26 tips om gezond de zomer door te komen

Aardbei
Een toppertje, de aardbei, vooral als het gaat om vitamine C en foliumzuur. Dat laatste is interessant, want foliumzuur is een van de vitamines waar Nederlanders niet altijd genoeg van binnenkrijgen. Per dag wordt 300 microgram aanbevolen en een bakje aardbeien van 100 gram levert al 65 microgram.

Ter vergelijking: een kiwi levert 23 microgram, een sinaasappel 18, een banaan 16  en een appel maar 3. Foliumzuur is vooral belangrijk voor de aanmaak van rode en witte bloedcellen.

Blaar
Een blaar meteen kapotmaken is een grote fout, zegt Jeanette Heerschop, docent ‘wandelletsel’ bij het Rode Kruis. Zodra de blaar kapot is, is er infectiegevaar en dat is pas geweken als de blaar droog is. Wilt u toch een blaar doorprikken omdat u halverwege een lange wandeling bent en er te veel last van hebt? De kans op infectie verkleint u door te prikken (onderin én bovenin de blaar) met een nagelschaartje of speld die u eerst even in een vlammetje houdt en dan ontsmet met bijvoorbeeld betadine. Daarna doet u er betadine en een pleister op. Na het wandelen haalt u de pleister eraf – niet aan de blaar prutsen – en de volgende dag is-ie droog.

Citroenijsje
Lekker zo’n Italiaans ijsje. Weet wel dat citroenijs veel minder calorieën bevat dan bijvoorbeeld hazelnootijs. Dat ligt aan de bereidingswijze van het ijs. Riccardo Talamini, ijsmaker in Enschede en voorzitter van Ital (Vereniging van Italiaanse ijsbereiders in Nederland): “Wij maken al het vruchtenijs op sorbetbasis, met andere woorden, de basis wordt gemaakt van water en suiker. Vetten zitten er niet in. Kunstmatige toevoegingen ook niet trouwens: puur natuur.” Een bolletje sorbetijs levert 40 kcal, vergelijkbaar met een waterijsje. Ter vergelijking een paar populaire fabrieksijsjes: Cornetto 190 kcal, Viennetta Vanille 250 kcal en Magnum 260 kcal (per 100 gram).

Dorst
Hoe ouder u wordt, hoe vatbaarder u bent voor oververhitting bij een hittegolf. De temperatuurregeling van uw lichaam gaat minder goed werken en sommige medicijnen, zoals plaspillen, beïnvloeden de vochthuishouding. Bovendien wordt het dorstgevoel, dat normaal gesproken sterk genoeg is om uitdroging te voorkomen, met de jaren minder. Let er op dat u voldoende drinkt (zo’n 1,5 liter per dag), ook als u geen dorst hebt. Jaarlijks belanden zo’n vierduizend 70-plussers in het ziekenhuis vanwege uitdroging. De helft van hen overlijdt; het meeste risico daarop hebben ouderen met een ernstige bijkomende ziekte (bijvoorbeeld longontsteking).

Englishmen
‘Mad dogs and Englishmen go out in the midday sun’, aldus een Amerikaans gezegde, gebaseerd op een theaterlied uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Met andere woorden: slim is het niet om op het heetst van de dag naar buiten te gaan. Moet het toch? Ook als u zoveel mogelijk in de schaduw blijft, kunt u zich het beste insmeren met zonnebrandcrème. Want in de schaduw kunt u ook verbranden. Op het strand onder een parasol helemaal, want het zand en het water reflecteren de zonnestraling.

Fris
Glaasje fris? Dat geeft meer dorst dan dat het de dorst lest: er zit veel suiker in en om die zoetigheid af te voeren, spreekt het lichaam de watervoorraad aan. Om dezelfde reden is het beter in de zomer thee en koffie met weinig of geen suiker te drinken.

Groen
Het gezondste groen vindt u in uw eigen tuin. Tenminste, als u er zelf groente, kruiden en fruit verbouwt. Helemaal gezond als u biologische tuinaarde gebruikt, gegarandeerd zonder bestrijdingsmiddelen. Tip: plant zonnebloemen, want de pitjes zitten vol meervoudige onverzadigde vetzuren. Prima voor hart en bloedvaten!
 
Haring
Gezonder voedsel dan haring bestaat bijna niet: bommetjevol omega-3-vetzuren (goed voor het cholesterolgehalte) en een hele reeks vitamines. En het is ook nog eens een echt zomervisje, dus prima voor wie graag seizoensproducten eet. Bovendien is een haring aardig zout. En dat is niet ongunstig als het echt heet is, want wat extra zout zorgt ervoor dat het lichaam minder makkelijk vocht verliest.

