Voor het eerst komen mantelzorgers in loondienst bij zorginstellingen. Is dit een goed idee? Of juist helemaal niet?
In Zuid-Limburg heeft Cicero Zorggroep veertien mantelzorgers in dienst. Deze familieleden zorgen maximaal zes uur per week voor hun naaste in het verpleeghuis. Daar staat een vergoeding van tien tot vijftien euro per uur tegenover. De mantelzorgers leveren vooral ‘koesterzorg’. In een rooster is vastgelegd wanneer ze komen en wát ze dan doen. Vooraf krijgen de mantelzorgers les over omgaan met dementie en over praktische zaken, zoals hoe je een rolstoel op de rem zet.
En in Zoetermeer heeft thuiszorgorganisatie Informeles al zo’n tweehonderd mantelzorgers in dienst die de organisatie ‘ondersteuners individuele zorg’ noemt. De thuiszorgorganisatie betaalt familieleden van cliënten uit om niet-medische thuiszorg te verlenen. Zij krijgen een arbeidscontract, inclusief sociale zekerheid.
De voordelen
De komende jaren zal volgens het Sociaal Cultureel Planbureau het tekort aan zorgprofessionals toenemen. Er zullen niet genoeg handen aan het bed zijn. Door niet-medische zorg zoals hulp in de huishouding, begeleiding en wassen en aankleden door vaste familieleden of bekenden te laten uitvoeren, kan zowel de thuiszorg als de verpleeghuiszorg worden ontlast. En blijft er tijd over voor de professionals om zich op hoognodige andere taken te richten, zoals de medische zorg. Betaalde mantelzorg is dan een creatieve oplossing voor de personeelstekorten in de zorg.
En natuurlijk gedijen de bewoners bij de extra aandacht. In een recente aflevering van het NOS-journaal zien we mantelzorger Sylvia Creugers die betaald in de avonduren naar het verpleeghuis gaat en daar voor haar moeder zorgt. Nagels lakken, samen een spelletje Rummikub spelen en haar moeder naar op bed brengen. Aandacht geven. Creugers: “Je bent echt één op één bezig en wat je dan terugkrijgt dat is echt met geen woorden te beschrijven.”
Een ander héél groot voordeel openbaarde zich tijdens de corona-crisis in het voorjaar van 2020. De mantelzorgers die in loondienst waren, konden wél bij hun naaste op bezoek. Creugers mocht haar moeder blijven verzorgen en bezoeken, ook tijdens de corona-crisis. Ze was immers personeel. Een groot, groot voordeel.
De nadelen
MantelzorgNL, de organisatie die opkomt voor de belangen van mantelzorgers, vindt dat een arbeidsovereenkomst te ver gaat. De druk voor de mantelzorger kan juist gróter worden, vindt directeur Liesbeth Hoogendijk. Een mantelzorger is niet meer vrij om te beslissen of hij of zij misschien een keer niét langs wil gaan. En ook het ministerie van Volksgezondheid is niet gelijk fan van betaalde mantelzorgers. De essentie van mantelzorg, is dat het vrijwillig is en onbetaald. “Dat laat zich moeilijk verenigen met een arbeidsovereenkomst voor betaalde zorg.”
Ook de zorgverzekeraars hangen de vlag niet uit. Ze vrezen een mentaliteitsverandering. Als mantelzorgers gewend raken aan geld, zullen zij misschien niet meer in actie komen buiten de betaalde uren, zo is de gedachte.
Kortom: het laatste woord is nog niet gezegd over de betaalde mantelzorg.
Betaalde mantelzorg: het persoonsgebonden budget
Voor betaalde mantelzorg was er altijd al het persoonsgebonden budget. Mantelzorgers die zorg verlenen die normaal gesproken door professionals wordt uitgevoerd, kunnen in aanmerking komen voor een vergoeding uit het persoonsgebonden budget (pgb). Een persoonsgebonden budget (pgb) is een bedrag waarmee iemand die zorg nodig heeft zelf hulp kan inkopen. Krijgt degene die u verzorgt een pgb? Bijvoorbeeld voor Wmo-ondersteuning zoals hulp in de huishouding of begeleiding bij de administratie? Dan mag dit bedrag ook gebruikt worden om daar u als mantelzorger van te betalen. De afspraken moeten worden vastgelegd in een zorgovereenkomst, ook als u familie van elkaar bent. Hier leest u meer over het persoonsgebonden budget.
Financiële ondersteuning voor mantelzorg: Aanvullende zorgverzekering
De basiszorgverzekering vergoedt geen kosten voor mantelzorgers. Wel is het soms mogelijk om via de aanvullende zorgverzekering een vergoeding te krijgen. Deze vergoeding is vaak bedoeld voor vervangende mantelzorg. Bijvoorbeeld als een mantelzorger zelf ziek wordt of als die er even tussenuit wil. Soms vergoedt de verzekering ook een mantelzorgmakelaar of cursussen voor mantelzorgers. Kijk op vergelijkingssite ZorgWijzer.nl naar de mantelzorgvergoedingen per verzekeraar.
