6 gênante kwalen: van aambeien tot overbeharing

Je hoeft de tv maar aan te zetten en het bloot en persoonlijk leed vliegen je om de oren. In het programma Dit is mijn lijf laten mensen zelfs voor de camera aan heel Nederland hun aambeien, rotte gebit en kalknagels zien en vertellen ze openhartig dat ze al jarenlang flatulent, incontinent of impotent zijn. Het lijkt soms alsof we ons nergens meer voor schamen.

Huisarts Sebastiaan van Peer uit Brunssum ziet echter dat het in de alledaagse werkelijkheid heel anders is. “Ik maak vaak mee dat mensen zich schamen, vooral vrouwen,” vertelt hij. En – de naam zegt het al - het gaat daarbij vaak om klachten in de ‘schaamstreek’. “Ik merk dat meteen als vrouwen allerlei eufemismen gebruiken. Bijvoorbeeld dat ze last hebben in hun ‘derde oksel’ of ‘daar beneden’. Aan mij de taak om het gewoon te benoemen. ‘Ah, bij de vagina.’ Ook over huiselijk geweld, drugsgebruik of een ongewenste zwangerschap praten mensen liever niet. Kortom, alles wat we niet op Facebook zetten, vinden we ook moeilijker om met de dokter te delen. Maar alles wat je zelf ervaart als klacht, is altijd de moeite waard om te bespreken. Daar is een huisarts voor. Geen enkele klacht is stom en domme vragen bestaan niet. Ik zou juist graag zien dat mensen met bepaalde kwalen, zoals soa’s, vaker naar het spreekuur zouden komen.”

Chlamydia is bijvoorbeeld eenvoudig te behandelen. Als je het niet behandelt, kan het grote problemen veroorzaken. Van Peer: “Vrouwen kunnen er zelfs onvruchtbaar door worden.” En er zijn meer dingen die kunnen escaleren. Van Peer herinnert zich een vrouw die hem enigszins besmuikt vertelde dat ze last had van een grote aambei. “Toen ze het liet zien, bleek het geen aambei te zijn, maar een verzakking van de baarmoeder. De baarmoeder hing er bijna uit.” Om je over de drempel van de spreekkamer te helpen, hebben we een aantal ‘gênante’ kwalen voor je op een rij gezet. Troost je, je bent niet de enige die er last van heeft.

1. Aambeien

Wat merk je ervan?

Een aambei is een uitstulping van het slijmvlies vlak voor de anus. Soms is die uitstulping aan de buitenkant van de anus te zien of te voelen. Aambeien ontstaan vaak door te hard persen, veel hoesten of door een bevalling. Mogelijke klachten zijn jeuk, pijn en bloed en slijm bij de ontlasting.

Wat moet je ermee?

Aambeien gaan vaak vanzelf weer over. Daarvoor is het wel belangrijk dat de stoelgang soepel verloopt en dat je niet hoeft te persen. Drink genoeg (1,5 liter per dag) en eet voldoende vezels. “En stel je wc-bezoek niet uit. Er zijn mensen die alleen thuis kunnen poepen. Probeer die knop om te zetten,” adviseert Van Peer. En – de horror - moet je ermee naar de huisarts? “We hebben mensen met aambeien vaak niet zo veel te bieden qua behandeling. Je kunt het wel altijd aan de huisarts laten zien. De huisarts kan dan bekijken of er een reden is om naar een chirurg te gaan. Ook als je bloed of slijm bij de ontlasting, stoelgangproblemen of pijn hebt, kun je het beste naar de huisarts gaan.”

2. Vaginale afscheiding/schimmelinfectie

Wat merk je ervan?

Normale afscheiding is vloeibaar en wittig. Alles wat daarvan afwijkt, is dus niet normaal. Dat wil niet zeggen dat elke vreemde afscheiding meteen een schimmelinfectie is. Van Peer: “Het is een fabeltje dat het altijd een schimmelinfectie is. Vaak is het natuurlijke afscheiding, maar dan wat meer dan normaal. Het kan ook komen door het gebruik van reinigingsproducten als Lactacyd, Chilly en Multi Gyn, daar zie ik veel ellende van. Vrouwen gaan dat gebruiken als ze afscheiding hebben, maar ze krijgen daardoor vaak nog meer afscheiding. Het is absoluut niet nodig om de vagina met dat soort middelen schoon te maken. Bij een schimmelinfectie is de afscheiding brokkelig. Door de jeuk die zo’n infectie geeft, zijn de schaamlippen vaak geïrriteerd. Meestal ontstaan die klachten rond de menstruatie, na onveilige seks met een man die een schimmelinfectie heeft of na een antibioticakuur.”

Wat moet je ermee?

Je kunt tegenwoordig zonder recept middelen tegen vaginale schimmelinfecties kopen. Van Peer is er niet blij mee: “Onnodig gebruik van dit soort middelen werkt resistentie in de hand. Ga gewoon naar de huisarts. Soms is het niet eens nodig om je onderbroek uit te doen, omdat de huisarts aan de hand van de klachten kan bepalen wat het is. Soms is een kweekje nodig.”

