We kiezen steeds vaker voor medische behandelingen buiten Nederland. En zorgverzekeringen leggen ook steeds vaker lijntjes met onze buurlanden. Waar moet je als ‘medisch toerist’ op letten?
Naar schatting 1 à 2 procent van alle medische behandelingen die Nederlanders jaarlijks ondergaan, wordt in het buitenland uitgevoerd. Dat gaat al gauw om tienduizenden patiënten. En het aantal stijgt. Bij zorgverzekeraar Univé/VGZ bijvoorbeeld worden per jaar zo’n twintigduizend verzekerden over de grens geholpen. Bij CZ zijn dat er circa tienduizend en bij Zilveren Kruis Achmea vierduizend. Het gaat dan om geplande, medisch noodzakelijke zorg, die (deels) door de zorgverzekeraar wordt vergoed. Meer dan 90 procent van de buitenlandse behandelingen vindt plaats in België of Duitsland, op grote afstand gevolgd door landen als Frankrijk, Spanje en Turkije.
Soms gaan patiënten op aanraden van hun zorgverzekeraar naar het buitenland, maar in verreweg de meeste gevallen vragen ze zelf om een behandeling over de grens. De belangrijkste reden: je bent er sneller aan de beurt. En soms ook zit de beste specialist in het buitenland. Voor bewoners van de grensstreek is een ziekenhuis in België of Duitsland simpelweg dichterbij.
Zorgverzekeraars sluiten contracten met zorgaanbieders, zoals huisartsen, ziekenhuizen en fysiotherapeuten. In veel polissen staat dat als u naar zo’n gecontracteerde aanbieder gaat, u de kosten 100 procent vergoed krijgt. Bovendien betaalt de verzekeraar de rekening dan rechtstreeks aan de instelling of behandelaar.
Om hun klanten goed van dienst te zijn, sluiten steeds meer verzekeraars ook contracten af met zorgaanbieders in België of Duitsland. Kiest u voor zo’n gecontracteerde instelling, dan wordt de zorg op dezelfde manier vergoed als in Nederland.
U rekent in eerste instantie zelf met de zorgaanbieder af. Vervolgens kunt u – een deel van – de kosten terugvragen aan uw verzekeraar. Het totale bedrag telt mee voor uw Nederlandse eigen risico.
Er zit nóg een addertje onder het gras. De vergoeding van niet-gecontracteerde zorg is nooit hoger dan het bedrag dat een vergelijkbare behandeling in Nederland zou hebben gekost. Stel: een bepaalde ingreep kost in Nederland gemiddeld €1000, maar €1500 bij het ziekenhuis dat u in Duitsland hebt uitgekozen. In dat geval kunt u in principe niet meer dan €1000 vergoed krijgen, ook al staat in de verzekeringsvoorwaarden een vergoeding van 100 procent. In de praktijk zal dit struikelblok niet al te hoog zijn, omdat de zorgkosten in andere landen vaak juist lager liggen.
Het deel dat u eventueel zelf moet bijbetalen, mag volgens EU-richtlijnen nooit zo hoog zijn dat de zorg in het buitenland daarmee ‘onbereikbaar’ wordt. Helaas zijn daar geen duidelijke regels voor. Als de kosten van een huisartsconsult in België €30 zijn en de verzekeraar vergoedt de helft, dan is dat waarschijnlijk geen belemmering. Maar betaalt de verzekeraar slechts 70 procent van een operatie van €20.000, dan is dat andere koek.
Uw verzekeraar mag uw verzoek alleen weigeren als de behandeling niet binnen de Nederlandse zorgwetgeving valt, binnen een redelijke termijn in Nederland zou kunnen plaatsvinden (zes weken voor dagopname en zeven weken voor behandeling in een kliniek) of niet wetenschappelijk bewezen (oftewel: experimenteel) is.
Het E112-formulier is een soort garantieverklaring voor de zorgaanbieder in het buitenland. Als u het aan de betreffende instelling of arts geeft, worden de kosten van uw behandeling rechtstreeks voldaan. Dat geldt in ieder geval voor zorg waarvoor u in het ziekenhuis moet worden opgenomen (intramurale zorg). Voor poliklinische zorg of een dagbehandeling (extramurale zorg) vragen buitenlandse ziekenhuizen soms een voorschot, maar ook dan moeten ze het E112 als betalingsgarantie accepteren.
Het formulier wordt alleen geaccepteerd door ziekenhuizen en artsen die in hun land bij een ziekenfonds zijn aangesloten. Is dat niet het geval (bijvoorbeeld bij een privékliniek) en hebt u wel toestemming voor de behandeling gekregen, vraag uw verzekeraar dan om een financiële garantieverklaring met daarin het maximaal te vergoeden bedrag. Door die aan uw behandelaar te overhandigen, kunt u mogelijk voorkomen dat u de rekening eerst zelf moet voldoen. Zeker bij dure operaties is dat prettig.
