Soms draait een geboekte vakantie uit op een teleurstelling omdat het reisbureau de boel flest of de reisorganisatie failliet gaat. Wat kunnen we doen om de kans op missers zo klein mogelijk te maken?
Honderden mensen hadden in juni via de website villaspanjehuren.nl in Spanje een villa gehuurd, voor gemiddeld ruim €1000. Toen de eerste vakantiegangers op de bestemming aankwamen, bleken deze villa’s niet te bestaan of waren ze al aan anderen verhuurd. Ruim vijfhonderd vakantiegangers werden gedupeerd. In totaal is er bijna €1 miljoen met de oplichting gemoeid. De man achter de malafide internetsite vluchtte en werd in oktober in Spanje gearresteerd.
In februari vorig jaar werd de voormalige eigenaar van een Arnhems reisbureau gearresteerd. Hij had dure kerstreizen naar Brazilië verkocht, maar die reizen had hij nooit geboekt. Hij stak het geld van de vakantiegangers in eigen zak en vertrok met zijn gezin naar... Brazilië.
Bij zulke vormen van oplichting zijn de gedupeerden hun geld kwijt. Ze kunnen aangifte doen bij de politie, maar het is de vraag of ze ooit iets van hun geld zullen terugzien.
Bescherming bij faillissement
Vakantiegangers lopen ook risico als de reisorganisatie failliet gaat. Op papier is het allemaal wel goed geregeld, want iedere reisorganisatie is wettelijk verplicht maatregelen te nemen voor het geval het failliet gaat. Daardoor kan de reisorganisatie vooruitbetaald geld terugbetalen of zorgen dat een andere organisatie de geboekte reis uitvoert.
Maar: deze verplichting geldt alleen voor pakketreizen. Dat is de combinatie van minimaal één overnachting plus bijvoorbeeld vervoer en/of een excursie. Voor het boeken van een los vliegticket of losse accommodatie geldt de wettelijke verplichting niet.
De Consumentenautoriteit controleert of reisorganisatoren daadwerkelijk aan deze verplichtingen voldoen. Zo niet, dan wordt de touroperator aangeschreven en desnoods voor de rechter gesleept. In april heeft de rechter de eerste touroperator veroordeeld. In het najaar had de Consumentenautoriteit nog eens vijftien reisorganisatoren op de korrel.
Overigens hoeft een faillissement van een reisbureau niet meteen desastreus te zijn voor de consument. Wie een vakantie boekt bij een reisbureau, gaat namelijk geen overeenkomst aan met het reisbureau, maar met de touroperator. Gaat een reisbureau failliet, dan heeft de touroperator een uitvoeringsplicht, ook als het reisbureau nog niet alles heeft betaald.
En als de touroperator in de problemen komt en reis niet door kan gaan, dan kunt u als vakantieganger een beroep doen op de garantieregeling.
Gratis garantie
Een reisorganisatie kan op een eenvoudige manier aan de wettelijke eisen voldoen, door deelnemer te worden van de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR). Deze stichting garandeert vooruitbetaalde reisgelden en zorgt ook dat verblijf en terugreis worden geregeld als vakantiegangers al op pad zijn. Onder de garantie vallen reis-, vervoers- en verblijfsovereenkomsten, behalve los geboekte vliegtickets. Ruim 95 procent van de geboekte reizen valt onder de SGR. De garantie is voor de vakantieganger sinds 1999 gratis.
Aangesloten reisorganisaties zijn herkenbaar aan het SGR-logo, maar dat logo geeft geen absolute zekerheid dat een organisatie ook daadwerkelijk deelnemer is. Misbruik komt af en toe voor; zeker op internet is het kopiëren van een logo eenvoudig. Wie geen enkel risico wil lopen, kan op de internetsite van de SGR (www.sgr.nl) controleren of een bedrijf echt deelnemer is.
