E-biken door Zwitserland

Als Mercurius vlieg ik door het landschap, mijn voeten aangedreven door een onzichtbare kracht. Flyer heet mijn e-bike en hij doet wat hij belooft. Links de besneeuwde Alpentoppen, voor me golvende korenvelden. Het fietspad is autovrij en op dit traject heerlijk vlak. De komende drie ­dagen zullen we door het Bernerland rijden en door de Franstalige kantons langs de meren van Murten en Neuchâtel. We fietsen een combinatie van de Aare- en de Mittellandroute, een traject zonder veel hoogteverschillen maar met een enorme variatie aan natuurschoon en een rijke geschiedenis. Onze bagage wordt van hotel naar hotel apart vervoerd. Een fijn gevoel zo zonder ballast, met alleen een extra dynamo als reserve, een routekaart en een flesje water in de fietstas.

Typische winkelfaçaden
Drie steden op onze reis dragen het stempel van de Zähringers, de imposante dynastie die in de middeleeuwen heerste in het gebied van het Zwarte Woud tot diep in Zwitserland. Thun, waar we de avond ervoor met de trein zijn aangekomen, is er een sprekend voorbeeld van. Een wit sprookjesslot met vier torens, in de twaalfde eeuw door de Zähringers gebouwd, beheerst het silhouet van de stad. Het was eigenlijk een onbewoond casco, vertelt de gids, had een grote ridderzaal als enige ruimte en was dan ook uitsluitend bedoeld om de omgeving te imponeren. Vanuit het slot heb je een fraai uitzicht op de stad, het Meer van Thun en de Alpen. In het slotpark bevindt zich het oudste 360-graden schilderij ter wereld: het Wocher-panorama, dat een beeld geeft van de stad rond 1810.

In het plaveisel van de Hauptgasse, met zijn typische winkelfaçades in twee etages, vinden we opnieuw het wapen van de hertogen van Zähringen. De winkels in de souterrains werden vroeger rechtstreeks bevoorraad vanaf de Aare die er direct achter loopt. Nu wurmt de vuilniswagen zich stapvoets tussen de gevels met overhangende daklijsten. Andere historische accenten zijn de gildehuizen rond het marktplein, waaronder het voormalig bakkersgilde, nu ­Hotel Krone. Daar hebben we onze fietsen vanochtend in ontvangst genomen.

Inmiddels rijden we door bosachtig gebied langs de Aare, tussen Thun en Bern. Mijn hulpmotor heb ik na de eerste kilometers al uitgezet, het fietsen op dit vlakke stuk gaat als vanzelf. De rivier gaat van zwartgroen tot muntgroen; aan de andere kant van het pad stilstaand water, klei, kiezels en boomstronken. Bij hoogwater brengt de Aare waardevolle planten uit de Alpen mee, die in dit beschermde rivierlandschap goed gedijen. Via een openbare golfbaan en het vliegveldje Belp bereiken we de Zwitserse hoofdstad. Maar niet zonder een fikse klim bij Kehrsatz, waarbij de Flyer uitstekende diensten bewijst.

Sinds de Europese kampioenschappen voetbal in 2008 – toen het Nederlandse team drie keer op rij won en de stad veranderde in één juichende, oranje massa – is Bern Zwitserlands Oranjestad. De Berners waren verrukt. De Kornhausbrücke over de Aare, die hier tientallen meters in de diepte ligt en diepturquoise is, draagt nu het oranje naambordje Kornhausbrug. Bern behoort tot de beschermde stadsgezichten van de Unesco Werelderfgoed Lijst en is zeker een meerdaags bezoek waard.

Museaal decor
Maar we moeten verder. Het historische stadje Aarberg wacht ons op met zijn ovale marktpleintje met winkels en restaurantjes en zijn houten overdekte brug. Vanaf het terras van Hotel Krone, waar we logeren, genieten we van het uitzicht over plein en brug. Oldtimers en open sportwagens rijden af en aan. Een Franstalig bruiloftsgezelschap laat zich fotograferen voor het museale decor, waarvan de fundamenten stammen uit 1220. Franstalig Zwitserland is maar een paar kilometer verwijderd.

Toch begint de volgende dag bijna oer-Hollands, want we fietsen van Aarberg richting Murten op vlakke paden door de grootste moestuin van Zwitserland. Overal zijn plukkers bezig met oogsten: sla, bonen, aardbeien, maïs. Bij het plaatsje Kerzers verschijnen ook de groentekassen. Alleen aan de lieflijke heuvels van de Jura in de verte kun je zien dat je niet in het Westland bent.

Het is warm. Een zwart-witgevlekte hond tilt loom zijn kop op als we voorbijfietsen. Behalve een enkele jeep van een boer is er geen gemotoriseerd verkeer te bekennen. Via het regionale fietspad 44 arriveren we in Murten, aan het gelijknamige meer, de derde Zähringer stad van onze reis.  