Sommige landen vragen een eigen bijdrage voor ziekenhuisopname. In België is dat €14,14 per dag, in Duitsland €10 per dag gedurende maximaal 28 dagen. Die kosten zijn voor eigen rekening, tenzij ze zijn opgenomen in uw aanvullende verzekering. Dat geldt óók als u een E112-formulier hebt.
Extra kosten zoals het gebruik van tv en telefoon, een eersteklas kamer of de inschakeling van een tolk worden door het buitenlandse ziekenhuis bij u persoonlijk in rekening gebracht en worden niet vergoed.
Overigens vallen dit soort extra uitgaven in het buitenland vaak wel lager uit dan in Nederland. In België kost een privékamer maar €30 extra. Voor nog eens €15 extra mag de partner blijven slapen.
Reguliere reis- en annuleringsverzekeringen hebben standaard in hun voorwaarden opgenomen dat geplande medische zorg is uitgesloten van dekking. Daar hebt u in zo’n geval dus niets aan.
Als uw verzekeraar niet reageert of voet bij stuk houdt, kunt u zich wenden tot de Ombudsman Zorgverzekeringen. Die bekijkt of de zaak door bemiddeling is op te lossen. Zo’n bemiddelingstraject duurt ongeveer acht weken en is gratis. Lukt dat niet, dan kunt u terecht bij de Geschillencommissie Zorgverzekeringen (SKGZ). Hebt u een rechtsbijstandsverzekering, dan kunnen de adviseurs u daarbij mogelijk terzijde staan. De geschillencommissie geeft een bindend advies (eveneens gratis). Dat betekent dat u en uw zorgverzekeraar zich aan de uitspraak moeten houden.
Om er zeker van te zijn dat uw dossier goed terecht komt, kunt u dat het beste zelf uit het buitenland meenemen. Mocht zich een complicatie voordoen, dan hebben de behandelaars in Nederland in ieder geval direct alle gegevens voorhanden.
Als er terug in Nederland een complicatie optreedt, zijn Nederlandse artsen en ziekenhuizen verplicht u te helpen. Omdat de buitenlandse aanbieder verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de geboden zorg, zal uw zorgverzekeraar in dat geval soms proberen de kosten daarvan op hem te verhalen.
Tot slot: overleg vóór uw vertrek naar het buitenland met uw huisarts of het verstandig is bij terugkomst een test te laten doen voor besmetting met de ziekenhuisbacterie MRSA. Zonder zo’n test wordt u in Nederland bij opname na een complicatie mogelijk in de quarantaineafdeling van een ziekenhuis geplaatst.
De meeste zorgverzekeraars bieden op hun website een overzicht van welke behandelingen in het buitenland (geheel of gedeeltelijk) worden vergoed. Een overzicht waarin u het buitenlandaanbod van alle zorgverzekeraars kunt vergelijken, is er helaas niet.
Informatie over de Ombudsman Zorgverzekeringen en de Geschillencommissie Zorgverzekeringen vindt u op www.skgz.nl, T 030–698 83 60.
Soms gaan patiënten op aanraden van hun zorgverzekeraar naar het buitenland, maar in verreweg de meeste gevallen vragen ze zelf om een behandeling over de grens. De belangrijkste reden: je bent er sneller aan de beurt. En soms ook zit de beste specialist in het buitenland. Voor bewoners van de grensstreek is een ziekenhuis in België of Duitsland simpelweg dichterbij.
Werelddekking
Uw Nederlandse zorgverzekering heeft een werelddekking. Dat betekent dat u met uw zorgverzekeringspas overal ter wereld gedekt bent voor medische kosten. Voorwaarde is wel dat die zorg onder de polisvoorwaarden van uw verzekeringspakket (basisverzekering plus eventuele aanvullende verzekeringen) valt.Zorgverzekeraars sluiten contracten met zorgaanbieders, zoals huisartsen, ziekenhuizen en fysiotherapeuten. In veel polissen staat dat als u naar zo’n gecontracteerde aanbieder gaat, u de kosten 100 procent vergoed krijgt. Bovendien betaalt de verzekeraar de rekening dan rechtstreeks aan de instelling of behandelaar.
Om hun klanten goed van dienst te zijn, sluiten steeds meer verzekeraars ook contracten af met zorgaanbieders in België of Duitsland. Kiest u voor zo’n gecontracteerde instelling, dan wordt de zorg op dezelfde manier vergoed als in Nederland.
