Mijn mooiste kerst ooit

Bij mama in bed

Ann van Veluwen (88), Zwolle:

“Ik was 8 jaar oud en mijn moeder was al een halfjaar ziek. Ze had borstkanker en lag beneden in de woonkamer, in een ziekenhuisbed. Op eerste kerstdag kwam er ’s avonds een kerkkoor bij ons zingen. Ik mocht bij mama in bed liggen. Dat alleen al was fijn. We luisterden samen met mijn vader en broer naar Nu zijt wellekome, Stille nacht, heilige nacht en naar veel meer liederen. Ze eindigden met ‘Ere zij God, Ere zij God, In de hoge, in de hoge, in de hoge… Vrede op aarde, vrede op aarde’. Kun je je voorstellen hoe diep het ons raakte? Ik weet het nú nog. Mijn moeder overleed vier maanden later, in april 1943.”

Meer saamhorigheid dan ooit

Marianne Hoogendam-Keizerwaard (59), Barendrecht:

“Ieder jaar vieren wij –  mijn man en drie volwassen kinderen – de kerst met elkaar. We trekken dan lootjes en kopen cadeautjes. Buiten de deur eten op eerste kerstdag hoort daar ook bij. ­Tijdens de lockdown in 2020 waren wij allemaal overrompeld door de toestand in de wereld. Toch wilden we bij elkaar zijn; dan maar zonder ­cadeaus. We steunden ons vaste restaurant met een afhaaldiner. De kinderen hielpen alle drie om het gezellig te maken en er was meer saamhorigheid dan ooit. Voor mijn man en ieder van de kinderen had ik een brief geschreven waarin ik vertelde hoe trots ik op hen was. Er zijn nog nooit zoveel tranen gevloeid als die kerst. Geen mooie cadeaus, geen dure restaurants. Het gaat om wat je tegen elkaar zegt en dat zij deze brieven ook nog kunnen lezen als ik er ooit niet meer ben.”

Rompertje

Corry Schildwacht (70), Haarlem:

“Op eerste kerstdag bij het uitpakken van de cadeautjes kregen wij een rompertje. Ik keek ernaar en pas na enige tijd viel het kwartje: er was een kleinkind op komst! We waren totaal verrast want onze dochter Sandy was al 35 en had een behoorlijke ziektegeschiedenis, al vanaf jonge leeftijd. Nooit hadden we durven hopen om nog grootouders te worden. Wij hebben een schat van een kleindochter gekregen op 2 augustus 2011. Mijn moeder, toen bijna 90, heeft gelukkig ook nog jaren mogen genieten van ons zonnetje.”

Zonder en met moeder

Rosé van Aalst-Evers (71), Nijmegen:

“Mijn moeder vierde altijd kerstavond bij mijn gezin. Ook omdat mijn man op die dag jarig is. In 2008 werd ze steeds vergeetachtiger en op 1 december werd ze opgenomen in het verpleeghuis. Bij het zien van de versierde kerstbomen in het verpleeghuis had ze een helder moment: ‘Ik kom bij ­jullie weer kerst en Peters verjaardag vieren hoor!’ Het mocht niet zo zijn. Op 23 december overleed ze. Om aan haar nadrukkelijke wens tegemoet te komen, heb ik haar naar mijn huis laten brengen, in overleg met mijn man, zussen en broer. Op 24 december werd ze tegen schemertijd door de ­begrafenisondernemer gebracht en opgebaard. De lantaarns en kaarsen waren aangestoken; mijn zussen, broer, schoonzus en alle kleinkinderen waren erbij, en zelfs haar kleindochter uit Hong Kong. Iedereen kon in alle rust afscheid van haar nemen. Dit was mijn mooiste kerst ooit, zonder mijn moeder, maar toch ook met mijn moeder. Ze was er op kerstavond toch bij!”

