Erven en schenken: aangifte successierecht

Aangifteplicht na erfenis

Iedereen die iets erft van een in Nederland overleden erflater krijgt te maken met de aangifte successierecht: u moet belasting over de erfenis betalen. Volgens de wet hebt u een aangifteplicht. Dat betekent dat u aangifte moet doen wanneer u weet dat u meer dan de vrijstelling erft.

In de meeste situaties ontvangt u op initiatief van de belastinginspecteur een aangifteformulier successierecht. De inspecteur stuurt dit formulier wanneer hij meent dat er reden is aan te nemen dat de verkrijging hoger is dan de vrijstelling. Hij weet dat aan de hand van de aangifte inkomstenbelasting (box 1) en de vermogensrendementsheffing (box 3). Twijfelt de inspecteur of u aangifte moet doen, dan krijgt u een inlichtingenformulier. Blijkt hieruit dat er belasting verschuldigd is, dan volgt alsnog een aangifteformulier.

Overledene woonde in buitenland: successierecht? dubbele heffing?

Krijgt u een erfenis van een persoon die in het buitenland woonde en die daar korter dan tien jaar heeft gewoond? Dan moet u aangifte doen van dat wat u uit het buitenland erft. U doet deze aangifte bij de belastingdienst in Heerlen. Erfenissen van personen die langer dan tien jaar niet in Nederland wonen, zijn vrijgesteld van successierechten.

Het betalen van successierecht als de overledene korter dan tien jaar in het buitenland woonde, staat onder druk. De rechter heeft bepaald dat er geen dubbele heffing hoeft te worden betaald over een erfenis.

Dubbele heffing ontstaat als er geen verdrag is met het land waar de overledene woonde. Zowel in het woonland van de overledene als in Nederland wordt dan successierecht geheven. Met 'verdragslanden' speelt deze problematiek niet. De rechter vond dat dubbele heffing ook onjuist is bij niet-verdragslanden.
Heft de fiscus over een dergelijke erfenis belasting, teken dan bezwaar aan tegen deze aanslag.

Successierechten als erfgenaam in het buitenland woont

Erfgenamen die in het buitenland wonen en van u erven, betalen in Nederland successierechten. Daarbij is het niet van belang wat het land doet waar zij wonen, behalve als Nederland een verdrag ter voorkoming van dubbele heffing heeft met dat land. Heeft iemand die langer dan tien jaar in het buitenland woont nog onroerend goed of een bedrijf in Nederland, dan heeft Nederland het recht tot het heffen van het recht van overgang. Banksaldi vallen niet onder het recht van overgang. Dit recht is vergelijkbaar met de successierechten. Belangrijkste verschil: er zijn geen vrijstellingen van toepassing.

Waarde erfenis

De 'totale' erfenis is de som van alle schulden en bezittingen. Vaak bestaat onduidelijkheid over de waarde van de erfenis, vooral over de inboedel. Wat is een inboedel waard? Spullen die jarenlang intensief zijn gebruikt, hebben feitelijk geen economische waarde meer, maar vaak wel een emotionele waarde. In de regel moet een reële waarde worden opgegeven voor de boedel.

De waarde van de inboedel mag u schatten. Is de boedel al jaren hetzelfde, dan mag u er vanuit gaan dat de waarde nihil is (op eventuele waardevolle stukken na). De waarde van waardevolle stukken telt u op bij de bezittingen. Andere bezittingen die deel uitmaken van de erfenis moet u opgegeven volgens de waarde in het economisch verkeer (marktwaarde). Welk deel u krijgt van de erfenis hangt af van het wettelijk erfrecht of van 't testament van de overledene. Datgene wat u persoonlijk erft, vormt de basis van de aangifte.

Aangifte doen van de erfenis

Wie de aangifte doet, hangt af van uw persoonlijke wensen of de afspraken binnen de groep van erfgenamen. Soms stelt de wet wie de aangifte doet, bijvoorbeeld voor erfgenamen van buiten Nederland en voor minderjarige kinderen. De inspecteur stuurt het aangifteformulier naar het adres van één van de erfgenamen, in de praktijk vaak de partner. Het is handig om de aangifte over de hele erfenis in één keer te doen. De erfenis kan dan netto worden uitgekeerd en als de inspecteur vragen heeft over de aangifte, kan één 'centrale' persoon deze beantwoorden. Dit kan dan gebeuren door de persoon die de verdeling van de erfenis verzorgt (de executeur testamentair) of door een derde, bijvoorbeeld de notaris.

Aangiftebiljet

• De inspecteur stuurt u na ongeveer vier maanden een aangiftebiljet. Dit moet u binnen acht maanden ingevuld terugzenden.
• Ontvangt u geen formulier en meent u dat u aangifte moet doen, vraag dan uiterlijk na acht maanden zelf een formulier aan. Op het aangifteformulier dat u ontvangt staat wanneer u uiterlijk het formulier moet hebben ingediend.
• Let goed op deze datum, want ook als u niet met opzet of door grove schuld te laat aangifte doet, kan er een verzuimboete worden geheven. Voorziet u dat u de gestelde aangiftetermijn niet gaat halen? Vraag dan de inspecteur om uitstel.

Lees meer over erven en schenken: 

1. Erven & schenken voorbeeld: verwerpen van de erfenis
2. Erven & schenken voorbeeld: wat erven de kinderen bij hertrouwen ouder?
3. Erven & schenken voorbeeld: wie erft wat als u getrouwd of alleenstaand bent?
4. Erven & schenken voorbeeld: schenken aan kinderen met testament 
5. Erven & schenken: de belastingdienst
6. Erven & schenken: het testament
7. Erven & schenken: onterven of uitsluiten
8. Erven & schenken: rechten en plichten van de langstlevende
9. Erven & schenken: schulden erven en een erfenis (niet) aanvaarden
10. Erven & schenken: vraag en antwoord
11. Erven & schenken: wie erft wat?
12. Erven & schenken: zonder kinderen