Getty Images
Kleinere klassen, grotere scholen, een leven lang leren; onderwijs gaat hoe dan ook een rol spelen bij de komende verkiezingen. Hieronder leest u wat de verschillende politieke partijen er in hun verkiezingsprogramma's voor 2017 over zeggen.
Dit artikel wordt geactualiseerd zodra een politieke partij haar verkiezingsprogramma bekendmaakt.
50PLUS
- Meer sport op basisscholen en voortgezet onderwijs
- Klassen kleiner en het aantal lesuren per docent minder
- Ambachtsschool en MAVO komen terug
- Hoger onderwijs moet toegankelijk blijven
- Investeren in volwassenenonderwijs, onderwijs voor ouderen is een basisrecht
D66
- Kinderen vanaf twee jaar gaan naar brede buurtscholen om mogelijke achterstanden tegen te gaan
- Minder regels en minder lesuren voor docenten: beter onderwijs voor kinderen
- Investeren in beter beroepsonderwijs: dat moet beter aansluiten op de arbeidsmarkt dan wel op het hoger beroepsonderwijs
- Een leven lang leren
- Mensen moeten de kans krijgen te stapelen, bij te scholen en een nieuwe carrièredroom te realiseren
- Investeren in wetenschappelijk onderwijs
PVV
- Geen standpunten
GroenLinks
- Een dubbel schooladvies, zodat kinderen makkelijker een hoger niveau kunnen proberen.
- De Cito-score verliest zijn waarde als marketinginstrument: scholen beoordelen op leskwaliteit
- Tweejarige brugklas op scholen met een divers aanbod aan opleidingen
- Vakken waar iemand goed in is, mag hij op een hoger niveau volgen: onderwijs op maat
- Vmbo- en het mbo-opleidingen moeten beter samenwerken
- De opleidingseisen voor docenten gaan omhoog - net als hun beloning
- Meer ambachtsscholen
- Opleidingen moeten beter op elkaar aansluiten: leerlingen moeten eenvoudiger kunnen stapelen
- Meer leraren, betere docentopleidingen, meer begeleiding en bijscholing voor docenten
- Meer geld voor kleinere klassen en extra begeleiding, zodat kinderen met een beperking niet langer tussen wal en schip vallen
- Op hogescholen en universiteiten geen selectie aan de poort - behoudens uitzonderingen - en studenten kunnen eenvoudig vakken op andere instellingen volgen
SP
- Studiebeurs voor alle studenten, plus een aanvullende beurs voor jongeren uit gezinnen met een laag inkomen
- Op hogescholen en universiteiten geen selectie aan de poort
- Klassen met meer dan 30 leerlingen verdwijnen - doel is een gemiddelde klassengrootte van 23 leerlingen
- Studenten en docenten krijgen maximale inspraak, waarbij de medezeggenschapsraad falende onderwijsbestuurders kan wegsturen.
- Experimenten met democratische universiteiten (studenten krijgen meer invloed op het onderwijs)
- Opleidingen moeten beter op elkaar aansluiten: leerlingen moeten eenvoudiger kunnen stapelen
- Brede brugklassen in het voortgezet onderwijs
- Docenten op havo en vwo hebben een universitaire graad of behalen deze alsnog
- Schrappen administratieve rompslomp: meer tijd voor onderwijs en leerlingen
- Er komen meer vakscholen
- Speciaal onderwijs voor leerliingen met een beperking, gedragsproblemen of een zeer lage intelligentie blijft gegarandeerd
- Ouderbijdrage wordt begrensd en is altijd vrijwillig
- Wetenschappers krijgen een sterkere positie: meer vaste aanstellingen en meer zeggenschap over het gevoerde onderwijs- en wetenschapsbeleid
- Introductie onderzoeksfonds: bedrijven kunnen opdrachten aanbieden maar er ontstaat geen directe band tussen bedrijf en onderzoeker
- Er komt een landelijke cao voor docenten, inclusief een landelijke uitbetaling van salarissen
- Cito- en rekentoets in basisonderwijs verdwijnen: leerlingen worden beoordeeld op hun groeipotentie
- In gemengde wijken zijn scholen een afspiegeling van de buurt; scholen mogen leerlingen niet weigeren vanwege de grondslag van de school
