Een echtscheiding is een periode van afscheid nemen en rouw. En geregeld ook van spijt. Vaak spelen daarbij andere zaken mee, zoals eenzaamheid, een gevoel van falen en het gemis van het oude leven samen.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
Natuurlijke reactie
Gemiddeld heeft een derde van degenen die het initiatief namen om te scheiden, spijt van die beslissing, zo bleek enkele jaren geleden uit een Engels onderzoek. Er zijn verschillende redenen voor die gevoelens van spijt. Natuurlijk het verliezen van een partner en gezinsleven, maar ook het gevoel van falen dat ‘tot de dood ons scheidt’ niet uitkwam. Daarnaast is er de weerslag op kinderen en familieleden die vooraf misschien niet altijd goed voorzien was.
Klinisch psycholoog Winnie Norval van Exterug.nl begeleidt mensen die spijt hebben van hun scheiding. Dat wil niet altijd zeggen dat ze terugkeren naar hun ex. “Veel mensen hebben een gevoel van spijt na hun scheiding. Dat is een heel natuurlijke reactie, het is een deel van het verwerkingsproces”, vertelt zij. “Ooit was je ex de belangrijkste persoon in je leven, het maatje met wie je alles deelde. Als er scheuren komen en de negatieve kanten van een relatie de boventoon voeren, kan dat een scheiding tot gevolg hebben. Als je vervolgens daadwerkelijk uit elkaar bent, word je niet meer geconfronteerd met dagelijkse irritaties. En dan kan het besef komen van het goede dat er ooit óók was en het gemis daarvan. Dat hoeft niet zozeer die ex te zijn, maar kunnen bepaalde delen van het gezamenlijk leven betreffen. Een deel van de vriendenkring dat bijvoorbeeld wegvalt. Gevoelens van spijt zijn niet iets om van te schrikken, ze komen heel veel voor.”
Gevoel van gemis
Eenzaamheid is een veelvoorkomende reden waarom mensen spijt hebben van hun echtscheiding. Ze zijn opeens veel alleen en voelen zich leeg en verloren zonder hun ex-partner in de buurt. Vooral na een jarenlange relatie. Het is niet altijd makkelijk om na een scheiding een nieuw sociaal leven op te bouwen, waardoor het gevoel van eenzaamheid wordt versterkt. Norval: “De warme eenheid die je samen ooit had, is definitief verdwenen.” En ook al was de relatie voor de scheiding niet goed meer, de dingen die je samen deed en zijn weggevallen, kunnen een gevoel van gemis geven. “Om te weten wat je hiermee moet, is het nodig om te onderzoeken waar de spijt vandaan komt.
Vaak is het een signaal dat bepaalde gevoelens zijn weggedrukt. Als iemand zich voor en tijdens de scheiding heel sterk heeft gehouden, kunnendaarna verdriet, spijt en rouw juist in volle hevigheid opspelen. Om verder te kunnen, is het belangrijk hier ruimte aan te geven. Gebruik de gevoelens van spijt om te kijken wat je anders had kunnen doen. Zo leer je van het verleden. Daarnaast is het uiteraard nuttig om te focussen op het opbouwen van een nieuw leven en het vinden van geluk buiten een verloren relatie. Als dat lukt, is de spijt meestal ook verdwenen.”
Opnieuw proberen?
Maar wat als de spijt blijft? Zoals bij Loes (61)*. “Voor en tijdens onze scheiding had ik te weinig oog voor het gevoel dat we onvoldoende hadden geprobeerd om het te lijmen. Daar heb ik echt spijt van, ook voor onze kinderen en klein-kinderen. Die had ik (groot)ouders gegund die onder één dak wonen. We zijn inmiddels acht jaar uit elkaar en ik blijf met het gevoel zitten dat ik niet zeker weet of de scheiding wel terecht was, het is te snel gegaan. Daar met mijn ex over praten vind ik moeilijk. Maar diep in mijn hart zou ik willen uitzoeken wat er voor ons nog in zit.”
Neem afstand, laat het bezinken en zet alles op een rijtje, adviseert psycholoog Winnie Norval in zo’n geval. “Om te weten te komen of relatieherstel mogelijk is, moet je aan jezelf werken. Ga na of je terug wilt naar het gezellige, misschien inmiddels wel geromantiseerde, gevoel van vroeger of gaat het echt om die ene persoon? Heeft die een meerwaarde in je leven? Niet vanuit afhankelijkheid – bijvoorbeeld omdat het financieel gemakkelijker is of minder eenzaam – maar vanwege liefde en aantrekkingskracht. Vervolgens is het zaak om‘it te zoeken waarop het toen is stukgelopen. Wat waren de probleempunten in de relatie en ben je bereid om daaraan te werken? Want als er niets verandert, beland je in een mum van tijd in dezelfde situatie met dezelfde ergernissen. Je moet op z’n minst inzicht krijgen – eventueel met hulp van een therapeut – in hoe de relatie wél kan slagen. Als je tot de conclusie komt dat opnieuw samenkomen niet haalbaar is, heeft het geen zin om het opnieuw te proberen. Dan is het als vanzelf ook met de spijt gedaan.”
