Rondje kastelen: adellijk met een rebels tintje

Slot Zuylen in Oud-Zuilen

Getty Images

Slot Zuylen ligt pal aan het water van Nederlands meest voorname rivier, de Vecht. In het kasteel zijn vijf eeuwen adellijke geschiedenis te beleven.

Acht generaties Van Tuyll van Serooskerken

Ze woonden op Slot Zuylen en waren zuinig, vertelt gids Gert van Schuppen. Hij wijst op de barsten in een van de kopjes van het theeservies op de keukentafel. “De scherven zijn met eiwit aan elkaar gelijmd en met zilverdraad gekramd.” Op de gedekte tafel in ‘de Sael’ staat een deel van het nog complete 144-delige Chinese servies uit 1750. De Vecht, op enkele tientallen meters van het slot, bepaalde de plaats van de keuken: op de eerste verdieping. Bij overstromingen van de rivier kwam zo in ieder geval de voedselvoorziening niet in gevaar.

Getty Images

De tafel in ‘de Sael’ is gedekt met Chinees servies uit 1750.

Kloosterstenen

Het kasteel werd gebouwd op de puinhopen van een versterkte woontoren van rond 1250. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten in de eerste helft van de 15de eeuw trokken opstandige Utrechters (Hoeken) de toren met z’n 2 meter 70 dikke muren om. Waar nu het terras is, werden middeleeuwse kloosterstenen onder het gras gevonden. Een deel daarvan werd hergebruikt bij de bouw van het slot, tussen 1510 en 1528.
Slot Zuylen dankt zijn ontstaan aan de Vecht, dicht bij een doorwaadbare plaats. De rivier meanderde, dijken waren onbetrouwbaar; als er gevaar dreigde, kon je maar beter zorgen dat je snel aan de overkant kwam. Toen de bomen het zicht nog niet belemmerden, hadden de kasteelbewoners vrij uitzicht op de rivier. En in zuidoostelijke richting zagen ze de Dom­toren staan, midden in Utrecht.

Theevisite in bad

Slotgracht en poortgebouw vormden het uitzicht vanuit de schrijfkamer van ­schrijfster/componiste Belle van Zuylen (1740-1805), de beroemdste bewoonster van het slot. “Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid”, zijn de woorden die haar ten voeten uit tekenden. Belle worstelde met haar adellijke afkomst en was wars van conventies. Zo vertikte ze het om te dineren in de eetkamer, waar de edele hoofden van haar voorouders op haar neerkeken, en ze dronk thee met haar bezoek terwijl ze in bad zat.

Symmetrie

“Het was Belle’s vader, Diederik van Tuyll van Serooskerken, die het kasteel zijn huidige aanzien gaf”, weet Gert van Schuppen. “In de tijd van het classicisme was symmetrie belangrijk, dus werd er een vleugel aangebouwd. Een deel van de gracht liet hij dempen zodat de koetsen tot de voordeur konden doorrijden om de familie op te halen.” De koets zal ook vele malen zijn voorgereden om Belle op te halen en naar Utrecht te brengen. Aan de universiteit volgde deze rebelse adellijke dame colleges natuurkunde. Gezeten achter een gordijn, onzichtbaar voor de verder uitsluitend mannelijke studenten.

Getty Images

De belangrijkste zaal is de Gobelinzaal, waar al meer dan drie eeuwen een ­wandtapijt van de Delftse wever Maximiliaan van der Gught de wanden siert.

Het slot is alleen onder begeleiding van een gids te bezoeken. Voor een high tea kunt u terecht in het Koetshuis. Voor meer informatie klikt u hier.

Op vertoon van deze Plus Magazine krijgt u in het Koetshuis een kop koffie of thee met een Belle Fleur (appelcake uit eigen oven) voor €3,75 i.p.v. €4,25. Deze aanbieding is geldig tijdens de openings­tijden van het museum (­www.slot­zuylen.nl) tot 15 november 2015.

Bron 
  • Plus Magazine