Je hebt – alleen of samen met je partner – besloten een punt te zetten achter een relatie. Dat is vaak al behoorlijk overweldigend. Toch is dit slechts het begin. Want een scheiding betekent dat er veel geregeld moet worden. Hoe pak je dat aan?
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
Hoe vertel je het?
Soms loopt het niet meer in een huwelijk en wil een van de echt-genoten er liever mee stoppen. Vaak zal die ene echtgenoot er al langer mee rondlopen voordat hij of zij dit aan de partner vertelt. Het is verstandig dit in een persoonlijk gesprek te doen en er de tijd voor te nemen want de mededeling kan voor de ander als een donderslag bij heldere hemel komen. Als het besluit valt om te gaan scheiden, informeer dan de kinderen. Informeer daarna familie, vrienden en kennissen.
Wie regelt het?
De rechtbank moet het huwelijk ontbinden en er is een advocaat nodig om het verzoek in te dienen. Dat wil niet zeggen dat beide echtgenoten direct een eigen advocaat nodig hebben. Zolang ze nog normaal met elkaar praten, kunnen zij samen afspraken maken over de woning, alimentatie en andere zaken. De voordeligste manier om dit te regelen is online met professionele begeleiding.
Ieder de helft?
Is het huwelijk voor 1 januari 2018 gesloten? Dan zijn de echtgenoten automatisch in algehele gemeenschap van goederen getrouwd. Alle bezit is van beide echtgenoten samen, bij een echtscheiding krijgt ieder de helft. Een echtpaar dat na die datum is getrouwd, heeft een beperkte gemeenschap van goederen. Bezittingen van voor het huwelijk, zoals een eigen huis, zijn niet gemeenschappelijk geworden door het huwelijk.
Let op: in plaats van deze wettelijke regels kunnen echtgenoten vóór het huwelijk huwelijkse voorwaarden hebben afgesproken en vastgelegd bij de notaris. Deze voorwaarden bepalen dan hoe de boel verdeeld wordt.
In goed overleg
Tijdens een echtscheiding valt het niet altijd mee om afspraken te maken. Lukt het niet om er samen uit te komen, schakel dan een mediator in. Dat is een professionele gespreksbegeleider die zelf geen beslissingen neemt, maar helpt een oplossing te vinden. De echtgenoten die in scheiding liggen, blijven zo met elkaar in gesprek.Lukt het ook met een mediator niet, dan neemt u een advocaat in de arm. Deze staat aan uw kant en verdedigt uw belangen. De partner zal ook een advocaat nemen en de twee advocaten onderhandelen samen. Dit kan uitmonden in een vechtscheiding.Gelukkig lukt het veel echt-genoten wel om afspraken met elkaar te maken. Zodra deze op papier staan, komt de advocaat in beeld. Deze zet de afspraken in een echtscheidingsconvenant en vraagt de echtscheiding aan bij de rechtbank. De echtgenotenhoeven zelf niet naar de rechtbank. De rechter spreekt de echtscheiding uit en keurt in de uitspraak uw afspraken goed.
Zonder goed overleg
Mochten echtgenoten er samen niet uitkomen, dan vraagt een van de advocaten de echtscheiding aan bij de rechtbank. Er volgt een zitting met beide echtgenoten en advocaten. De rechter doet een uitspraak en kan beslissingen nemen over zaken waarover beide echtgenoten het niet eens zijn. Echtgenoten kunnen binnen drie maanden hoger beroep aantekenen. De echt-scheiding wordt officieel als de uitspraak van de rechter is ingeschreven bij de burgerlijke stand. Dit kan zodra de termijn van drie maanden voor hoger beroep voorbij is. Als beide ex-partners verklaren het vonnis te accepteren, kan het direct.
Wat verdelen we?
Woning
Een belangrijke vraag is: hoe gaat het met het huis als een echtgenoot vertrekt? Bij het antwoord op die vraag is er een verschil tussen een eigen woning en een huurwoning. Bij een koopwoning is de vraag wie de eigenaar is. Meestal zullen beide echtgenoten eigenaar zijn en ook allebei verantwoordelijk voor het betalen van de hypotheek. Spreek met elkaar af wie er in de eigen woning blijft. De woning en de hypotheek moeten op naam komen van de achterblijvende partner. De bank moet hiervoor toestemming geven. Vervolgens kopen de echtgenoten elkaar uit. De achterblijver betaalt de helft van de overwaarde aan de vertrekkende echtgenoot. In het zeldzame geval dat het huis onder water staat, is het anders-om en betaalt de vertrekkende echtgenoot.Weigert de bank, zoek dan een andere bank. Lukt dat niet, dan zit er niets anders op dan het huis te verkopen. De hypotheek wordt afgelost en van de vrijkomende overwaarde krijgt iedere echtgenoot de helft. Het is ook mogelijk dat beide ex-echtgenoten eigenaar blijven en afspreken wie er blijft wonen en wie de hypotheek betaalt. Meestal zal dit geen oplossing zijn voor de lange termijn.