Mazen in de wet
Een reisorganisatie die geen SGR-deelnemer is, moet zelf iets regelen. Het is verstandig voor het boeken te vragen of en hoe dit is gedaan. Weliswaar controleert de Consumentenautoriteit of iedere reisorganisatie een garantieregeling heeft, maar malafide reisbureaus kunnen altijd door de mazen van de wet proberen te glippen.
Zo’n 85 tot 90 procent is lid van de ANVR (Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen). ANVR-leden zijn verplicht zich aan te sluiten bij de SGR. Bij boekingen gelden de ANVR-voorwaarden en is het reisbureau aangesloten bij de geschillencommissie. Leden voeren het ANVR-logo, maar ook hier komt misbruik voor. Op de ANVR-site (www.anvr.nl) is te controleren of een reisorganisatie daadwerkelijk lid is.
Nog eens controleren...
Toch kan het nog steeds misgaan. Doorslaggevend bij de garantie is namelijk de situatie op de datum van boeking. Bij het faillissement van Golden Tours in Hoofddorp, afgelopen zomer, bleek dat deze touroperator gedurende ongeveer zes weken lang niet aangesloten was bij de SGR. Reizigers die in die periode hun reis boekten, waren niet alleen hun reis, maar ook hun geld kwijt. Reizigers die eerder of later hadden geboekt, kregen hun geld terug. Het is daarom essentieel op de dag van boeking nog eens te controleren of de reisorganisator nog steeds SGR-deelnemer is.
Vroegbetaalkorting
Golden Tours was overigens uit de SGR gezet omdat deze reisorganisator vroegbetaalkortingen gaf. Dat mogen SGR-deelnemers sinds juni 2008 niet meer. In het verleden gaven sommige reisorganisatoren hun klanten korting als ze bij boeking direct het volledige bedrag betaalden. Voor SGR is het nadeel van vroege betaling, dat het de schade bij een faillissement vergroot.
De garantieregeling is niet 100 procent dekkend. In de eerste plaats valt het boeken van een los vliegticket dus niet onder een garantieregeling. Bij faillissement van een luchtvaartmaatschappij staan de passagiers met lege handen. De kans dat grote luchtvaartmaatschappijen failliet gaan is niet groot. Maar een kleine maatschappij als Sky Europe viel in augustus om. En enkele jaren geleden ging Air Holland bijna op de fles. Verschillende reisbureaus bieden daarom een losse ticketverzekering aan, waarmee een reiziger voor een paar euro het risico kan afdekken.
Een tweede uitzondering is ingewikkelder, en speelt bij de vakantieganger die via het reisbureau zijn eigen, specifieke vakantie samenstelt. Het reisbureau boekt alle onderdelen die de klant wenst, zoals vlucht, verblijf en autohuur. Vaak regelt een vakantieganger ter plekke ook zaken zelf.
Het is de vraag of het een pakketreis is, als alle onderdelen los worden geboekt. Is het geen pakketreis, dan zouden de leveringsvoorwaarden van de luchtvaartmaatschappij, hotel en autoverhuurder van toepassing zijn en zou de vakantieganger zelf verantwoordelijk zijn voor de onderlinge relatie. Als er iets mis gaat, kan de vakantieganger niet aankloppen bij zijn reisbureau. Mocht het wél een pakketreis zijn, dan treedt het reisbureau op als touroperator, met alle rechten en plichten die daarbij horen.
De rechter bepaalt
Voor de vakantieganger is dit verwarrend: wanneer is het een pakketreis en wanneer niet? Daarom is de reisbranche naar de rechter gestapt, maar dat heeft nog niet tot duidelijkheid geleid. Het gerechtshof in Arnhem heeft bepaald dat van geval tot geval moet worden vastgesteld of het reisbureau optreedt als touroperator of niet.
Een annulerings- en/of reisverzekering biedt geen soelaas bij een faillissement van de reisorganisatie. Die schade hoort vergoed te worden door een garantiefonds en wie boekt bij een bureau dat daarbij niet is aangesloten, neemt zelf een risico. Daar draait de verzekeraar niet voor op.
- Plus Magazine