Zelf afrekenen
Voor buitenlandse zorgaanbieders waar uw verzekeraar géén contract mee heeft, gelden – weer: afhankelijk van uw polis – andere regels. In dat geval is het verstandig vooraf toestemming te vragen. Zelfs als u goedkeuring krijgt, bestaat de kans dat men slechts een deel van de kosten vergoedt. Toestemming vooraf is dus niet hetzelfde als alles betaald krijgen.U rekent in eerste instantie zelf met de zorgaanbieder af. Vervolgens kunt u – een deel van – de kosten terugvragen aan uw verzekeraar. Het totale bedrag telt mee voor uw Nederlandse eigen risico.
Er zit nóg een addertje onder het gras. De vergoeding van niet-gecontracteerde zorg is nooit hoger dan het bedrag dat een vergelijkbare behandeling in Nederland zou hebben gekost. Stel: een bepaalde ingreep kost in Nederland gemiddeld €1000, maar €1500 bij het ziekenhuis dat u in Duitsland hebt uitgekozen. In dat geval kunt u in principe niet meer dan €1000 vergoed krijgen, ook al staat in de verzekeringsvoorwaarden een vergoeding van 100 procent. In de praktijk zal dit struikelblok niet al te hoog zijn, omdat de zorgkosten in andere landen vaak juist lager liggen.
Het deel dat u eventueel zelf moet bijbetalen, mag volgens EU-richtlijnen nooit zo hoog zijn dat de zorg in het buitenland daarmee ‘onbereikbaar’ wordt. Helaas zijn daar geen duidelijke regels voor. Als de kosten van een huisartsconsult in België €30 zijn en de verzekeraar vergoedt de helft, dan is dat waarschijnlijk geen belemmering. Maar betaalt de verzekeraar slechts 70 procent van een operatie van €20.000, dan is dat andere koek.
Rechten als EU-burger
Wilt u voor een behandeling naar een land in de Europese Unie, Noorwegen, Zwitserland, IJsland of Liechtenstein? Dan kunt u, behalve op uw zorgpolis, ook aanspraak maken op uw rechten als Europees burger. De Europese wetgeving zegt namelijk dat u vrij bent om u te laten behandelen binnen de EU plus de vier eerder genoemde landen. U moet dan wel schriftelijk toestemming aan uw zorgverzekeraar vragen. Als het om specialistische zorg gaat, heeft u daarvoor – net als in Nederland – een verwijsbrief van uw huisarts of specialist nodig.Uw verzekeraar mag uw verzoek alleen weigeren als de behandeling niet binnen de Nederlandse zorgwetgeving valt, binnen een redelijke termijn in Nederland zou kunnen plaatsvinden (zes weken voor dagopname en zeven weken voor behandeling in een kliniek) of niet wetenschappelijk bewezen (oftewel: experimenteel) is.
Garantie: E112-formulier
Wanneer uw verzekeraar toestemming geeft, ontvangt u een zogenoemd E112-formulier. In dat geval doet het er niet toe of de zorg eventueel duurder is dan het gangbare Nederlandse tarief, ook al doen verzekeraars het soms anders geloven. Met een E112-formulier hoeft u zelf dus niets van de behandelkosten te betalen.Het E112-formulier is een soort garantieverklaring voor de zorgaanbieder in het buitenland. Als u het aan de betreffende instelling of arts geeft, worden de kosten van uw behandeling rechtstreeks voldaan. Dat geldt in ieder geval voor zorg waarvoor u in het ziekenhuis moet worden opgenomen (intramurale zorg). Voor poliklinische zorg of een dagbehandeling (extramurale zorg) vragen buitenlandse ziekenhuizen soms een voorschot, maar ook dan moeten ze het E112 als betalingsgarantie accepteren.
Het formulier wordt alleen geaccepteerd door ziekenhuizen en artsen die in hun land bij een ziekenfonds zijn aangesloten. Is dat niet het geval (bijvoorbeeld bij een privékliniek) en hebt u wel toestemming voor de behandeling gekregen, vraag uw verzekeraar dan om een financiële garantieverklaring met daarin het maximaal te vergoeden bedrag. Door die aan uw behandelaar te overhandigen, kunt u mogelijk voorkomen dat u de rekening eerst zelf moet voldoen. Zeker bij dure operaties is dat prettig.
Let op extra kosten
Kosten voor de reis en het verblijf in het buitenland worden niet vergoed. Voor medisch noodzakelijk vervoer gelden dezelfde polisvoorwaarden als in Nederland. Verwacht uw buitenlandse arts dat u daarvan gebruik zult moeten maken? Vraag daar dan vóóraf toestemming voor aan uw zorgverzekeraar. Doet u dat niet en blijkt naderhand dat de kosten niet onder de Nederlandse verzekeringsvoorwaarden vallen, dan moet u die alsnog zelf betalen.Sommige landen vragen een eigen bijdrage voor ziekenhuisopname. In België is dat €14,14 per dag, in Duitsland €10 per dag gedurende maximaal 28 dagen. Die kosten zijn voor eigen rekening, tenzij ze zijn opgenomen in uw aanvullende verzekering. Dat geldt óók als u een E112-formulier hebt.
