Uw gezondheid: dementie

Over het ontstaan ziekte van Alzheimer is niet heel veel bekend. Globaal kun je zeggen dat alles wat slecht is voor de hersenen de kans op Alzheimer verhoogt. Genetische aanleg speelt een rol, maar wie een zware hersenschudding heeft gehad, heeft ook een wat grotere kans de ziekte te krijgen. Kortgeleden werd bewezen dat hoge bloeddruk de kans op Alzheimer verhoogt. Slechte vaten zijn slecht voor het brein. Ook is duidelijk dat gevarieerd en niet te vet eten, weinig alcohol, niet roken en veel beweging de kans op Alzheimer verkleint. Bovendien zijn er aanwijzingen dat een gezonde levensstijl het ontstaan van de ziekte van Alzheimer uitstelt.

Wat gebeurt er bij Alzheimer?
Bij de belangrijkste kenmerken van de ziekte draait het om eiwitten: tau-eiwit en amyloïd. Iedereen heeft amyloïd in de hersenen, maar bij gezonde mensen is het oplosbaar en bij Alzheimerpatiënten hoopt het zich op. Het amyloïd heeft een giftige werking op omliggende hersencellen, die daardoor afsterven. Amyloïd zet zich niet alleen af in de hersenen, maar ook in de wanden van de bloedvaten in de hersenen, die daardoor ook beschadigd raken. Het tau-eiwit nestelt zich in zenuwvezels, die daardoor niet meer normaal kunnen functioneren en afsterven. Dat gebeurt in het begin van de ziekte vooral in die delen van de hersenen die essentieel zijn voor het geheugen. Later breidt dit proces zich uit naar de hele hersenschors en vallen ook andere functies uit. Patiënten krijgen moeite met spreken, slikken en lopen. De moderne Alzheimer-geneesmiddelen bevatten Cholinerge stoffen die het ziekteproces vertragen. Een echt geneesmiddel is er helaas nog niet.[PAGEBREAK]Enkele kenmerken van Alzheimer

• dezelfde vragen herhalen
• verlies van oriëntatie (welke dag is het, waar zijn mijn spullen?)
• nieuwe dingen opslaan in het geheugen lukt niet meer
• herinneringen van vroeger blijven het langst bewaard; vandaar de uitdrukking ‘kinds’ worden.

Hoe ga je om met een Alzheimerpatiënt?

• Confronteer iemand zo min 
mogelijk met zijn of haar fouten.
• Vermijd overbodige drukte.
• Verminder visuele prikkels.
• Bied structuur in de dag en blijf gewoontes doorzetten.
• Probeer het zelfvertrouwen op 
te krikken.
• Corrigeer niet wat fout gaat, 
maar complimenteer met wat 
goed gaat.

Vasculaire dementie
Vasculaire dementie, ook wel multi-infarctdementie genoemd, heeft een duidelijke oorzaak: 
atherosclerose. Het is dezelfde vorm van dichtslibben van bloedvaten die ook de oorzaak is van hartinfarcten, beroertes en ‘etalagebenen’. 
Atherosclerose voorkom je door te letten op vet en overgewicht, door veel bewegen en niet roken. Laat de bloeddruk controleren en zonodig behandelen en laat u controleren op suikerziekte en cholesterol.[PAGEBREAK]Kenmerken van vasculaire dementie
Worden de bloedvaten slecht, dan heeft ieder orgaan daaronder te lijden, ook de hersenen. Raakt een groot bloedvat in de hersenen afgesloten (beroerte), dan sterft een stuk hersenweefsel af, waardoor bepaalde functies zoals praten of de macht over een arm of been verloren gaan. Bij vasculaire dementie zijn er overal in de hersenen kleine vaatjes aangedaan, zodat het brein in het ‘algemeen’ slechter functioneert. Patiënten met deze vorm van dementie worden vooral traag; ze komen apathisch over, komen moeilijk in beweging en hebben moeite met lopen. Ze slaan informatie wel op in het geheugen, maar kunnen er dan moeilijk weer bij.

Geheugenpoli
Hoe wordt de diagnose gesteld? Dat gebeurt doorgaans na een lichamelijk onderzoek (bloed, urine), een uitgebreid gesprek en geheugentestjes. Ook worden er vragen gesteld aan de naaste familie, met name over de zelfredzaamheid van de patiënt. Als de geestelijke achteruitgang ernstig genoeg is en andere factoren uitgesloten kunnen worden, kan de verdenking op dementie vallen. Dan is verder onderzoek nodig en wordt vaak verwezen naar een geheugenpoli.

De geheugenpoli’s zijn in Nederland ontstaan toen artsen meer konden doen aan dementie. Op basis van de precieze diagnose is bijvoorbeeld behandeling met medicatie mogelijk. In veel geheugenpoli’s zijn niet alleen specialisten aanwezig op het gebied van diagnostiek en behandeling, maar ook voor de begeleiding van de verzorger van de patiënt.