- Op middelbare scholen meer aandacht voor filosofie, religie en levensbeschouwing - bewustwording en omgaan met andersdenkenden
VVD
- Basisprogramma (rekenen, taal, geschiedenis) wordt uitgebreid met vaardigheden als programmeren, ondernemen en samenwerken
- Toelatingseisen Pabo blijven intact, in het voortgezet onderwijs hebben docenten bij voorkeur een master gevolgd
- Voor bewegingsonderwijs op de basisschool worden vakleerkrachten ingezet
- Scholen krijgen een stem in het bepalen van het programma van de lerarenopleiding
- Meer flexibiliteit voor het aantrekken van zij-instromers
- Docenten moeten zich blijven bijscholen
- Betere docenten verdienen een betere beloning en docenten krijgen meer mogelijkheden om zich te specialiseren
- Leerplicht gaat naar vier jaar
- Leerachterstanden (w.o. taal) sneller opsporen en wegwerken
- Passend onderwijs blijft intact
- Hoogste schooladvies wordt leidend
- Een nieuwe school starten moet makkelijker worden, maar wel pas na goedkeuring door de Inspectie van het Onderwijs
- Scholen krijgen meer vrijheid een deel van het lesprogramma zelf in te vullen
- Scholen moeten transparanter worden en zich meer openstellen voor feedback van belanghebbenden
- Scholen die het volgens de Inspectie goed doen, krijgen meer vrijheid, scholen die het slecht doen, gaan eerder dicht
- Nederlandse tradities, waarden en vrijheden worden verankerd in het onderwijs
- Meer aandacht voor seksualiteit, met de nadruk op respect, grenzen en gevoelens
- Op elke school worden homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders volledig gerespecteerd - door leerlingen, docenten en leiding
- VMBO-scholen moeten beter aansluiten op vervolgonderwijs, onder meer door VMBO en MBO te laten samenwerken met elkaar en met regionale bedrijven
- Leerlingen die zakken voor hun eindexamen, moeten deelcertificaten kunnen volgen op hun eigen middelbare school
- Leerlingen moeten vakken op verschillende niveaus kunnen volgen
- Er moet meer ruimte zijn voor loopbaanoriëntatie
- Instellingen in het vervolgonderwijs moeten leerlingeninstroom kunnen beperken, bijvoorbeeld vanwege kwaliteitseisen of arbeidsperspectieven
- MBO-opleidingen moeten meer mogelijkheden krijgen de inhoud van hun opleiding in samenspraak met het lokale bedrijfsleven vast te stellen
- Bedrijven mogen BBL-leerlingen (beroepsbegeleidende leerweg) een vergoeding geven in plaats van loon, zodat het aantal BBL-plekken kan toenemen
- Studiebijsluiter wordt in het gehele vervolgonderwijs verplicht
- Onderwijsinstellingen in het vervolgonderwijs moeten kwaliteitsafspraken opstellen - bij goede resultaten volgt een financiële beloning
- Studenten moeten meer regie krijgen over hun studiecarriere, bijvoorbeeld met leerrechten of studievouchers
- Studenten mogen zelf het tempo van hun studie bepalen door zich voor slechts voor een deel van de vakken in te schrijven
- OV-studentenkaart blijft gehandhaafd
PvdA
- Geleidelijk toewerken naar één voorziening voor opvang van kinderen van nul tot twaalf jaar, waarin kinderopvang, voorschoolse educatie en peuterspeelzalen in elkaar opgaan - te beginnen met minimaal zestien uur per week betaalde kinderopvang voor kinderen tussen twee en vier jaar (onafhankelijk van het wel of niet werken van de ouders)
- Er komen drie schooladviezen: voorbereidend vakonderwijs, voorbereidend beroepsonderwijs en voorbereidend hoger onderwijs
- Ieder kind gaat eerst naar een brede brugklas - meer tijd om zich te ontwikkelen
- Kinderen met een beperking doen zoveel mogelijk mee in het regulier onderwijs - ouders mogen daarbij zelf bepalen naar welke school hun kind gaat
