Als het mis gaat in een huwelijk is de "rijke" echtgenoot (veelal de man) vaak verplicht alimentatie te betalen. Maar wat als uw ex u het bloed onder de nagels haalt? Moet u dan door blijven betalen?
Op 9 juli jl. deed de rechtbank in Leeuwarden een verrassende uitspraak.
Alimentatie: waarom eigenlijk?
Scheiden moet (nog steeds) via de rechter. De rechter zal de echtscheiding uitspreken als beide echtgenoten dat aan hem vragen (gemeenschappelijk verzoek) of omdat één van de echtgenoten dat wil. Als de rechter van mening is dat het huwelijk “duurzaam is ontwricht” zal hij de echtscheiding uitspreken. Vanaf dat moment scheiden de wegen van de ex-echtgenoten zich en gaat ieder zijn weg, zou je denken. Maar dat is niet altijd zo. De wet veronderstelt een “lotsverbondenheid” tussen de ex-echtgenoten: ondanks het feit dat zij niet meer met elkaar getrouwd zijn, behoren zij elkaars lot aan te trekken. Als een van hen niet voldoende in staat is om financieel gezien de broek op te houden, is dat voldoende reden voor de andere echtgenoot om alimentatie te betalen. Dit kan goedschiks of kwaadschiks gebeuren. Ex-echtgenoten kunnen in het kader van hun echtscheiding afspreken welk bedrag de één aan de ander zal betalen. Maar als zij het niet met elkaar eens kunnen worden, zal de rechter vaststellen of één van de echtgenoten recht op alimentatie heeft en zo ja, welk bedrag dat zou moeten zijn. Hierbij maakt hij gebruik van de zogenaamde TREMA-normen.
Bij het vaststellen of een ex-echtgenoot recht heeft op alimentatie (we spreken in dit verband ook wel van partneralimentatie), is de welstand waarin de echtgenoten tijdens hun huwelijk hebben geleefd van belang. Ook het inkomsten- en uitgavenpatroon speelt een belangrijke rol. De rechter zal daarnaast aan de hand van concrete gegevens over de huidige en te verwachten kosten van levensonderhoud de alimentatie vaststellen. De TREMA-normen zijn in een vrij gecompliceerd rekenmodel samengevat. In echtscheidingskwesties gespecialiseerde notarissen en advocaten kunnen u van dienst zijn bij het uitrekenen van het alimentatiebedrag.
Lotsverbondenheid: de liefde moet wel van twee kanten komen
In de zaak waarover de rechtbank te Leeuwarden moest oordelen, ging het als eerst over de vraag of de partneralimentatie die de man maandelijks aan zijn ex-vrouw moest betalen kon vervallen of kon worden verminderd. De man was namelijk van mening dat de vrouw goed voor zich zelf kon zorgen en dat er dus om die reden geen aanleiding meer was dat hij aan zijn ex alimentatie moest betalen. De rechtbank was het niet met de man eens en wees dit verzoek af.
De man had echter nog een pijl op zijn boog: de lotsverbondenheid was vervallen. Volgens de man leidde het gedrag van de vrouw ertoe dat men niet meer kon spreken van “de aan de alimentatieverplichting gekoppelde lotsverbondenheid”. De man verweet zijn ex niet alleen dat zij de omgang van hem met zijn kinderen onmogelijk maakte, maar ook dat zij niet meewerkte aan de afwikkeling van de huwelijksvoorwaarden.
De rechtbank was van mening dat bij de beantwoording van de vraag of een echtgenoot recht heeft op partneralimentatie met alle omstandigheden rekening moet worden gehouden; ook met niet-financiële factoren (zoals het gedrag van – in dit geval – de vrouw). Er is namelijk een grens, waarbij men – als die overschreden wordt - niet meer met goed fatsoen van de alimentatieplichtige (in dit geval de man) mag verlangen dat hij alimentatie blijft betalen.
De rechtbank constateerde in dit geval dat de vrouw stelselmatig de omgangsregeling tussen de man en de kinderen weigerde na te leven, zelfs nadat de rechtbank haar had bevolen mee te werken. Ook de door de rechtbank opgelegde straffen (dwangsommen en gijzeling) maakten geen indruk op de vrouw. Gijzeling is een korte gevangenisstraf, die vaak gegeven wordt als iemand zijn boete, alimentatie of dwangsommen niet heeft betaald. De rechtbank constateerde voorts dat de vrouw steeds heeft geweigerd zich in te spannen het conflict met haar ex te beëindigen door middel van mediation. Integendeel, de vrouw maakte het nog erger door de man te beschuldigen van seksueel misbruik van de kinderen. Die beschuldigingen heeft zij nooit hard gemaakt. Mede door de houding van de vrouw wilden de kinderen niets meer van hun vader weten.
Slecht gedrag maakt einde aan lotsverbondenheid én alimentatie
Dit alles bracht de rechtbank tot de conclusie dat het gedrag van de vrouw een onherroepelijk einde heeft gemaakt aan het gevoel van lotsverbondenheid van de man ten opzichte van de vrouw. En die verbondenheid is één van de voornaamste gronden van de alimentatieplicht. De rechtbank was daarom van oordeel dat van de man in redelijkheid niet verlangd kan worden dat hij nog langer zou bijdragen in de kosten van levensonderhoud van zijn ex-vrouw. Zijn verzoek om de alimentatieverplichting te beëindigen, werd toegewezen!