Op internet wordt vaak gratis software aangeboden. Maar soms betaalt u er toch een prijs voor. PlusOnline vertelt u waar u op moet letten.
Gratis software is te downloaden in verschillende varianten. Tegenwoordig kennen de meeste mensen het vooral van de duizenden gratis apps die je kunt downloaden voor tablet en smartphone. Maar ook voor de pc worden er heel wat programma’s gratis aangeboden.
In dit eerste deel leest u welke soorten gratis software er zijn en waarom ze gratis zijn.
Soorten
Gratis software komt u tegen in een aantal varianten:
Freeware - betekent letterlijk: gratis software. De maker van deze software biedt deze gratis aan, maar houdt wel de auteursrechten in eigen handen. Dat betekent dat u alleen de freeware gratis mag downloaden van de sites waar de maker toestemming aan heeft gegeven. U mag niets aan deze software veranderen en hem ook niet op eigen houtje verspreiden zonder toestemming.
Een variant op freeware is gratis software waarbij de maker het aan u overlaat of u ervoor wilt betalen of niet. Betalen gebeurt dan aan de hand van vrijwillige donaties.
Free of libre software - vrije software, ook wel bekend als open source software. Deze software is ook volledig gratis, maar de producent geeft daarnaast toestemming om het programma verder te verspreiden en eventueel de software te verbeteren en veranderen. Een bekend voorbeeld van dit soort software is het besturingssysteem Linux. Tenminste: de niet-commerciële versies.
Shareware - deelsoftware. Deze variant lijkt op freeware, maar er zijn verschillen. Delen met anderen wordt vaak juist aangemoedigd en de software is gewoonlijk maar beperkt gratis. Dat houdt in dat u soms alleen maar een deel van de functies kunt gebruiken. Ook is de software vaak niet langer dan een bepaalde periode, bijvoorbeeld een maand, gratis uit te proberen. Shareware wordt door producenten van commerciële software als reclame- en uitprobeerversie aangeboden.
Crapware - rotzooisoftware. Dit is software die gratis en ongevraagd op uw computer is geïnstalleerd. Het is op zich legitieme software en geen malware. Het gaat vaak zelfs om bekende programma’s of toevoegingen.
Deze crapware of bloatware wordt soms mee geïnstalleerd met een ander programma. Dat is dan gekochte software waarbij de producent meteen reclame wil maken voor zijn andere producten. Ook wordt crapware vaak mee geïnstalleerd met Windows op merkcomputers. Net als bij shareware gaat het bij crapware bijna altijd om probeerversies.
Waarom gratis?
Voor niets gaat de zon op, is het bekende gezegde. En dat is ook regelmatig waar bij gratis software.
Er zijn verschillende redenen waarom producenten gratis software aanbieden. Zoals al opgemerkt, geven commerciële producenten gratis software uit om reclame te maken. Vaak is dit soort gratis software niet echt goed te gebruiken, maar er zijn ook uitzonderingen. Bijvoorbeeld gratis antivirussoftware als AVG AntiVirus en een computer opruimprogramma als CCleaner. Deze software kunt u tegen betaling uitbreiden, maar de beperkte versie werkt goed genoeg. Als voor u de functies tenminste voldoende zijn.
Freeware wordt soms aangeboden omdat de maker er niet per se geld aan wil verdienen. Die vind het gewoon leuk om te programmeren en zijn programma bij een groot publiek te brengen. Andere producenten hebben ook betaalde software in de aanbieding en verspreiden de freeware als gratis reclame voor hun bedrijf.
Open source software is vaak een kwestie van idealisme. De maker vindt simpelweg dat software zo’n breed mogelijk publiek moet kunnen vinden zonder commercie. Bijvoorbeeld voor educatieve doeleinden. Dat geldt onder andere voor de makers van Scratch: een programmeertaal voor kinderen.
Anderen benaderen open source meer vanuit een wetenschappelijke kant. Ze vinden dat software beter wordt als zoveel mogelijk andere mensen er goede dingen aan kunnen toevoegen.
In het tweede deel van dit artikel leest u waar u deze software het best en veiligst kunt downloaden. Ook leest u waar u op moet letten bij het downloaden.
