Helder communiceren met je partner
Waarschijnlijk heeft iedereen het wel eens wanhopig tegen zijn partner geroepen: Waarom luister je niet? In elke relatie loopt het soms wat minder lekker. Hoewel je dan zelf vaak niet meer weet hoe je eruit moet komen, heeft psycholoog Jean-Pierre van de Ven de ervaring dat niemand betere oplossingen heeft dan stellen zelf. De sleutel is vaak helder communiceren. Hoe je dat doet, legt hij uit in een boeiend boek vol herkenbare voorbeelden uit zijn spreekkamer.
Wat is er eigenlijk mis met die vraag "Waarom luister je niet?"? Een heleboel, volgens Van de Ven. Eigenlijk is het helemaal geen vraag, maar wil je meedelen dat je het gevoel hebt dat je niet gehoord wordt. Kennelijk lukt dat niet. Bovendien is de reactie op een waarom-vraag meestal dat iemand in de verdediging schiet. Er ligt een verwijt in besloten en een verwijt zorgt ervoor dat de ander zich van je afkeert.
Tot slot roept het woordje 'niet' meestal een antwoord met 'niet' erin op, want je gesprekspartner spiegelt zich aan jou. Daardoor is de reactie op "Waarom luister je niet?" al snel "Zeur niet zo!"… geen fijn uitgangspunt voor een goed gesprek.
Communicatieremmers
Hoe kom je wel samen tot een oplossing voor je relatieproblemen? Door helder te communiceren. Jean-Pierre van de Ven maakt onderscheid tussen communicatieremmers en communicatiehelpers. Remmers vertroebelen je gesprekken, zodat deze vastlopen. Of je krijgt ruzie. Een van de communicatieremmers is oordelen, zoals iemand een sticker of diagnose opplakken, eisen stellen, verwijten maken of in je eentje meteen een conclusie trekken of een oplossing aandragen.
Een andere remmer is de dubbele binding. Hierbij zend je twee tegengestelde boodschappen uit. Bijvoorbeeld zeggen dat je iemand serieus neemt en tegelijkertijd je wenkbrauwen optrekken. De derde communicatieremmer is voorzichtigheid. Hints geven, onspecifiek zijn en onderwerpen vermijden omdat je bang bent voor ruzie, veroorzaken alleen maar verwarring.
Communicatiehelpers
Door communicatiehelpers in te zetten, kun je wel samen tot een nieuw plan komen dat je alleen nooit had kunnen bedenken. Een communicatiehelper is observaties delen in plaats van oordelen. Bijvoorbeeld zeggen wat je voelt en wat je behoeften zijn, doorvragen, open vragen stellen en complimenten maken. Andere helpers zijn, kort gezegd, eenvoudig spreken (zeggen wat je bedoelt en dubbele bindingen voorkomen) en onbevangenheid: zonder schroom zeggen wat je te zeggen hebt.
In Waarom luister je niet legt Van de Ven uit hoe je met helder communiceren een eerste stap zet en vervolgens de veranderingen die je samen bedacht hebt, kunt doorvoeren. Hoe overwin je de weerstand in jezelf en die bij je geliefde? En hoe motiveer je elkaar om iets te veranderen?
Praktijkvoorbeelden
Naast alle psychologische theorieën die – op een heel toegankelijke manier – aan bod komen, beschrijft Van de Ven in elk hoofdstuk een casus uit zijn praktijk als relatietherapeut. Frits en Jenny die continu ruzie maken, Celine die Hans ontrouw was, Mathijs die graag alles alleen doet maar wel heel erg op zijn vrouw Cleo leunt, Christina die naar de drank grijpt terwijl haar vriend Ben zijn stiefkinderen te veel regels oplegt, enzovoort.
Vaak roepen de gesprekken tussen de partners bij Van de Ven op de bank herkenning op, soms zijn ze ronduit grappig. Van de Ven stipt ook nog aan hoe het eraan toe ging toen hij zelf met zijn echtgenote een relatietherapeut bezocht. Al deze voorbeelden maken het tot een levendig, prettig leesbaar boek. Het maakt je bewust van hoe onhandig je je soms uitdrukt en geeft goede voorbeelden van hoe je dat beter zou kunnen aanpakken.
Veel tips
De enorme hoeveelheid adviezen, tips, aan- en afraders is wel een beetje overweldigend. Je zou willen dat er een kaartje bij het boek zat met een overzicht wat je op de koelkast kunt hangen, zodat je er elke dag even aan herinnerd wordt hoe je je gedachten en gevoelens het beste onder woorden brengt. Van de Ven krijgt deze vraag ook in zijn praktijk, maar zijn poging om zijn adviezen op een A4’tje te zetten is uitgegroeid tot dit boek.
Hij raadt bovendien af om de lange lijsten met communicatiehelpers en -remmers uit je hoofd te leren. Het is slimmer om je af en toe af te vragen: Is dit een oordeel? Kan ik het veranderen in een observatie? Gebruik ik een dubbele binding? Kan ik dit ook onbevangen en eenvoudiger zeggen? Door je wat bewuster te worden van de manier waarop je communiceert, kom je al een heel eind. En vervolgens leg je Waarom luister je niet natuurlijk strategisch op je partners nachtkastje. Hoewel, zou dat wel helder genoeg zijn?
Jean-Pierre van de Ven is psycholoog. Hij heeft een eigen praktijk voor relatietherapie, werkt in een psychiatrische kliniek en is woordvoerder van Korrelatie en Fonds Psychische Gezondheid. Daarnaast schrijft hij columns voor diverse tijdschriften en bracht hij eerder de boeken 'Doen jullie het nog?' en 'Geluk in de liefde' uit.
