Hersendood: de arts legt uit

In deze video vertelt prof. dr. H.P.H. Kremer, neuroloog bij het UMC Groningen, hoe  de hersenen functioneren, wat de functie van de hersenen is en welke aspecten zijn verbonden aan het begrip hersendood. Het vaststellen van de hersendood gebeurt namelijk heel zorgvuldig volgens het Hersendoodprotocol.

Dat protocol heeft een wettelijke basis en moet door alle ziekenhuizen worden gehanteerd. In het protocol staat stapsgewijs beschreven welke onderzoeken artsen moeten uitvoeren om de hersendood vast te stellen. Deze artsen zijn niet betrokken bij de uitname en transplantatie van organen.

De behandelende arts(en) stelt de hersendood vast als uit onderzoek blijkt dat:

• De hersenbeschadiging van dodelijke aard en onbehandelbaar is. Oorzaken van bewusteloosheid en reactieloosheid zoals onderkoeling en vergiftiging moeten uitgesloten zijn.
• Zowel het bewustzijn als hersenstamreflexen ontbreken.
• Er geen elektrische activiteit en geen spontane ademhaling meer is.

Testen
Met een Elektro-encefalogram (EEG) wordt de elektrische activiteit van de hersenen gemeten. Als er geen elektrische activiteit wordt gemeten, is verwarring met coma meteen uitgesloten. Bij coma, ook wel schijndood genoemd, is er namelijk nog wel sprake van elektrische activiteit in de hersenen. De test wordt minstens twee keer uitgevoerd. Bij de apneutest wordt de beademingsmachine losgekoppeld om te kijken of de ademhaling spontaan komt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van koolzuurmetingen in het bloed.

Contrastvloeistof
Wanneer een EEG niet mogelijk is (bijvoorbeeld bij een verbrijzelde schedel) of als blijkt dat de apneutest niet goed uitvoerbaar is, wordt een angiogram gedaan. Dat is een onderzoek van de bloedvaten, waarbij de arts contrastvloeistof in de hersenen spuit en zo kan vaststellen of er nog bloed door de hersenen stroomt.

Tijdstip van overlijden
Het moment waarop de hersendood wordt vastgesteld, is het officiële tijdstip van overlijden. Deze definitieve diagnose kan dus pas worden gesteld nadat alle voorgeschreven onderzoeken zijn uitgevoerd.