Pensioen: komt u straks nog rond?

Mijn pensioen? Dat komt wel goed. Althans, zo hebben we er jarenlang over gedacht. Die tijd lijkt voorbij. Door de crisis zijn miljarden op de beurs verdampt. En zo is óók pensioengeld verdwenen. Maakt u zich nu meer zorgen over uw pensioen?

Deze en andere vragen stelden we aan in totaal 839 lezers van Plus Magazine en bezoekers van Plusonline.nl. Uit deze Plus-enquête blijkt dat één op de drie ondervraagden zich nu meer of veel meer zorgen over het pensioen maakt dan een jaar geleden. Opvallend: de meerderheid (61 procent) maakt zich niet meer of minder zorgen. Zij denken blijkbaar dat het allemaal wel goed komt.

Pensioen op losse schroeven

Maar komt het wel goed? Het pensioen bestaat voor de meeste mensen uit drie delen. Ten eerste is er de AOW, het staatspensioen. Daarnaast bouwen we een pensioen op via de werkgever. Meestal in een bedrijfstakpensioenfonds, zoals het ABP voor ambtenaren, en Zorg & Welzijn voor de zorg. En tot slot is er nog het privé-pensioen dat iemand zelf bij elkaar spaart. Die drie onderdelen (AOW, werk en privé) vormen samen het pensioen.

Alledrie staan ze nu op losse schroeven. Ten eerste wordt er gemorreld aan de AOW. De toeslag voor de jongere partner zou pas vanaf 2015 verdwijnen, maar dreigt nu al vanaf 2011 te worden geschrapt voor iedereen met een partner die dan jonger is dan 55 jaar. Dat kan gedupeerden zo'n € 600 per maand schelen.

Ook de pensioenleeftijd staat ter discussie. Wordt het 65 of toch 67 jaar? Bij het ter perse gaan van dit nummer is daar het laatste woord nog niet over gezegd. 55 procent van de ondervraagden vindt het verhogen van de pensioenleeftijd naar 67 jaar in elk geval een slecht idee.

Ook bij het werkgeverspensioen rommelt het. Zo'n 75 procent van de Nederlanders bouwt pensioen op bij een bedrijfstakpensioenfonds. De in totaal 83 fondsen waren in het derde kwartaal van 2008 goed voor 522 miljard euro aan vermogen. Eind 2008 is daar nog 450 miljard euro van over. Het oordeel van de ondervraagden is daarom hard: 60 procent vindt dat de fondsen er een potje van hebben gemaakt. Bijna de helft vindt dat beleggen door deze fondsen verboden zou moeten worden.

En dan zijn er nog de privé-pensioenen. Het hangt er natuurlijk vanaf hoe het geld geparkeerd is, maar tal van privé-pensioenen hebben een deuk opgelopen door de crisis. Soms is een deel van het geld belegd op de beurs. Anderen zitten opgescheept met een woekerpolis.

Geen blijvend probleem

'Mensen lijken verward over het pensioen', zegt Gerard Riemen, directeur van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen, als hij de cijfers ziet. 'Aan de ene kant is er een behoorlijk vertrouwen, aan de andere kant vindt een flink deel dat we er een potje van hebben gemaakt. Toch is niet alle zorg terecht. Er is veel te doen geweest over de zogeheten dekkingsgraad. Als die 100 procent is, kan een fonds direct aan alle huidige en toekomstige verplichtingen voldoen.

Dat wil zeggen: alle pensioenen van alle deelnemers betalen. Door de crisis hebben veel fondsen nu een te lage dekkingsgraad, maar dat hoeft geen blijvend probleem te zijn. Ze hebben nu nog genoeg geld om de komende tientallen jaren de pensioenen te betalen. Alleen voor de jonge deelnemers zou er dan op papier na veertig of vijftig jaar misschien niet genoeg geld zijn als de dekkingsgraad zich niet herstelt. Maar de kans is groot dat het vermogensverlies op de beurs in de loop van de tijd wordt teruggewonnen. En dat de rente weer omhoog gaat.'

Desondanks vindt een groot deel van de ondervraagden (44 procent) dat het maar eens afgelopen moet zijn met pensioenfondsen die beleggen met ons geld. 'Maar als ze niet meer beleggen, zou het opbouwen van pensioenen veel duurder worden', zegt Riemen. 'Risico werkt namelijk twee kanten op: het kan geld kosten, maar ook opleveren. Nu bestaat minder dan de helft van het pensioen dat iemand uiteindelijk krijgt uit de premie; de rest is rendement. Om dat te halen, moet je naar de beurs. We hebben nu alleen de uitzonderlijke pech dat het overal tegelijkertijd slecht gaat.'

Pensioenfondsen zullen dus ook in de toekomst blijven beleggen. Wel vindt Riemen dat de fondsen beter moeten informeren over de manier van beleggen, de risico's en mogelijke voordelen die daarbij horen. Want 'dat het wel goed zit', daar kunnen we niet langer klakkeloos vanuit gaan. Wie zich nu zorgen maakt over het pensioen, kan beter erachter proberen te komen hoe het écht zit met het pensioen.