Extra kosten zoals het gebruik van tv en telefoon, een eersteklas kamer of de inschakeling van een tolk worden door het buitenlandse ziekenhuis bij u persoonlijk in rekening gebracht en worden niet vergoed.
Overigens vallen dit soort extra uitgaven in het buitenland vaak wel lager uit dan in Nederland. In België kost een privékamer maar €30 extra. Voor nog eens €15 extra mag de partner blijven slapen.
Reguliere reis- en annuleringsverzekeringen hebben standaard in hun voorwaarden opgenomen dat geplande medische zorg is uitgesloten van dekking. Daar hebt u in zo’n geval dus niets aan.
Klagen kan
Om onaangename financiële verrassingen achteraf te voorkomen, is het verstandig altijd vooraf toestemming aan uw zorgverzekeraar te vragen voor uw behandeling. Wijst die uw verzoek af, dan kunt u een bezwaarschrift indienen. Zo’n klacht kan zowel voor als na de behandeling worden verstuurd.Als uw verzekeraar niet reageert of voet bij stuk houdt, kunt u zich wenden tot de Ombudsman Zorgverzekeringen. Die bekijkt of de zaak door bemiddeling is op te lossen. Zo’n bemiddelingstraject duurt ongeveer acht weken en is gratis. Lukt dat niet, dan kunt u terecht bij de Geschillencommissie Zorgverzekeringen (SKGZ). Hebt u een rechtsbijstandsverzekering, dan kunnen de adviseurs u daarbij mogelijk terzijde staan. De geschillencommissie geeft een bindend advies (eveneens gratis). Dat betekent dat u en uw zorgverzekeraar zich aan de uitspraak moeten houden.
Nazorg in Nederland
Als u kiest voor niet-gecontracteerde buitenlandse zorg, worden uw eigen huisarts en specialist(en) meestal niet automatisch van uw behandeling op de hoogte gesteld. Spreek dus duidelijk met uw buitenlandse arts af dat zij van hem een verslag (in het Nederlands, Engels of Duits) ontvangen, inclusief een opsomming van de medicijnen die u hebt (mee)gekregen. Zo nodig kan hij ook contact opnemen met uw arts(en) in Nederland om afspraken te maken over controle en nazorg.Om er zeker van te zijn dat uw dossier goed terecht komt, kunt u dat het beste zelf uit het buitenland meenemen. Mocht zich een complicatie voordoen, dan hebben de behandelaars in Nederland in ieder geval direct alle gegevens voorhanden.
Als er terug in Nederland een complicatie optreedt, zijn Nederlandse artsen en ziekenhuizen verplicht u te helpen. Omdat de buitenlandse aanbieder verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de geboden zorg, zal uw zorgverzekeraar in dat geval soms proberen de kosten daarvan op hem te verhalen.
Tot slot: overleg vóór uw vertrek naar het buitenland met uw huisarts of het verstandig is bij terugkomst een test te laten doen voor besmetting met de ziekenhuisbacterie MRSA. Zonder zo’n test wordt u in Nederland bij opname na een complicatie mogelijk in de quarantaineafdeling van een ziekenhuis geplaatst.
Medisch toerisme?
Diverse (reis)organisaties hebben zich gespecialiseerd in zorg in het buitenland en zij kunnen u in principe alles uit handen nemen. Dat klinkt mooi, maar bedenk: de sector staat nog in de kinderschoenen. Zorg- en reisverzekeringen dekken over het algemeen alleen de kosten van acute medische hulp in het buitenland. Medisch toerisme (vakantie met als doel een operatie) is meestal in de voorwaarden uitgesloten. Dat geldt voor de kosten van de medische ingreep, maar ook als er tijdens de reis iets fout gaat kunt u de kosten ervan niet op uw verzekeraar verhalen. Voorzichtigheid is dus geboden. En overleg in elk geval met uw (huis)arts en uw zorgverzekeraar.Meer weten?
Op www.kiesbeter.nl/medischeinformatie/Dossiers/Grensoverschrijdende_zorg/ vindt u een dossier met heldere uitleg over zorg in het buitenland.De meeste zorgverzekeraars bieden op hun website een overzicht van welke behandelingen in het buitenland (geheel of gedeeltelijk) worden vergoed. Een overzicht waarin u het buitenlandaanbod van alle zorgverzekeraars kunt vergelijken, is er helaas niet.
Informatie over de Ombudsman Zorgverzekeringen en de Geschillencommissie Zorgverzekeringen vindt u op www.skgz.nl, T 030–698 83 60.