Insecten
In Nederland komen jaarlijks driehonderd tot zeshonderd mensen terug van een verre reis met malaria. Zij behoren tot de 10 à 20 procent van de mensen die zonder bescherming tegen malaria op pad gaan. Voor alle tropische ziektes bij elkaar ligt dat percentage zelfs op 50, zo blijkt uit onderzoek onder reizigers op Schiphol. Vooral ouderen, alleenstaanden en mensen die familie en vrienden gaan bezoeken, zijn nonchalant. Laat u van tevoren goed door de GGD adviseren over het voorkomen van muggensteken en andere tropische ziekteverwekkers.
 
Jetlag
Er is al heel wat bedacht om jetlags te voorkomen. Maar de meeste methodes – waaronder vanaf zestien uur voor vertrek niets meer eten of een lichttherapie voor vertrek – zijn (behalve niet bewezen) welbeschouwd nogal een gedoe. De maatregelen achteraf zijn een stuk makkelijker. Is uw biologische klok van slag na een lange vlucht? Ga dan zo snel mogelijk mee in het dag- en nachtritme van waar u bent. Gemiddeld duurt het één tot twee dagen voor de klok weer gelijkstaat.
 
Koelbox
Wilt u barbecueën tijdens een picknick? Koop het vlees dan zo kort mogelijk van tevoren, zodat u de koelbox maar heel eventjes nodig hebt. Over ’t algemeen geldt dat een koelbox niet koel genoeg is voor het lang bewaren van vlees. Of bereid het vlees alvast op de dag dat u het vlees koopt. Daarna kunt u het wel een paar uur in de koelbox bewaren en tegen etenstijd weer warm maken of verder verwerken.
 
Lyme
In 2009 werd bij 22.000 Nederlanders de ziekte van Lyme vastgesteld. Dat zijn er vijfduizend meer dan in 2005. Controleer uw lijf daarom op teken als u in aanraking bent geweest met struiken of bomen. Mocht u een teek vinden, haal hem er dan uit met een pincet (met dunne uiteinden!) of een speciale tekentang. Pak het beestje niet bij het lijf vast, maar bij de kop, dus zo dicht mogelijk bij de huid. De kans dat u de ziekte van Lyme krijgt als de teek binnen 24 uur is verwijderd, is erg klein.
 
Medicijnen
Gaat u op stap en hebt u medicijnen die koel bewaard moeten worden? Vervoer ze dan in een koel-etui, verkrijgbaar bij de apotheek.

Neus
De neus is een van de plekken waar het basaalcelcarcinoom, een vorm van huidkanker, vaak ontstaat. Niet zo gek, want de neus vangt behoorlijk wat zon. Andere gevoelige plekken: de slapen, het voorhoofd en de oren. Elk jaar komen er naar verwachting 40.000 nieuwe gevallen van huidkanker bij. Dat is dubbel zoveel als pakweg vijftien jaar geleden. Oorzaak: we zijn de afgelopen decennia meer gaan zonnen (en zonnebanken). Smeren dus.
 
Ogen
Bescherm ze tegen de zon, want oogziektes als staar en macula-degeneratie treden eerder op door schadelijke uv-straling. Die straling heeft zowel effect op de lens van het oog als op het achterliggende netvlies en het centrale gedeelte daarvan, de macula. Te veel zon op de lens merkt u meestal binnen een paar uur door flinke oogpijn. Van schade aan het netvlies of de macula merkt u aanvankelijk niets, maar geleidelijk aan kan het oogaandoeningen versnellen.
Zie ook de U.

Pollen
Dé grote plaaggeesten voor hooikoortspatiënten. Wie zich abonneert op een gratis sms-service met de ‘hooikoortsverwachting’, kan een aanval voorkomen of verzachten door snel medicatie te nemen. Aanmelden kan via www.hooikoortstest.nl of bij een Mediq-apotheek bij u in de buurt.

Quinoa
Zin in een zomerse rijstsalade, maar dan zonder rijst? Gebruik eens quinoa. Dit graan kook je in twaalf minuten gaar en bevat drie keer zoveel eiwit als zilvervliesrijst (wat het erg geliefd maakt bij vegetariërs). De smaak is een beetje nootachtig. Te koop in natuurvoedings- en wereldwinkels, en bij sommige supermarkten.