Als aan al deze voorwaarden is voldaan en spijt blijft aanwezig, dan kan eventueel contact worden gezocht met de ex. Niet om je meteen in een relatie met deze oude liefde te storten, maar om weer contact te maken en het vertrouwen te herstellen. “Met elkaar praten is heel belangrijk, maar woorden alleen zijn niet voldoende”, aldus Winnie Norval. “Gevoel is minstens zo essentieel. Wie weet kan er weer iets moois opbloeien als de ander voelt dat je veranderd bent en er nu anders in staat.”
Het huwelijk van Hanneke (58)* stelde weinig meer voor. Intimiteit had plaatsgemaakt voor discussie, steeds vaker en feller. Behalve samen een wijntje drinken na een lange werkdag, deelden ze nog maar weinig interesses.
“Nadat zes jaar geleden de jongste van de middelbare school was, wist ik zeker dat ik niet verder wilde”, vertelt ze. “Mijn ex reageerde gelaten. We hadden relatietherapie achter de rug, een tijdje apart gewoond, hij zag ook in dat we beter konden scheiden. In goede harmonie gingen we uit elkaar. Hij had al heel snel een nieuwe vriendin, ik zat alleen in ons voormalige gezinshuis en miste ons sociale leven samen, niet op geld hoeven letten, iemand die vroeg hoe mijn dag was. Steeds vaker vroeg ik me af of ik wel de juiste keuze had gemaakt. Spijt van mijn scheiding? Ja, eerlijk gezegd soms wel. Al weet ik niet zeker of ik mijn ex mis of het comfortabele leven dat we samen hadden.''
Harry (62)*: “Iedere dag ben ik dankbaar dat Irma* me nog een kans heeft gegeven. Ik kijk regelmatig naar haar als ze zit te lezen, bellen of aan het koken is. Op zo’n moment voel ik hoeveel ik van haar hou.
Ik begrijp er weinig meer van dat er een periode was dat ik ervan overtuigd was dat ons huwelijk op was. Zes jaar geleden was ik ontevreden met alles. Op mijn werk voelde ik me gepasseerd door jongere collega’s, mijn relatie vond ik voorspelbaar en ik schrok van mijn spiegelbeeld, met al die rimpels en mijn buik. Ik ging naar een sportschool en leerde er Angela kennen, een vrouw van net veertig. Ze lachte om mijn grapjes en het was erg vleiend dat ze mij aantrekkelijk vond. Het liefdesleven van Irma en mij was niet meer zo spannend. In Angela’s armen voelde ik me een jonge god. En al na twee maanden wist ik het zeker: mijn leven vroeg om een nieuwe afslag. Dat iedereen er kapot van was – Irma, onze kinderen, familie en vriendenkring – raakte me amper. Ik had lang genoeg voor anderen geleefd, nu was het tijd voor mij.
Hoe kun je jezelf zo voor de gek houden? Het was gewoon een ordinaire midlifecrisis. In het krappe appartement van Angela verloor onze liefde al snel z’n glans. De dag dat ik mijn handtekening onder de scheidingspapieren zette, twijfelde ik al. Toch heb ik nog twee jaar doorgezet. Tot ik in een burn-out terechtkwam. In plaats van naar de sportschool had ik indertijd naar een therapeut moeten gaan. Dat deed ik nu pas. Daar gingen mijn ogen open. Ik besefte dat ik Irma en mijn vroegere leven vreselijk miste. Onbegrijpelijk dat ik alles zo klakkeloos had opgegeven. Onze diepe verbondenheid. Ons gezin. De vele herinneringen.
Hoe had ik dat kunnen wegdoen voor wat enkel een streling van mijn ego was? Ik ben alleen gaan wonen, wat niet meeviel. Gelukkig had ik plezier in mijn nieuwe baan. Op een avond heb ik bij Irma aangebeld. Niet omdat ik hoop had. Maar omdat ze een excuus verdiende. Enige tijd later kreeg ik een appje van haar. ‘Ga je vanavond mee uit eten?’ Nerveus als een puber zat ik tegenover haar. Het is een lange weg geweest. Maar ik woon inmiddels weer thuis. Bij de vrouw die de enige voor me is. Begin dit jaar heb ik haar opnieuw ten huwelijk gevraagd. Ze heeft nog tijd nodig. Maar als ze ja zegt, ben ik de gelukkigste man van de wereld.”
*Deze namen zijn om privacyredenen gefingeerd.
Meer dan de helft van de mensen die zijn gescheiden, heeft spijt van de daarbij gemaakte afspraken: www.plusonline.nl/scheidingfinancieel
