Collectief pensioen niet altijd beter

Onderzoek

Er is veel te doen over het nieuwe pensioenstelsel, dat individueler wordt: straks krijgt iedereen min of meer zijn of haar eigen pensioenpotje.

Altijd is gedacht dat een collectief opgebouwd pensioen zou leiden tot een beter pensioen. Dat was misschien waar toen veel deelnemers in pensioenfondsen nog jong waren, maar dat voordeel is aan het verdwijnen. Onderzoekers van het Centraal Plan Bureau en onderzoeksnetwerk Netspar onderzochten in 2014 al de verschillen tussen een collectief opgebouwd pensioen en een pensioen dat individueel is opgebouwd. Het verschil tussen beiden is onder invloed van de vergrijzing geslonken tot maximaal 3 procent.

Hier leest u meer over verschillende pensioenvormen.

Volgens de onderzoekers is een vergelijkbaar pensioenplan op te zetten door gebruik te maken van een beleggingsmix en het op te bouwen pensioen af te stemmen op de leeftijd.

Oorzaak: vergrijzing

Dat de vergrijzing het collectief opgebouwde pensioen minder aantrekkelijk maakt, komt doordat de inleg van pensioenpremie niet in verhouding staat tot het opgebouwde pensioenkapitaal in de fondsen en het pensioen dat is toegezegd. De pensioenfondsen worden daardoor, net als bij individuele fondsen, steeds afhankelijker van het beleggingsrendement.

Anders gezegd, het pensioenstelsel zoals het nu is, met daarin een belofte voor een pensioen gebaseerd op het salaris, wordt veel duurder. Het rendement dat daarvoor nodig is, kunnen de fondsen nooit op de beurs behalen. Dat betekent dat de premie fors omhoog zou moeten. Nu werken we ongeveer 1 dag per week voor ons pensioen bij een full time baan. Om pensioenen in de huidige vorm te kunnen blijven betalen, zou dat 1,5 tot 2 dagen worden.

Voordeel collectief fonds

Toch heeft een collectief fonds nog wel een voordeel ten opzichte van de individuele fondsen: risico’s kunnen gespreid worden over meerdere generaties, wat ervoor zorgt dat de beleggingshorizon langer is. Individuele regelingen zijn daarentegen transparanter, want die zijn niet gebaseerd op en belofte die in de praktijk niet meer waar te maken valt. In plaats daarvan bouw je een pensioenkapitaal op en vormt dat de basis voor het latere pensioen.

Bij de berekeningen zijn de onderzoekers er van uitgegaan dat ook bij de individuele fondsen doorbelegd wordt nadat de pensioengerechtigde leeftijd is bereikt.