Royaal smeren
Veel mensen smeren zonnebrandcrème veel te dunnetjes én niet vaak genoeg. Gebruik gerust een handvol voor het hele lichaam en breng elke twee uur een nieuw laagje aan.
Zie ook de N.

Slippers
Voet-experts zijn het er allang over eens: slippers zijn niet goed voor de voeten. Ze geven geen steun, wat de kans op peesontstekingen en spierverrekkingen vergroot. Volgens sommige artsen neemt zelfs de kans op botbreuken toe. Wilt u toch slippers aan, kies dan enigszins stevige, met een voetbed. En draag ze niet dag in dag uit, maar wissel ze af met ander schoeisel.

Tai chi
Geen lichaamsbeweging die beter past bij de lome zomer dan tai chi, een oosterse bewegingskunst. De langzaam uitgevoerde bewegingen zijn gericht op evenwicht, zowel geestelijk als lichamelijk. Niet verwonderlijk dus dat het erop lijkt dat tai chi het risico om te vallen kan beperken – het bewijs daarvoor is echter wetenschappelijk nog niet keihard. Een Amerikaans onderzoek wijst in ieder geval uit dat tai chi helpt bij slaapproblemen. Iedereen kan het doen: een goede conditie of sterke spieren zijn niet nodig.

Ultraviolet
Een goede zonnebril heeft een CE-keurmerk, herkenbaar aan een klein CE-stickertje op de bril. Let wel op dat het montuur groot genoeg is om de straling niet via zijkant of onderkant toch een kans te geven de ogen te bereiken. Sterker nog: géén zonnebril is beter dan een te kleine bril of eentje die uv-straling doorlaat. Door de donkere glazen staan de pupillen namelijk wijder open, waardoor de ogen in dat geval juist méér schadelijke straling opvangen. Zonder zonnebril knijpt u de ogen automatisch wat dicht bij fel zonlicht, waardoor minstens de helft van de straling het oog niet bereikt.

Vrijetijdsziekte
Zo heet het verschijnsel dat je ziek wordt als je tot rust komt. Hoofdpijn, verkoudheid, algehele malaise: volgens gezondheidspsycholoog Ad Vingerhoets van de Universiteit Tilburg heeft 3 procent van de Nederlanders er last van. De remedie: werk u vlak vóór de vakantie niet te pletter en schakel op vakantie niet meteen naar standje nietsdoen. Ga de eerste vakantiedagen ook een beetje sporten, sta op tijd op en doe wat klusjes.

Wesp
Wie alleen op de plek van een wespensteek een enorme rode bult krijgt, is níet allergisch voor wespensteken. Het kenmerk van een wespenallergie is namelijk dat een steek ook op andere plekken dan de getroffen plek klachten geeft, zoals uitslag en jeuk, ademhalingsmoeilijkheden of misselijkheid. In dat geval is het verstandig contact op te nemen met de huisarts om een eventuele behandeling te bespreken. Blijft de reactie lokaal, dan is er geen reden tot zorg.

X-aantal
Als u dit leest, duurt de zomer nog een x-aantal dagen. Geniet nu het nog kan van de zomerzon! Huidarts Han van der Rhee, een van de grondleggers van de sproetenbus, vindt dat we te bang zijn voor de zon en schreef onlangs het boek ‘Zonnen mag’. Zijn devies: de zon heeft meer voor- dan nadelen. Wie gezond met de zon omgaat (er geregeld een half uur in zit maar niet verbrandt) vermindert de kans op allerlei soorten kanker. Waarschijnlijk speelt vitamine D een grote rol bij deze bescherming – onze huid maakt ’m aan onder invloed van zonlicht.

Yoghurtdrankjes
Yoghurtdrankjes verrijkt met probiotica kunnen helpen tegen reizigersdiarree, zo stelt het Voedingscentrum. In een ver land en geen supermarkt bij de hand? Probiotica zijn ook verkrijgbaar in capsulevorm. Handig voor in uw reisapotheek.

Zadelpijn
Vrouwen hebben een fietszadel nodig dat achteraan breder is omdat ze bredere zitbeenderen hebben dan mannen. Er zijn ook vrouwenzadels met een uitsparing in het midden, waardoor er minder druk komt op de schaamlippen. Voor mannen zijn zulke zadels er trouwens ook, en dat is speciaal handig voor mannen met chronische prostaatklachten: door de uitsparing wordt de prostaat ontzien.