Berichten over gevaarlijke virussen die niet bestaan, e-mails die ongeluk brengen en geld dat makkelijk verdiend kan worden maar nooit aankomt. Hoaxes worden ze genoemd en ook u kunt ze ontvangen.
Een keten van brieven
Hoax is de Engelse term voor bedrog. In de computerwereld staat het voor valse berichten die vaak al jarenlang in omloop zijn en de ontvangers proberen angst aan te jagen of geld uit de zak te kloppen. In de wereld van voor internet waren deze hoaxberichten er ook al: toen werden ze kettingbrieven genoemd.
Pyramidespel
Die papieren kettingbrieven waren meestal gericht op het deelnemen aan een pyramidespel. De ontvanger werd gevraagd een bepaald bedrag over te maken aan een afzender een paar brieven terug in de keten, waarvan naam en adres in de brief stonden. Vervolgens moest de ontvanger de brief kopiëren, zijn eigen naam en adres toevoegen en daarna doorsturen naar familie, vrienden en bekenden. De belofte was dat wanneer iedereen zich strikt aan de instructies hield, iedere deelnemer consequent een boel geld van de volgende deelnemers zou ontvangen en slapend rijk zou worden. In de praktijk werkten deze pyramidespelen alleen goed voor degenen die ze ooit hadden opgezet. Iedereen die daarna geld opstuurde was dat simpelweg kwijt.
Internetvarianten
De internetvarianten van deze papieren kettingbrieven gaan vandaag de dag nog steeds rond. Compleet met 'waargebeurde' verhalen van deelnemers die konden stoppen met werken en de ontvangers oproepend om vooral toch maar mee te doen en het geld en de mails door te laten stromen. E-mails zijn een populair vervoersmiddel voor deze blijde boodschap. Maar ook berichten op sociale media als Facebook en in allerlei fora, onder andere die van nieuwssites, worden gebruikt om nieuwe deelnemers te ronselen.
[ITEMADVERTORIAL]
Slechte eigenschappen
Geldkettingmails en -berichten hebben een aantal eigenschappen die terug te vinden zijn bij de meeste typen hoaxberichten. In de eerste plaats zeggen de berichten een belangrijke boodschap te brengen. Dat kan dus zijn hoe u zogenaamd snel geld verdient, maar ook een verzoek om hulp bij opsporing, een actie om handtekeningen te verzamelen of een waarschuwing voor een gevaar. Het tweede terugkerende thema is dat de teksten in de berichten vaak dramatisch zijn. Er wordt enthousiast een beroep gedaan op sterke emoties, zoals: hebzucht, angst, boosheid en medeleven.
Hoax vraagt doorgestuurd te worden
Het belangrijkste onderdeel van de hoax is dat het bericht er altijd dringend om vraagt doorgestuurd te worden. Soms naar een beperkt aantal mensen, maar meestal naar alle mensen die u kent. Dat is dan ook meteen de methode waarmee de hoax zichzelf in stand weet te houden: zichzelf verspreidend als een soort virus, maar dan met de goedbedoelde medewerking van de afzender.
Anders dan virusmails
De hoaxberichten op zichzelf richten geen schade aan. In tegenstelling tot bijvoorbeeld virusmails, die een gevaarlijke bijlage bij zich hebben. Maar hoaxes kunnen wel problemen veroorzaken door wat de ontvanger er verder mee doet. Naast de schade door nutteloos gebruikte bandbreedte en belbundelinhoud door doorgestuurde hoaxberichten, ook soms geld dat u niet meer terugziet, zonder reden zorgen maken en verspilde energie.
Virushoax
Naast de geldhoax is de virushoax het meest voorkomende type kettingbericht op internet. Niet zo vreemd, omdat virussen zo specifiek zijn voor computers en het makkelijk is er angst mee aan te jagen. Een virushoax richt zich op het verspreiden van valse verhalen over gevaarlijke virussen die niet bestaan. Alsof echte virussen al niet dreigend genoeg zijn, waarschuwt een virushoaxbericht graag voor supervirussen die hele harde schijven wissen en zelfs computers laten ontploffen. De computergebruiker wordt dringend gevraagd te letten op mails of berichten met een bepaalde titel en die onmiddellijk te verwijderen na ontvangst. Ook moet natuurlijk direct iedereen in uw adresboek worden gewaarschuwd door het hoaxbericht zo snel mogelijk door te sturen.
Klinkt behulpzaam
Echt vervelende virushoaxberichten beweren dat een bepaald bestand op uw computer een virus is en direct verwijderd moet worden. Dat klinkt behulpzaam, ware het niet dat het gaat om volledige legitieme bestanden die bijvoorbeeld door Windows gebruikt worden.
Het is niet gek dat mensen er toch intrappen
Het is natuurlijk onmogelijk om zicht te houden op alle virussen die rondwaren op internet. En sommige waarschuwingen, ondanks de overdrijvingen, klinken toch soms redelijk. Dus is het niet gek dat een aantal mensen er toch intrapt en meewerkt het doel van de hoax na te streven: verdere verspreiding van mail en angst.
In deel 2 over dit onderwerp ziet u nog een categorie hoaxberichten langskomen en leest u hoe u het beste met een hoax kunt omgaan.