Fakkels onder een sterrenhemel

Anny Wijnhoud-Freriks (85), Arnhem:

“Jaren geleden waren we met onze kinderen in de zomer op vakantie in Oostenrijk. Tijdens een bergwandeling kwamen we door een dorpje dat bestond uit een boerderij, een klooster en een klein kerkje. Het was een idyllische plek en mijn man en ik zeiden: ‘Wat zou het mooi zijn om hier een keer Kerstmis te vieren.’ Toen een paar jaar later de kinderen uitgevlogen waren, hebben we dat gedaan. We konden logeren bij lieve, gastvrije ­nonnen. De kamer was heel eenvoudig. Twee bedden, een tafel en twee rechte stoelen. Op de tafel een bordje met zelf­gebakken kerstkoekjes en twee mandarijnen als welkom. Toen we op kerstavond onder een overweldigende sterrenhemel door de sneeuw naar het kerkje liepen voor de nachtmis, kwam er vanuit het dal een hele stoet mensen met fakkels omhoog gelopen. Dat was magisch. Het kerkje was te klein, dus de deur bleef openstaan en van de preek begrepen we niet veel, want die was in een voor ons onbekend dialect. Maar het was kerst zoals het ­eigenlijk moet zijn: koud, sneeuw, eenvoudig en stil.”

Dan maar buiten

Lenny Langerveld (63), Hilversum:

“Kerst tijdens de lockdown. Het jaarlijkse kerstdiner bij mijn zus hing aan een zijden draadje. Corona gooide roet in het eten. Mijn vader zat in quarantaine, mijn zus had als arts veel met coronapatiënten te maken en mijn man kwakkelde met zijn gezondheid. Hij aarzelde, maar besloot dat hij het niet aandurfde om kerst te vieren. Daar ging ons traditionele zesgangenkerstdiner! We boden aan om dan in ieder geval met elkaar te borrelen, zodat we toch nog even bij elkaar konden zijn. Buiten, welteverstaan. Aangekomen bij mijn zus, zwager en neefje, laaiden er twee houtvuren hoog op in hun grote achtertuin en stond het voorgerecht al klaar. We wikkelden onszelf in dekens en zo vierden we de eerste kerstdag: stoer buiten. In de kou, terwijl het langzaam donker werd. Het vuur hoog opstokend en meer nog dan anders genietend van het samenzijn en het kerstdiner.”

Laatste kerst met Henk

Tiny van den Munckhof-Fransen (72), Echt:

“Mijn man Henk was ongeneeslijk ziek. Een ­hersentumor van negen centimeter die maar bleef groeien. Eerste kerstdag vierden we met de kinderen­ en aanhang. We spraken af dat we er ondanks alles een mooie dag van wilden maken voor hem. Hem laten merken hoe belangrijk hij voor ons was, al begreep hij dat niet meer zo goed. Mijn man zat de hele dag op de bank met de ­labrador Laiko, die niet van zijn zijde week. Praten kon hij niet meer, maar om de beurt gingen de kinderen bij hem zitten. Dat vond hij prachtig; hij genoot zichtbaar. De kinderen maakten foto’s als herinnering aan de laatste kerst met hun vader. We hebben lang aan tafel gezeten, gekletst en gelachen, maar het was ook heel verdrietig om te zien hoe die sterke man, die altijd klaarstond voor iedereen, nu zelf zo ziek was. Mijn man overleed in februari, nog maar 64 jaar oud.”

In een lege ziekenhuisgang

Rina Braakman (60), Zwolle:

“Als jonge reisleidster begeleidde ik een kerstreis naar Duitsland. Op kerstavond liepen we met een grote groep naar de nachtdienst. Het had gevroren en het was glad. Een van de dames gleed uit en viel. Ze had zichtbaar pijn en dus keerde ik om en begeleidde haar en haar man naar het ziekenhuis. Om middernacht zat ik op een bankje in een lege ziekenhuisgang te wachten. De zware kerkklokken van de Dom in Trier begonnen te beieren, een broeder in pij kwam met een brandende kaars de gang in lopen en wenste mij Frohe Weihnachten. Het was zó sereen. Toen de gebroken pols was behandeld, stonden we buiten in de kerstnacht. Het was helder, het vroor, sterren stonden te stralen. Dit was mijn mooiste kerstavond ooit.”

In een samengesteld gezin is een kerstdiner organiseren een welhaast onmogelijke opgave: www.plusonline.nl/kerstsamengesteld