Bij een huurwoning draait het om de naam op het huurcontract. Staat het contract op één naam dan kan deze echtgenoot in het huurhuis blijven wonen en dit melden aan de verhuurder. De andere echtgenoot is door het huwelijk automatisch medehuurder geworden. Als deze echtgenoot in de huurwoning blijft, meldt deze nieuwe huurder dit bij de verhuurder. Tegelijkertijd zegt de andere echtgenoot het huurcontract op. Beide echtgenoten doen dit op hetzelfde moment met een eigen aangetekende brief.Vaak zal het huurcontract op twee namen staan. In dat geval heeft de achterblijvende echtgenoot toestemming nodig van de verhuurder. Als die niet akkoord gaat, kan de achterblijvende echtgenoot naar de rechter.
Partneralimentatie
Als na een echtscheiding een echtgenoot te weinig inkomen heeft om van te leven, gaat de ander partneralimentatie betalen. In veel gevallen duurt dat maximaal vijf jaar, maar als de ontvangende partner voor 1 januari 1970 is geboren en het huwelijk heeft meer dan vijftien jaar geduurd, dan is de partneralimentatie maximaal tien jaar. De alimentatie stopt zodra de ontvangende partner de AOW-leeftijd bereikt.Over de hoogte van de partner-alimentatie maken de echtgenoten onderling afspraken, eventueel met hulp van een mediator of advocaat. Het is ook mogelijk een berekening aan te vragen bij het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen). Het LBIO gebruikt dezelfde normen als de rechtbank. Komen de echtgenoten er niet uit, dan bepaalt de rechter de hoogte. De partneralimentatie gaat elk jaar omhoog met een bepaald percentage. De echtgenoot die partneralimentatie ontvangt, betaalt hier inkomstenbelasting over. De echtgenoot die betaalt, kan het aftrekken.
Pensioen
Beide echtgenoten hebben recht op de helft van elkaars pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Het is voldoende om de echtscheiding binnen twee jaar door te geven aan het pensioenfonds en te melden dat het pensioen moet worden verdeeld. De ex-echtgenoten kunnen afspreken een andere verdeel-sleutel te hanteren dan 50-50 of besluiten het pensioen niet te verdelen.
Bezittingen
Beide echtgenoten moeten de spullen verdelen. Een inboedellijst kan daarbij helpen: bepaal de waarde van de goederen en maak op basis daarvan een verdeling. Het kan lastig zijn als beide echtgenoten het oog laten vallen op waardevolle spullen, zoals de auto. Wees reëel. Gun elkaar de spullen waaraan de een meer gehecht is of die een persoonlijke waarde hebben. Het verdelen van vermogen en eventuele schulden is eenvoudiger: ieder krijgt de helft, tenzij in huwelijkse voorwaarden iets anders is vastgelegd.
Praktische zaken
Na de scheiding zijn er nog tal van zaken te regelen. De gezamenlijke bankrekening moet op één naam komen of er komen nieuwe rekeningen. Veel huiseigenaren hebben een overlijdensrisico-verzekering afgesloten waarbij de echtgenoot de begunstigde is. Dat zal na de scheiding niet meer gewenst zijn. Kijk of het testament nog klopt. Zo niet, ga naar de notaris en leg vast dat de ex-echtgenoot niets erft.Na een echtscheiding verandert het inkomen. Mogelijk ontstaat er recht op een huur- of zorgtoeslag of verandert de hoogte ervan. In het jaar van de scheiding kunnen de echtgenoten kiezen om samen of apart belastingaangifte te doen. In het eerste geval zijn ze het hele jaar fiscaal partner.
Kosten
Hoeveel een echtscheiding kost, is afhankelijk van de manier waarop de partners uit elkaar gaan. Het voordeligst is online scheiden met begeleiding. Dit voldoet aan de kwaliteitseisen van de Raad voor Rechtsbijstand en kost minimaal zo’n €500 per persoon. Is er mediation (bemiddeling) nodig, dan bedraagt de rekening €800. Huishoudens met een laag inkomen kunnen subsidie krijgen en betalen €38 per persoon of €59 met mediation.
Lang niet iedere echtscheiding verloopt zo soepel dat het online kan. Echtparen kunnen ook naar het Juridisch Loket stappen voor een persoonlijk adviesgesprek. Daar wordt gekeken welke hulp het best past. Het Juridisch Loket kan verwijzen naar een advocaat of mediator. Als beide echt-genoten kiezen voor een mediator, kan dat ongeveer €2000 kosten. Met een advocaat vallen de kosten hoger uit. Bij een scheiding met twee advocaten valt de rekening nog hoger uit. Echtparen met een lager inkomen en weinig vermogen kunnen in aanmerking komen voor subsidie. Dit heet een toevoeging. De mediator of advocaat vraagt dit aan.
Geregistreerd partnerschap?
Bij een geregistreerd partnerschap is een gang naar de rechter niet nodig als er geen kinderen jonger dan achttien jaar zijn. Beide partners zetten hun afspraken bij een notaris of advocaat op papier in een beëindigingsovereenkomst. De scheiding wordt officieel als dit in de burgerlijke stand komt te staan.
Meer informatie is te vinden op onder meer www.rechtwijzer.nl en www.uitelkaar.nl
