Eerste hulp bij snijwonden

Jezelf snijden met een mes of aan glas of blik gebeurt in een ogenblik, vaak met een bloedende wond tot gevolg. Snijwonden zijn pijnlijke, soms diepe en duidelijk begrensde wonden. De pijn wordt veroorzaakt doordat de gevoelszenuwen in de huid worden doorgesneden. Gelukkig is deze felle pijn meestal van korte duur. [ITEMADVERTORIAL]

Kraswond

Hoe ernstig een snijwond is, wordt onder andere bepaald door de diepte en lengte van de snee en de aard van de bloeding. Ook de veroorzaker van de wond – hebben we het over een roestige spijker of een relatief schoon mes – speelt een rol. Is alleen de hoornlaag beschadigd? Dan heet dat een kraswond.

Hoe behandel je een snijwond?

Over het algemeen kun je huis-, tuin- en keukensnijwonden goed zelf behandelen. De behandeling van een snijwond bestaat uit drie stappen.

Stap 1: reinigen

Was indien mogelijk je handen en doe (bij een snijwond bij een ander) wegwerphandschoenen aan. Een snijwond kun je het beste met schoon (kraan)water uitspoelen en even laten doorbloeden zodat de wond zichzelf kan reinigen. Gebruik eventueel een washandje om de huid rondom de wond schoon te maken. Dep droog met een steriel gaasje of een schone, niet pluizende doek.

Stap 2: desinfecteren?

Druk de wond zachtjes dicht tot de bloeding stopt. In principe hoeven wonden die klein genoeg zijn om thuis af te dekken niet gedesinfecteerd te worden. Bijtwonden, spijker- en prikkeldraadverwondingen (roest) en snijwonden door een mes waarmee rauw vlees of kip gesneden is, kun je wel desinfecteren. Wonden waarin (straat)vuil is gekomen, kunnen besmet zijn met de tetanusbacterie. Een of meer injecties tegen tetanus kunnen dan nodig zijn.

Stap 3: afdekken en fixeren

Hierna gebruik je wondstrips, ook wel hechtstrips of zwaluwstaartjes genoemd, om de snijwond te plakken. Zorg dat de wondranden goed op elkaar sluiten en niet wijken. Hierdoor vermindert de pijn en geneest de wond ook sneller en met een beetje geluk littekenvrij. Daarna dek je de wond af met een steriel gaasje en zet je dat vast met een pleister.

Als het verband niet doorlekt en er geen ontstekingsverschijnselen optreden, kun je dit verband tot drie dagen laten zitten. Kleine snijwondjes kun je ook afplakken met een wondpleister (kies wel een pleister die de wond volledig bedekt). Vervang een pleister dagelijks of als hij vuil is vaker.

Hoe snel geneest een snijwond?

Een snijwond geneest vrij snel, vaak al binnen twee tot drie dagen, mits hij goed behandeld is. Over het algemeen geneest een snijwond mooier en sneller wanneer de wondranden glad zijn. Daarbij geldt: hoe scherper het voorwerp waarmee je jezelf snijdt, hoe gladder de wondranden. De littekens zijn vaak minimaal. Meestal verschijnt er een dunne roze-witte streep die langzaam vervaagt.

Ontsteking

De huid beschermt het lichaam tegen het indringen van vuil en bacteriën. Bij een snijwond valt deze bescherming deels weg en kan de wond gaan ontsteken.  Vlak na het oplopen van de snijwond, ontstaat er al een ontstekingsreactie: je lichaam wil de schade herstellen en een mogelijke wondinfectie voorkomen. Dat doet ze met pijn, zwelling, roodheid en warmte. Bij een normale genezing komen deze verschijnselen snel op en verdwijnen ze ook weer snel. De ergste pijn is dan verdwenen. Ontstaan de roodheid en zwelling pas één tot twee dagen na de verwonding, dan kan er sprake zijn van een infectie. Het wondgebied voelt daarbij warmer aan en kan gaan kloppen.

Als de wond nog een beetje open is, zal het ontstekingsvocht naar buiten komen en een korst vormen. Als de wond al gesloten is, hoopt het pus zich onderhuids op. In dat geval is het verstandig even naar de huisarts te gaan.

Wanneer naar de dokter met een snijwond?

Met een diepe of grote snijwond kun je het beste naar de huisarts of eerste hulp gaan. De wond moet misschien gehecht worden. Daarnaast kan een arts beoordelen of je een tetanusprik nodig hebt. Diepe snijwonden kunnen verraderlijk zijn omdat ze aan de oppervlakte onschuldig lijken, terwijl het diepere weefsel ernstig beschadigd kan zijn. Ook snijwonden in het gezicht kunnen het beste worden verzorgd door een arts om de kans op littekens zo klein mogelijk te houden.

Neem contact op met een arts:

• Bij een diepe wond (kijk of er botten, spieren of onderhuidse weefsels zichtbaar zijn, zoals vetweefsel. Vetweefsel kun je herkennen aan de gele kleur).
• Bij snijwonden groter dan 1 centimeter.
• Bij hevig bloedverlies (wanneer het bloed ritmisch naar buiten stroomt kun je ervan uitgaan dat je een slagader hebt geraakt).
• Wanneer de wond niet schoon is en onvoldoende schoon gemaakt kan worden.
• Bij aanwijzingen voor een botbreuk of ontwrichting.
• Bij pijn, roodheid en zwelling die na enkele uren erger worden in plaats van minder.
• Wanneer je het getroffen lichaamsdeel niet kunt bewegen of gebruiken (functie- of krachtverlies).
• Bij wonden in het gezicht, bij de ogen of de geslachtsdelen.
• Wanneer er in de wond een voorwerp vastzit.
• Als er sprake is van een steekwond door een vuil voorwerp (een roestige spijker bijvoorbeeld).

Het is belangrijk dat dit soort wonden binnen zes uur door een arts wordt gezien. Daarna is hechten van wonden niet meer mogelijk vanwege de toegenomen kans op wondinfectie. De huisarts kan besluiten de wond zelf te behandelen of verwijst je door naar de afdeling SpoedEisende Hulp (SEH) van een ziekenhuis.

Wanneer bel je 112 bij een snijwond?

Een snijwond lijkt geen reden om de hulpdiensten in te schakelen. Toch is het verstandig om 112 te bellen wanneer iemand bijvoorbeeld een (dreigende) shock heeft. Je herkent dit aan een koude, klamme en zweterige huid en vale huidskleur. Iemand voelt zich bij een dreigende shock ellendig; is slap en krachteloos en vaak ook onrustig en dorstig. Ook bij algehele sufheid of een verminderd bewustzijn is het verstandig de ambulance te bellen.