Ansichtkaartachtig
Murten, dat hoog boven het meer uittorent, is zo mogelijk nog pittoresker dan Aarberg. Een stadsmuur waar je overheen kunt lopen, omringt het middeleeuwse stadje. Het heeft dezelfde overdekte arcaden aan weerszijden van de hoofdstraat als Thun en Bern. In een parallelstraat is een brocante-markt gaande, de terrassen zijn bomvol. Hoewel Murten tweetalig (Duits/Frans) is, begint het Frans te overheersen. Als we doorfietsen langs het meer, passeren we de taalgrens snel. In Avenches is de sfeer al definitief Frans. Het is ook meteen wat rommeliger en minder ansichtkaartachtig dan Aarberg en Murten. De Franse slag heeft beslist zijn charme.

Avenches, dat nu amper 3000 zielen telt, was met zijn 20.000 inwoners in de tweede eeuw de hoofdstad van het Romeinse Helvetische Rijk. Sinds 1995 trekt het Romeinse amfitheater met zijn zomeropera’s tienduizenden muziekliefhebbers naar het stadje. Het Romeinse museum is gevestigd in de toren van het amfitheater, dat als achterwand voor de openluchtuitvoeringen dient. Het plein voor het amfitheater staat vol met eettentjes; de laagstaande zon geeft de operagangers, die op houten banken pasta en crêpes zitten te eten, een gouden aureool.

Bij een snel invallende duisternis beleven we daarna Mozarts ‘Don Giovanni’ samen met vijfduizend anderen. Ondanks mijn extra lagen jasjes en sjaals huiver ik. Ook de wereldberoemde aria’s hebben het moeilijk in de openlucht. Omstreeks middernacht warmen we ons op met rode wijn in het Hôtel de Ville. Don Giovanni’s knecht Leporello komt ook binnen voor een afzakkertje.

Verstilde landweggetjes
Zondagmiddag in Yverdon-les- Bains. Een band speelt reli-pop op een terrein naast het Meer van Neuchâtel. Meisjes met tamboerijnen wiegen mee in het publiek. De binnenstad van Yverdon, oorspronkelijk een Romeinse badplaats, is uitgestorven. De beroemde Zwitserse pedagoog Pestalozzi, die hier begin 19de eeuw een jongensinternaat had, kijkt vanaf zijn sokkel neer op een leeg terrasje.

De laatste kilometers gingen langs moeraslandschappen en beschermde vogelbroedplaatsen bij het meer. We zijn over verstilde landweggetjes gereden, door piepkleine boerendorpjes en langs crucifixen aan ­akkers met veldbloemen. Geen ziel te bekennen in de wijde omgeving. Nergens heb ik de individuele vrijheid die een fietstocht biedt sterker gevoeld dan op zo’n moment. Nu, in Yverdon, onze eindbestemming, dreigt de drukkende hitte zich te ontladen in een onweer. Net op tijd leveren we de fietsen in op het station.

Zwitserland Praktisch

Fietsroutes
SchweizMobil (een soort ANWB, maar dan alleen voor niet-gemotoriseerd verkeer) heeft een perfect net van fiets-, wandel-, mountainbike-, skating- en kanoroutes uitgezet, die uniform bewegwijzerd zijn.
Er zijn ­negen nationale en tientallen regionale meest autovrije fietsroutes.

 

Arrangementen waarbij de bagage van hotel naar hotel wordt vervoerd, kunnen worden samengesteld via SwissTrails TEL 00-41-44 450 24 34 of www.swisstrails.ch.
Dat kan met ­eigen of met huurfietsen, met overnachtingen op boerderijen in het stro of in tophotels. Ook kunt u een tocht à la carte samenstellen uit een combinatie van routes (in Nederland biedt Cycletours een combitrip van SwissTrails aan). De combinatie van route 5 en route 8 van deze reportage is ook op gewone fietsen heel goed te doen. De (elektrische) fietsen staan klaar in het hotel of op het station en kunnen op het eindpunt ook weer bij het station worden ingeleverd.

Het is overal mogelijk het traject in te korten door de fietsen op de trein, bus of boot mee te nemen. SwissTrails heeft een helpdesk voor panne en advies, die elke dag tot 20 uur bereikbaar is. De bijbehorende officiële gidsjes zijn handzame boekjes met routekaarten, bezienswaardigheden en hoogteprofielen.

Bereikbaarheid
Per trein naar Zwitserland met de ICE-dagtrein Amsterdam-Basel of ­CityNightLine (in de CNL kunnen eigen fietsen vervoerd worden). TEL 71-513 70 08 of www.treinreiswinkel.nl
Of vliegen met Swiss naar Basel of Zürich TEL 0900-202 02 32 of www.swiss.com en aansluitend met trein/bus: www.swisstravelsystem.ch.