- Voor leraren in primair en voortgezet onderwijs gaat de lestaak stapsgewijs terug naar 20 uur: leraren hebben dan tijd te investeren in de leskwaliteit en leerlingbegeleiding
- Mensen die eerder hun middelbare-schooldiploma niet hebben afgemaakt krijgen de ruimte dat alsnog te doen
- Extra investeren in het beroepsonderwijs en bijscholing van werknemers: in vijftien jaar tot 10 miljard euro extra per jaar
SGP
- Scholen hebben te veel te lijden onder Haagse bemoeizucht: het onderwijsprogramma moet minimaal twee reguliere kabinetsperioden stabiel blijven
- Leeftijdsgrens van leerplicht mag niet naar beneden
- Minder leerwegen en niveaus in VMBO en MBO
- MBO moet meer ruimte krijgen voor afspraken met instellingen en bedrijven zodat de beroepspraktijk dichterbij komt
- Budget aanvullende beurs voor studenten gaat omhoog
- Beperking van het collegegeld voor een tweede studie
- Strengere eisen voor de lerarenopleidingen
- Lesgeven op havo of vwo vereist in principe een universitaire opleiding
- Prestatieafspraken in wetenschappelijk onderzoek verdwijnen
- Meer ruimte voor fundamenteel onderzoek
PvdD
- Duurzaamheid, voedsel, natuur en dierenwelzijn worden vaste onderdelen van het lespakket op basisschool en voortgezet onderwijs
- Onderwijsinspectie treedt op tegen scholen die geen voorlichting geven over LHBTI-diversiteit (lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgenders en interseksuele mensen)
- Basisschoelen en voortgezet onderwijs geven les in mediawijsheid en schoolzwemmen en sport komen terug in het onderwijs
- Scholen worden niet afgerekend op cijfers, maar op de daadwerkelijke ontwikkeing van de leerling
- Meer vrijheid voor leraren, leerlingen en ouders voor wat betreft het bepalen van prioriteiten
- Menselijke maat in plaats van schoolfabrieken
- Docenten zijn universitair geschoold en krijgen het salaris dat past bij hun taken
- Kinderopvang tot 4 jaar wordt onderdeel van het door de staat aangeboden basisonderwijs
- De basisbeurs keert terug en de OV-kaart blijft geldig zolang de student studiefinanciering geniet
- Verlaging collegegeld en mogelijheid voor flexstuderen
- MBO en HBO werken nauwer samen zodat de overstap voor studenten makkelijker wordt
- Meer transparantie in wetenschappelijk onderzoek
- Financiering van wetenschappelijk onderzoek via vaste (meerjarige) financiering verbetert de kwaliteit en onafhankelijkheid
VNL
- Geen samenvoeging hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs
- Selectie aan de poort in zowel het hoger beroepsonderwijs als in het wetenschappelijk onderwijs
- Onderwijs individualiseren: leerlingen moeten de ruimte krijgen om te werken op hun eigen niveau
- Bijzonder religieus onderwijs wordt niet langer gefinancierd door de overheid
- Hogere salarissen voor leraren
DENK
- Scholen krijgen de wettelijke taak om intercultureel contact tussen leerlingen te bevorderen en te organiseren
- Stagegarantie voor studenten
- Meer taalonderwijs, inclusief keuzevakken Portugees, Spaans, Mandarijn, etc.
- MBO-docenten doen jaarlijks een praktijkstage
- Meer ruimte voor nieuwe beroepsopleidingen
- Afschaffen van het sociaal leenstelsel, invoering inkomensafhankelijke basisbeurs
- Collegegeld per vak
- Vrijheid van onderwijs moet worden beschermd - ook islamitische onderwijsinitiatieven verdienen steun
- Er moeten voldoende opleidingen tot islamitisch geestelijke en iman zijn
- Schooladvies wordt standaard omhoog bijgesteld als de eindtoets hoger uitvalt
- Meer brede brugklassen, meer brede scholen
- Minder onomkeerbare selectiemomenten
- Minder regel- en controledruk op scholen
- Hogere salarissen voor leraren
- Klassen tellen maximaal 25 leerlingen
- Leraren gaan op huisbezoek om ouders meer bij de school te betrekken
- Verschillende onderwijsvormen moeten beter op elkaar aansluiten