het deltavirus. De infectie is meer in de bovenste luchtwegen en minder in de onderste luchtwegen, legt de Belgische viroloog Marc Van Ranst uit aan de NOS. Voor België is dat de reden om minder strenge regels te hanteren, dan Nederland.
2 In Engeland is de piek voorbij
Het aantal nieuwe besmettingen in Engeland neemt af, liet premier Boris Johnson weten. Van 170.000 besmettingen per week zijn het er nu nog maar 90.000 besmettingen. Ook zijn er weinig ziekenhuisopnames, hoewel dat aantal nog steeds stijgt.
3 Er zijn relatief weinig besmettingen onder 60-plussers
De laatste cijfers van het RIVM laten een opmerkelijke trend zien: vanaf 60 jaar is het aantal besmettingen klein, vergeleken met de jongere groepen. Om een cijfer te geven: in de tweede week van dit jaar waren 207 mensen van in de zeventig positief getest, tegenover 2909 mensen van 18 tot 24 jaar (beide per 100.000 inwoners). Het is een positieve ontwikkeling dat ouderen minder positief testen, omdat corona juist bij ouderen vaker ernstige ziekte veroorzaakt.
4 Er zijn relatief weinig ziekenhuisopnames
Doordat omikron minder rond gaat onder 60-plussers en doordat deze coronavariant minder ziekmakend is, zijn er relatief weinig ziekenhuisopnames. We hebben dus torenhoge besmettingscijfers, maar nog steeds plek in het ziekenhuis. Sterker nog: het aantal ziekenhuisopnames en ic-opnames vanwege corona daalt al een paar weken. Het RIVM verwacht echter wel dat de ziekenhuisopnames weer toe zullen nemen komende tijd. Vooral als er meer ouderen besmet raken, zullen er meer ziekenhuisopnames komen vanwege corona.
5 De vaccins en boosters zijn zeer effectief tegen ernstige covid
Ben je gevaccineerd en geboosterd, dan loop je 33 keer minder risico op ziekenhuisopname vanwege corona dan iemand die niet gevaccineerd is. En 5 keer minder dan iemand die alleen gevaccineerd is, maar niet geboosterd. Het RIVM schrijft: ‘Tussen 19 november 2021 en 13 januari 2022 was de vaccineffectiviteit voor mensen met een boostervaccinatie 97% tegen ziekenhuisopnames en 98% tegen IC-opnames.’
Let wel: het gaat hier vooral om bescherming tegen de delta-variant van het virus. Want cijfers over de omikronvariant zijn nog niet te geven.
We weten dat de vaccins minder goed beschermen tegen de omikron-variant dan tegen de deltavariant. Maar ook dat de booster de bescherming van de vaccins wel flink opkrikt. Een Engelse analyse komt met een eerste cijfer. De bescherming tegen omikron met een gewone vaccinatie van zeker een half jaar geleden is 44 procent. Met de booster wordt dat 92 procent.
6 Het boosteren is nu goed op gang gekomen
De boosters helpen dus tegen omikron. Goed nieuws is daarom dat de boostercampagne na een trage start goed op gang komt. De GGD heeft tot 16 januari aan 6,7 miljoen mensen een boosterprik gegeven. Daarbovenop hebben huisartsen, instellingen en ziekenhuizen nog eens meer dan 800.000 boosters gegeven. Naar schatting heeft 53 procent van de 18-plussers nu een booster ontvangen. Er zijn geluiden dat vooral de 60-plussers zich hebben laten boosteren en dat jongere mensen dat nog niet hebben laten doen. Hierover zal het RIVM komende week cijfers laten zien.
7 Het lijkt erop dat we genoeg ic-bedden hebben
Ook al dalen de ziekenhuisopnames en ic-opnames nog op moment van schrijven, er komt een nieuwe piek aan, volgens wetenschappers. De discussie is nu: hoe hoog mag die piek worden? Want: hoe meer versoepelingen, hoe meer mensen (tegelijk) ziek worden en hoe hoger de piek in de ziekenhuisbezetting. De versoepelingen van 15 januari zouden voor een te hoge piek zorgen, vreesde het RIVM in een scenario van 13 januari. We zouden meer dan 1500 IC-bedden nodig hebben, en die zijn er niet. Maar dat was een schatting. De metingen met echte cijfers laten zien, dat het meevalt, volgens deze RIVM-grafiek bij de NOS. Maar hoe het echt zal verlopen, weten we pas begin maart.
8 Er wordt gewerkt aan een omikronvaccin
Minister Ernst Kuipers schreef het in reactie op Kamervragen: er wordt gewerkt aan een vaccin tegen omikron. Dit zal op zijn vroegst in april klaar zijn. Maar er kunnen altijd weer nieuwe varianten opkomen, benadrukt Jaap van Dissel nog eens in de technische brieving aan de Tweede Kamer op 20 januari.
Meer weten?
Een luistertip: deze podcast van NRC in de serie 'Behaarde apen' gaat wat dieper in op de stand van zaken rond de omikron variant en het onderzoek daarnaar. Bijvoorbeeld over hoe het komt dat omikron minder ziek maakt.
Let op: dit artikel betreft (achtergrond)nieuws en is daarom sinds januari 2022 inhoudelijk niet meer aangepast. Kijk voor actuele ontwikkelingen op de website van het RIVM.
