Weleens een nieuwe merkcomputer gekocht? Dan is er een grote kans dat hij vol stond met programma’s waar u niet om had gevraagd: crapware. Wat is het precies en hoe komt u weer van deze troep af?
In het eerste deel van deze artikelreeks over crapware kon u lezen wat crapware is en hoe u ermee te maken krijgt. In dit tweede deel ziet u hoe u crapware op uw pc, tablet of smartphone voorkomt of er weer vanaf komt.
Kopen zonder crapware
Het ligt wellicht voor de hand, maar de beste manier om niet door overbodige programma’s lastig gevallen te worden, is een apparaat te kopen waar geen crapware op staat. U heeft een aantal mogelijkheden:
- Apple pc’s en laptops zijn standaard bij de verkoop schoon. Zeker als u ze bij een officiële Apple-dealer koopt. Hetzelfde geldt voor iPhones en iPad’s.
- Microsoft let zelf streng op het weren van crapware op zijn computers. Dus als u officiële Windows-apparaten koopt, dan zit u goed. Let erop dat het dan gaat om computers en mobiles van het merk Windows, zoals de Windows Surface laptops. Niet om alle apparaten waar het Windows besturingssysteem op geïnstalleerd is.
- U kunt ervoor kiezen een pc samen te laten stellen uit verschillende losse onderdelen. Dat kan bijvoorbeeld bij een online computerzaak als Alternate of een computerwinkel bij u in de buurt. U moet dan wel weten wat u doet, dus hulp van iemand met kennis van computers en onderdelen is aan te raden.
Niet door de winkel laten installeren
Om crapware te voorkomen op zo’n samengestelde computer, laat u Windows niet door de winkel vooraf installeren. U doet dit dan thuis zelf. Een nadeel is dat u hiervoor meestal een losse versie van Windows bij de pc moet kopen. Winkels zelf mogen vaak een speciale Windows-versie (OEM) installeren die dan bij de prijs van de volledige computer is inbegrepen. Ook is zelf Windows op een nieuwe computer zetten geen klusje voor beginners, omdat er ook programma’s (drivers) voor de apparatuur moet worden geïnstalleerd.
U kunt er natuurlijk ook voor kiezen om niet Windows als besturingssysteem te nemen en Linux te installeren.
Het is ook mogelijk om door een winkel zelf samengestelde computers te kopen. Dit zijn dan wel geen officiële merk-pc’s, maar u heeft geen garantie dat er naast Windows ook geen crapware is geïnstalleerd. Het is daarom verstandig bij de winkel te informeren of er onnodige extra software wordt geïnstalleerd op de computer. Is dit het geval? Eis dan dat men dit achterwege laat of koop de pc simpelweg niet bij dit bedrijf.
Wilt u toch een merkcomputer met Windows of een Android tablet of smartphone kopen, doe dan van tevoren onderzoek online. Zoek met een zoekmachine als Google op het merk plus daarbij de term crapware of bloatware en u ziet al snel welke merken u het beste kunt vermijden. Een andere optie is bij de winkel te vragen of kijken wat er wel of niet vooraf geïnstalleerd is aan software. Bij merkcomputers gebeurt dit al in de fabriek, dus de crapware staat gewoonlijk ook al op de demo-modellen.
Software met crapware
Crapware lift regelmatig mee met reguliere software. Om te voorkomen dat u op die manier allerlei rommel op uw computer of mobiel krijgt, moet u op het volgende letten:
- Download software alleen bij de originele producent. Vermijd downloadsites als Softtonic.com, zelfs al zijn ze legaal. Daar wordt juist geld verdiend met het bundelen van programma’s met allerlei extra software. Download apps alleen uit de officiële app-stores.
- Zoek eerst informatie over een programma of app online en lees de recensies en reacties van eerdere gebruikers.
- Let bij het installeren van een app goed op om hoeveel machtigingen en informatie er wordt gevraagd. Is het veel meer dan noodzakelijk lijkt voor het werken met de app, installeer hem dan niet. Let er ook op dat bij updaten niet opeens allemaal extra machtigingen worden gevraagd. Zo ja, stem er niet mee in en verwijder de app.
- Er wordt bij het installeren van een programma of een plugin voor een internetbrowser vaak ergens gevraagd of extra software geïnstalleerd mag worden. Ga daarom rustig door de installatievensters heen in plaats van alleen maar snel op de Volgende-knop te klikken. Soms zit de vraag verstopt bij de geavanceerde opties, dus bekijk deze ook. Let er ook op dat bij updates soms extra software kan worden geïnstalleerd als u niet aangeeft dat u dat niet wilt.
Crapware verwijderen
Als u toch geconfronteerd wordt met crapware op uw computer of mobiel, moet u de overbodige programma’s en apps zelf verwijderen:
- Probeer dit eerst via de gebruikelijke procedure voor het verwijderen van software op uw apparaat. Hier leest u er meer over.
- Vaak zal de-installeren helaas niet werken omdat crapware nogal hardnekkig is en beschermt tegen eenvoudige verwijdering. De troep blijft staan, wordt later opnieuw geïnstalleerd of vervangen door andere crapware. U moet dan de hulp inroepen van speciale verwijdertools.
Verwijdertool
Een goede verwijdertool is Slim Cleaner Free. Dit programma vindt onder andere overbodige programma’s en helpt u bij het opruimen. Als dit niet voldoende werkt, is het verstandig ook nog een anti-malwareprogramma te gebruiken. Een goed exemplaar is Malwarebytes Anti-Malware. Met deze software kunt u voor een korte periode gratis werken. Er is ook een mobiele versie die te gebruiken is voor het opschonen van uw Android smartphone en tablet.
Niet gelukt?
Mocht de crapware zo hardnekkig zijn dat het zelfs deze verwijdertools overleeft, dan is de enige oplossing de harde schijf totaal op te schonen en een compleet nieuwe versie van Windows, of als alternatief Linux, te installeren. Dit is wel een klusje voor gevorderde gebruikers.
Mobiel
Nogal wat fabrikanten zetten onnodige software op Android smartphones en tablets. Hoewel het mogelijk is deze te verwijderen met speciale apps, is dit een lastige klus en alleen geschikt voor vergevorderden. Extra lastig is dat het verwijderen van bepaalde voorgeïnstalleerde apps uw mobiel instabiel kan maken of updaten kan verhinderen. Het is daarom beter deze ongewenste apps te verbergen. Ze blijven dan nog op uw mobiel staan, maar worden uitgeschakeld. Dat heeft als voordeel dat u bij problemen op uw smartphone of tablet desnoods de app weer kunt inschakelen. Bij de meeste Android-versies zit deze optie ingebouwd. Ga via Instellingen naar het overzicht met Applicaties. Tik op Alles. Tik op de app die u wilt uitschakelen. Tik op Uitzetten. U krijgt een waarschuwing: tik op OK. U kunt op dezelfde manier eventueel de app weer aanzetten. Meer informatie over van Android crapware afkomen, leest u hier.