3. Jeuk aan de anus

Wat merk je ervan?

Nou ja, jeuk dus, dat spreekt voor zich. “Wat wel opvallend is, is dat de jeuk ’s avonds en ’s nachts vaak erger is,” zegt Van Peer. “De jeuk kan ontstaan door darmvloeistoffen die de bovenste laag van de huid irriteren. Je krijgt in feite een soort eczeem bij de anus. Het kan ook komen door een overdreven hygiëne. Mensen poetsen dat gebied bijvoorbeeld met van die vochtige doekjes. Daarmee haal je het huidvet weg en de huid heeft dat vet nu juist nodig als bescherming.”

Wat moet je ermee?

Van Peer: “De meeste mensen smeren er zelf iets vets op, bijvoorbeeld uierzalf of vaseline. Dat is goed, want vet beschermt de huid tegen de bijtende darmvloeistoffen. Stop met het gebruik van vochtig wc-papier. Als het niet overgaat, kun je het beste naar de huisarts gaan om de vicieuze cirkel te doorbreken. Een crème met een lage dosis corticosteroïden kan al helpen.”

4. Urineverlies

Wat merk je ervan?

Er zijn twee veelvoorkomende vormen: stressincontinentie en aandrangincontinentie. Bij de eerste vorm verlies je druppels of een scheut urine als je hoest, perst, tilt of een lachbui hebt. Meestal komt het door zwakke bekken-bodemspieren, bijvoorbeeld na een bevalling. Bij aandrangincontinentie ben je vaak te laat bij de wc als je merkt dat je moet plassen.

Wat moet je ermee?

Van Peer: “Veel vrouwen vinden dat het niet bij hun leeftijd past en komen er dus niet zo snel mee. Ze kopen inlegkruisjes en rommelen een beetje aan.” Omdat urineverlies een grote impact op je dagelijks leven kan hebben, is dit echt zoiets waarmee je naar de huisarts moet. De huisarts kan je bijvoorbeeld verwijzen naar een bekkenfysiotherapeut. Die kan je helpen je bekkenbodemspieren te trainen. Bij aandrang-incontinentie kan blaastraining helpen. Soms zijn medicijnen nodig.

5. Verzakking

Wat merk je ervan?

Een verzakking van de baarmoeder kan zowel bij jongere als oudere vrouwen voorkomen. Wanneer de banden en spieren in je onderlichaam slapper worden, kunnen je blaas, baarmoeder en de wanden van de vagina lager komen te liggen. Dit kan komen door een bevalling, maar ook doordat je van nature zwakker bindweefsel hebt. “Een verzakking is soms zichtbaar, bijvoorbeeld als de wanden van de vagina naar buiten komen. Soms is een verzakking alleen voelbaar. Het lijkt dan alsof er iets in de vagina zit. Het kan ook zijn dat een vrouw vaker urineweginfecties heeft, zoals blaasontstekingen,” legt Van Peer uit.

Wat moet je ermee?

Van Peer: “Sommige vrouwen met een verzakking proberen het op te lossen door strak ondergoed te dragen. Dat helpt helemaal niets.” Er is gelukkig een simpele oplossing: een pessarium. Dit is een zachte buigzame ring die de huisarts diep in de vagina aanbrengt. Zo komt een verzakte blaas of baarmoeder weer in het gareel. Als de ring goed past, voel je hem niet zitten, zelfs niet tijdens het vrijen. Overigens helpt een ring niet bij ernstige verzakkingen. Dan is een operatie nodig.

6. Overbeharing

Wat merk je ervan?

Er zijn verschillende vormen van overbeharing. Bij hypertrichose is er storend veel haargroei op plekken waar normaal ook haren zitten, zoals op armen en benen. Bij hirsutisme groeit er haar op plekken waar alleen mannen dat hebben, zoals op bovenlip, kin, wangen en buik. Erfelijke aanleg speelt vaak een belangrijke rol. Vrouwen uit Noord-Europa hebben er minder vaak last van dan mediterrane types.

Wat moet je ermee?

Je kunt natuurlijk zelf in de weer met bleekmiddelen, harsen of scheren. Als dat voldoende helpt, dan is dat prima. Vaak is overbeharing meer dan een cosmetisch probleem. Vrouwen die er last van hebben, kunnen er psychische problemen door krijgen. Geldt dat voor jou ook? Naar de huisarts ermee! “Vrouwen die bijvoorbeeld elke week hun bovenlip moeten scheren, kunnen een medische verklaring krijgen. Dan krijgen ze de kosten van ontharingsbehandelingen vergoed.” Heb je naast overbeharing ook last van onregelmatige menstruaties? Ga dan zeker naar de huisarts. Die kan onderzoeken of er een hormonale oorzaak is, zoals het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS).