Aan de komende Tweede Kamerverkiezingen doet een recordaantal partijen mee, namelijk 37. Vier jaar geleden waren dat er nog 28. Dit betekent dat er veel kleine en soms nieuwe partijen meedoen. Maar hoeveel zin heeft het om op zo’n kleine partij te stemmen?
Van de 37 politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen, hebben er 24 nog nooit in de Kamer gezeten. Volgens de meest actuele peilingen zijn er 4 nieuwkomers die kans maken op één of meer Kamerzetels: Volt, Bij1, JA21 en Code Oranje.
Samen maakt sterk
Kleine partijen kunnen toch niks bereiken, is vaak de gedachte. Heel zwart-wit bekeken is dat ook zo: een partij met slechts één Kamerzetel heeft weinig macht. Toch bereiken de ‘kleintjes’ soms meer dan je zou denken. Door samen te werken met andere partijen in de Kamer, kan een kleine partij wel degelijk macht uitoefenen. Een goed voorbeeld daarvan is de zondagse winkelwet, die jarenlang werd tegengehouden doordat de ChristenUnie en de SGP zich er gezamenlijk tegen verzetten.
Invloed op de agenda
Een kleine partij kan er met haar aanwezigheid in de Kamer voor zorgen dat bepaalde onderwerpen hoger op de agenda komen. Het feit dat zo’n partij in de Kamer zit én dus een achterban heeft, zorgt ervoor dat de ‘grote jongens’ er niet meer omheen kan. Vaak gaat het om onderwerpen waar de grote partijen zich minder druk over maken of die ze laten liggen omdat ze het onderwerp te controversieel vinden. Zo heeft de Partij voor de Dieren al de nodige successen geboekt in hun strijd voor dieren en voor duurzaamheid in het algemeen. Een voorbeeld van een controversieel onderwerp is het vreemdelingenbeleid, waar de LPF als eerste hoge ogen mee scoorde.
De rol van de kleine partij
Een nieuwe partij kan verschillende rollen spelen. Sommige partijen lukt het om de publieke opinie daadwerkelijk te beïnvloeden, denk aan de LPF van Pim Fortuyn in het verleden. Ook kan een kleine partij ervoor kiezen om als belangenpartij op te treden, zoals bijvoorbeeld 50PLUS dat doet. En een kleine partij kan zich natuurlijk aanbieden als coalitiepartner voor een nieuw kabinet. Zeker nu het kiezerslandschap zo versplinterd is, kan dat belangrijk zijn: die ene zetel van zo’n kleine partij kan net de doorslag geven.
Verloren stem?
Als de kleine partij van uw keuze de kiesdrempel niet haalt, is uw stem verloren. Dat risico is er altijd. Is het daarom beter om strategisch op een mogelijke coalitiepartner te stemmen? Dat ligt er maar aan. Partijen als de Partij voor de Dieren, FvD en DENK zijn ook partijen die nog niet eens zo lang geleden als nieuwkomer de Kamer inkwamen. Dat een partij klein en misschien ook nieuw is, wil dus zeker niet zeggen dat het al bij voorbaat een verloren race is. En zoals u hierboven al las: ook kleine partijen kunnen een machtsfactor van betekenis zijn.
- Radboud Universiteit Nijmegen
